سوال مطالعه مروری
شواهد مربوط به مداخلات غیر-دارویی (یعنی درمان‌های غیر-دارویی) را برای بهبود کیفیت خواب در بزرگسالان به شدت بد-حال مرور کردیم.
پیشینه
برای بهبود بیماری‌های بزرگسالان بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU)، خواب امری است ضروری. با این حال، بزرگسالان بستری در ICU اغلب از اختلال خواب یا کمبود خواب رنج می‌برند. دلایل اختلال خواب ممکن است شامل بیماری‌های زمینه‌ای، درمان ناراحت‌کننده، استرس روانی یا خود محیط ICU باشد.
مداخلات برای بهبود کیفیت خواب شامل درمان‌های دارویی و مداخلات غیر-دارویی است. داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، مانند کاهش توانایی تفکر واضح و تاثیرات منفی بر تنفس، و هم‌چنین می‌توانند با الگوهای خواب طبیعی تداخل داشته باشند و منجر به خطر تحمل یا وابستگی به دارو شوند. بنابراین استفاده از مداخلات غیر-دارویی مانند کاهش سروصدا، موسیقی-درمانی، درمان‌های جایگزین و مکمل، و حمایت اجتماعی برای بهبود کیفیت خواب در بزرگسالان به شدت بد-حال بررسی و توصیه شده است.
تاریخ جستوجو
شواهد تا جون 2014 به‌روز است.
ویژگی‌های مطالعه
تعداد 30 کارآزمایی را با مجموع 1569 شرکت‌کننده پیدا کردیم، و مداخلات شامل تغییر در نوع و تنظیمات ونتیلاتور، استفاده از گوش‌گیر و ماسک‌های چشم، درمان آرام‌سازی، موسیقی خواب‌آور، ماساژ، حمام پا، آروماتراپی (aromatherapy)، طب فشاری والرین (valerian)، دستگاه‌های حذف صدا (sound masking) و تغییر زمان ملاقات با اعضای خانواده بود. تاثیرات این مداخلات را بر پیامدهای خواب (به عنوان مثال، کیفیت و میزان خواب)، طول دوره بستری در ICU، وقوع دلیریوم (delirium)، دیگر عوارض جانبی و مرگ‌ومیر ارزیابی کردیم.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
به‌طور کلی، کیفیت شواهد برای تاثیر مداخلات بر هر یک از پیامدها در سطح پائین یا بسیار پائین بود. به‌طور معمول، سعی کردیم یافته‌های حاصل از کارآزمایی‌های مشابه هر مداخله را تجمیع کنیم، اما این کار مشکل بود زیرا طراحی کارآزمایی‌ها بسیار متفاوت از هم بودند. ما توانستیم نتایج سه کارآزمایی انجام شده را با استفاده از گوش‌گیر و ماسک‌های چشم ترکیب کنیم و دریافتیم که استفاده از آنها تعداد ساعات خواب را افزایش داده و از وقوع دلیریوم در بزرگسالان در ICU پیشگیری می‌کند. با این حال، به دلیل مشکلاتی که در نحوه انجام کارآزمایی‌ها وجود دارد، نمی‌توانیم درباره این یافته‌ها مطمئن باشیم.
هم‌چنین شواهدی با کیفیت پائین از چهار مطالعه وجود داشت که نشان داد موسیقی ممکن است کیفیت و کمّیت ذهنی خواب را بهبود بخشد، اما نتوانستیم داده‌ها را تجمیع کنیم. به طور مشابه، تعداد کمی از مطالعات نشان دادند که تکنیک‌های آرام‌سازی، ماساژ پا، طب فشاری، پرستاری یا مداخله اجتماعی، و دستگاه‌های حذف صدا می‌توانند بهبودهای اندکی را در کیفیت و کمّیت خواب گزارش شده توسط شرکت‌کننده یا ارزیابی شده توسط پرستار ایجاد کنند، اما کیفیت شواهد پائین بود. تاثیرات مداخلات بر پیامدهای عینی خواب (برای مثال خوابی که توسط یک دستگاه اندازه‌گیری شد) متفاوت بود: اکثر مطالعات مربوط به استفاده از گوش‌گیرها و ماسک‌های چشم هیچ مزیتی را نشان ندادند؛ با اینکه نتایج حاصل از شش کارآزمایی در مورد حالت‌های ونتیلاتور نشان می‌دهد که تنظیمات خاص ونتیلاتور ممکن است مزایایی نسبت به سایر مداخلات داشته باشد، نتایج کارآزمایی‌های مجزا همیشه با یکدیگر مطابقت نداشتند. فقط یک مطالعه طول دوره بستری را در ICU اندازه‌گیری کرد و هیچ تاثیر قابل‌توجهی را از استفاده از گوش‌گیرها به همراه ماسک‌های چشم نیافت. هیچ یک از مطالعات وارد شده به بررسی پیامدهای اقتصادی، خطر ابتلا به اختلال استرس پس از تروما (post-traumatic stress disorder)، یا مرگ‌ومیرها نپرداختند. کارآزمایی‌ها به وضوح عوارض جانبی را گزارش نکردند، اگرچه شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشت که نشان می‌داد حالت ونتیلاتور ممکن است بر برخی عوارض جانبی تاثیر بگذارد و این تاثیر می‌تواند هنگام استفاده افراد از ونتیلاتور روی دهد. به‌طور خلاصه، انجام پژوهش‌های بیشتر با طراحی و روش انجام خوب در جهت تقویت شواهد مربوط به استفاده از این مداخلات برای بهبود کیفیت خواب در بزرگسالان به شدت بد-حال مورد نیاز است.
سطح کیفیت شواهد موجود در رابطه با استفاده از مداخلات غیر-دارویی برای ارتقای کیفیت خواب در بزرگسالان بستری در ICU پائین یا بسیار پائین بود. شواهدی را پیدا کردیم که استفاده از گوش‌گیرها یا ماسک‌های چشم یا هر دو ممکن است تاثیرات مفیدی بر خواب و بروز دلیریوم در این جمعیت داشته باشند، اگرچه کیفیت شواهد پائین بود. انجام پژوهش بیشتر و با کیفیت بالا برای تقویت پایه شواهد مورد نیاز است.
بزرگسالان بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (intensive care unit; ICU) اغلب از کمبود خواب یا اختلالات مکرر خواب رنج می‌برند. مداخلات غیر-دارویی می‌توانند طول مدت و کیفیت خواب را بهبود بخشند و خطر اختلال خواب، دلیریوم (delirium)، اختلال استرس پس از تروما (post-traumatic stress disorder; PTSD) و طول مدت بستری را در ICU کاهش دهند. با این حال، شواهد بارزی از اثربخشی و مضرات مداخلات غیر-دارویی مختلف برای ارتقای کیفیت خواب در بزرگسالان بستری در ICU وجود ندارد.
ارزیابی اثربخشی مداخلات غیر-دارویی در ارتقای کیفیت خواب در بزرگسالان به شدت بد-حال بستری در ICU.
تعیین اینکه اعمال مداخلات غیر-دارویی در بهبود کیفیت خواب و کاهش مدت بستری در ICU در بزرگسالان به شدت بد-حال، موثر و بی‌خطر هستند یا خیر.
تعیین اینکه مداخلات غیر-دارویی هزینه-اثربخش هستند یا خیر.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ 2014، شماره 6)؛ MEDLINE (OVID؛ 1950 تا جون 2014)؛ EMBASE (1966 تا جون 2014)؛ CINAHL (شاخص تجمعی برای پرستاری و منابع علمی مرتبط با سلامت، 1982 تا جون 2014)، موسسه اطلاعات علمی (ISI) Web of Science (1956 تا جون 2014)؛ CAM در PubMed (1966 تا جون 2014)؛ Alt HealthWatch (1997 تا جون 2014)؛ PsycINFO (1967 تا جون 2014)، بانک اطلاعاتی زیست‌پزشکی چین (CBM-disc؛ 1979 تا جون 2014)، و زیر-ساخت‌های دانش ملی چین (بانک اطلاعاتی CNKI؛ 1999 تا جون 2014) را جستوجو کردیم. هم‌چنین منابع و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های زیر را تا جون 2014 جستوجو کردیم: پایان‌نامه‌ها و تزهای ProQuest؛ پایگاه ثبت کارآزمایی‌های در حال انجام موسسات ملی سلامت ایالات متحده (www.clinicaltrials.gov)؛ متارجیستری از کارآزمایی‌های کنترل شده (ISRCTN Register) (www.controlled-trials.com)؛ پایگاه ثبت کارآزمایی بالینی چین (www. chictr.org.cn)؛ پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی-هند (www.ctri.nic.in)؛ گزارش منابع علمی خاکستری از New York Academy of Medicine Library (www.greylit.org)؛ OpenGrey www.opengrey.eu) و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (www.who.int/trialsearch). مجلات مراقبت ویژه و فهرست منابع را به صورت دستی جستوجو کرده و با کارشناسان مرتبط تماس گرفتیم تا داده‌های منتشر نشده مرتبط را شناسایی کنیم.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomized controlled trials; RCT) و شبه-RCTهایی را وارد کردیم که تاثیرات مداخلات غیر-دارویی را برای ارتقای کیفیت خواب در بزرگسالان به شدت بد-حال (18 ساله و بالاتر) در طول دوره بستری در بخش‌های مراقبت ویژه یا ICUها ارزیابی کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم نتایج جستوجو را غربال کرده، و خطر سوگیری (bias) را در کارآزمایی‌های منتخب ارزیابی کردند. یک نویسنده داده‌ها را استخراج، و نویسنده دوم دقت و جامع بودن آنها را بررسی کرد. هر جا که امکان‌پذیر بود، نتایج را برای پیامدهای پیوسته با استفاده از تفاوت‌های میانگین (MD) و تفاوت‌های میانگین استاندارد شده (SMDs) و برای پیامدهای دو-حالتی با استفاده از خطرات نسبی (RR)، در متاآنالیز (meta-analysis) ترکیب کردیم. در این مرور از نمرات پس-آزمون (post-test) استفاده شد.
تعداد 30 کارآزمایی را با مجموع 1569 شرکت‌کننده در این مرور وارد کردیم. کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که از حالت یا نوع ونتیلاتور، گوش‌گیرها یا ماسک‌های چشم یا هر دو، ماساژ، مداخلات آرام‌سازی، حمام پا، مداخلات موسیقی، مداخلات پرستاری، طب فشاری والرین (valerian)، آروماتراپی (aromatherapy)، و دستگاه‌های حذف صدا (sound masking) استفاده کردند. پیامدها شامل پیامدهای عینی خواب، کیفیت و کمّیت ذهنی خواب، خطر دلیریوم، رضایت شرکت‌کننده، طول مدت بستری در ICU و عوارض جانبی بودند. ناهمگونی بالینی (به عنوان مثال، جمعیت شرکت‌کننده، پیامدهای اندازه‌گیری شده) و طراحی پژوهش، انجام سنتز کمّی (quantitative synthesis) را محدود کردند، فقط تعداد کمی از مطالعات برای اکثر مداخلات موجود بود. کیفیت شواهد برای تاثیر مداخلات غیر-دارویی بر هر یک از پیامدهای مورد بررسی عموما در سطح پائین یا بسیار پائین بود. فقط سه کارآزمایی، همه گوش‌گیرها یا ماسک‌های چشم یا هر دو، داده‌های مناسب را برای دو متاآنالیز جداگانه ارائه کردند. این متاآنالیزها، هر یک از دو مطالعه، بروز کمتر دلیریوم را در طول دوره بستری در ICU (خطر نسبی (RR): 0.55؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.38 تا 0.80؛ P value = 0.002، دو مطالعه، 177 شرکت‌کننده) و تاثیر مثبت استفاده از گوش‌گیرها یا ماسک‌های چشم یا هر دو را بر کل زمان خواب (تفاوت میانگین (MD): 2.19 ساعت؛ 95% CI؛ 0.41 تا 3.96؛ P value = 0.02، دو مطالعه، 116 شرکت‌کننده) نشان دادند؛ کیفیت شواهد را برای هر دوی این نتایج در سطح پائین ارزیابی کردیم.
هم‌چنین شواهدی با کیفیت پائین وجود داشت که نشان می‌داد موسیقی (350 شرکت‌کننده؛ چهار مطالعه) ممکن است کیفیت و کمّیت ذهنی خواب را بهبود بخشد، اما نتوانستیم داده‌ها را تجمیع کنیم. به طور مشابه، شواهدی به دست آمد مبنی بر اینکه تکنیک‌های آرام‌سازی، ماساژ پا، طب فشاری، پرستاری یا مداخله اجتماعی، و دستگاه‌های حذف صدا می‌توانند بهبودهای اندکی را در معیارهای ذهنی مختلف برای کیفیت و کمّیت خواب ایجاد کنند، اما کیفیت شواهد پائین بود. تاثیرات مداخلات غیر-دارویی بر پیامدهای عینی خواب در 16 مطالعه هم-سو و سازگار نبودند (سطح کیفیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم): اکثر مطالعات مربوط به استفاده از گوش‌گیرها و ماسک‌های چشم هیچ مزیتی را نشان ندادند؛ نتایج حاصل از شش کارآزمایی در مورد حالت‌های ونتیلاتور نشان می‌دهد که تنظیمات خاص ونتیلاتور ممکن است مزایایی را نسبت به دیگر مداخلات داشته باشد، اگرچه نتایج کارآزمایی‌های مجزا همیشه با یکدیگر مطابقت نداشتند. فقط یک مطالعه طول دوره بستری را در ICU اندازه‌گیری کرد و هیچ تاثیر قابل‌توجهی را از استفاده از گوش‌گیرها به همراه ماسک‌های چشم نیافت. هیچ مطالعه‌ای تاثیر هر گونه مداخله غیر-دارویی را بر مورتالیتی، خطر اختلال استرس پس از تروما، یا هزینه-اثربخشی بررسی نکرد؛ مطالعات وارد شده به وضوح عوارض جانبی را گزارش نکردند، اگرچه شواهدی با کیفیت بسیار پائین وجود داشت که حالت ونتیلاتور بر بروز آپنه‌های مرکزی و ناهم‌زمانی‌های بیمار و ونتیلاتور تاثیر می‌گذارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.