Pytanie badawcze

Dokonaliśmy przeglądu danych naukowych dotyczących interwencji niefarmakologicznych (tj. interwencji bez użycia leków) mających na celu poprawę snu u krytycznie chorych dorosłych.

Wprowadzenie

Sen jest niezbędnym elementem umożliwiającym powrót do zdrowia dorosłym osobom przebywającym w oddziałach intensywnej opieki medycznej (OIOM). Jednak osoby leczone w OIOM często cierpią z powodu zaburzeń lub brak snu. Przyczyny zaburzeń snu mogą obejmować schorzenie podstawowe, niedogodności związane z leczeniem, stres psychologiczny lub samo środowisko intensywnej opieki medycznej.

Interwencje promujące sen obejmują leczenie farmakologiczne oraz zabiegi niefarmakologiczne. Leki mogą wywoływać skutki uboczne takie jak zmniejszona zdolność do jasnego myślenia, negatywny wpływ na oddychanie, a ponadto mogą zakłócać prawidłowy rytm snu i być związane z rozwojem tolerancji lub uzależnienia. Dlatego interwencje niefarmakologiczne, takie jak redukcja hałasu, muzykoterapia, terapie alternatywne i uzupełniające oraz wsparcie społeczne są zalecane w celu poprawy snu u krytycznie chorych dorosłych.

Data wyszukiwania

Dane naukowe są aktualne do czerwca 2014 roku.

Charakterystyka badań

Znaleźliśmy 30 badań, obejmujących łącznie 1569 uczestników, w których analizowane interwencje obejmowały zmianę typu i ustawień respiratora (urządzenie wspomagające oddychanie pacjenta; przyp.tłum.), użycie zatyczek do uszu i opasek na oczy, terapię relaksacyjną, słuchanie muzyki indukującej sen, masaż, kąpiele stóp, aromaterapię, akupresurę z użyciem olejku walerianowego, maskowanie dźwięków oraz zmianę czasu wizyt członków rodziny. Oceniliśmy wpływ tych działań na wyniki snu (np. jego jakość i ilość), długość pobytu w OIOM, występowanie majaczenia, inne zdarzenia niepożądane, a także śmierć.

Główne wyniki i jakość danych naukowych

Ogólna jakość danych dotyczących wpływu interwencji na którykolwiek z badanych wyników była niska lub bardzo niska. Zazwyczaj staramy się połączyć wyniki pochodzące z podobnych badań dla każdej interwencji, jednak w tym przypadku było to trudne, ponieważ metodologie badań różniły się znacznie między sobą. Udało nam się połączyć wyniki z trzech badań analizujących działanie zatyczek do uszu oraz opasek na oczy i stwierdziliśmy, że ich stosowanie zwiększało liczbę godzin snu i zapobiegało majaczeniu u dorosłych przebywających w OIOM. Jednak z powodu brak informacji o sposobie przeprowadzenia tych badań nie możemy być pewni otrzymanych wyników.

Istniały także niskiej jakości dane naukowe, pochodzące z czterech badań, wskazujące, że muzyka może poprawić subiektywną ocenę jakości i ilości snu, jednak połączenie danych z tych badań nie było możliwe. Podobnie w niewielkiej liczbie badań wykazano, że techniki relaksacyjne, masaż stóp, akupresura, opieka pielęgniarska lub interwencje socjalne oraz dźwięk maskujący mogą nieznacznie poprawiać jakość i ilość snu oceniane przez uczestników lub pielęgniarki, jednak jakość tych danych naukowych była niska. Skutki interwencji w odniesieniu do obiektywnych wyników dotyczących snu (np. sen mierzony za pomocą urządzeń) były zróżnicowane. Większość badań, które analizowały korzystanie z zatyczek do uszu i masek na oczy nie wykazała żadnych korzyści. W sześciu badaniach dotyczących działania respiratora sugerowano, że niektóre ustawienia trybu pracy tego urządzenia mogą nieść ze sobą korzyści, jednak wyniki poszczególnych badań nie zawsze były zgodne. Tylko w jednym badaniu mierzono długość pobytu w OIOM i nie stwierdzono istotnego efektu ze stosowania zatyczek do uszu i opasek na oczy. Żadne z włączonych badań nie analizowało wyników ekonomicznych, ryzyka wystąpienia zespołu stresu pourazowego lub śmierci. Badania jasno nie oceniały niekorzystnych efektów, choć istniały dane naukowe niskiej jakości wskazujące, że tryb pracy respiratora może mieć wpływ na wystąpienie pewnych skutków ubocznych u pacjentów, u których oddech jest wspomagany sztucznie. Podsumowując, dalsze dobrze zaprojektowane i przeprowadzone badania są potrzebne, aby wzmocnić dostępne dane naukowe dotyczące korzystania z analizowanych interwencji w celu poprawy snu u krytycznie chorych dorosłych.