پیشینه
سالمندانی که در مراکز مراقبتی زندگی میکنند (که به آنها خانههای سالمندان، خانههای مسکونی مراقبتی، مراکز نگهداری از سالمندان با نیروی پرستاری ماهر، تسهیلات کمک به زندگی یا مراکز مراقبت از سالمندان نیز میگویند) با مشکلات جسمانی و سلامت پیچیدهای دستوپنجه نرم میکنند. برای ساکنان مراکز مراقبتی در مقایسه با افرادی که در منزل خود زندگی میکنند، داروهای زیادی تجویز میشود که بهطور متوسط هشت دارو رایج است. تحقیقات بینالمللی نشان داده که این داروها اغلب به خوبی مدیریت نشده و برای برخی از ساکنان داروها بهطور نامناسبی تجویز میشوند. این مساله، منجر به بروز عوارض جانبی مضر و از دست دادن مزیتهای دارویی خواهد شد. به این دلایل، مهم است که مطمئن شویم برای ساکنان مراکز مراقبتی، داروهای مناسب با دوزهای مناسب تجویز میشود. این مطالعه یک بهروزرسانی از یک مطالعه مروری کاکرین است که پیش از این منتشر شد (Alldred 2013).
ویژگیهای مطالعه
تعداد 12 مطالعه را شامل 10,953 ساکن در 355 مرکز مراقبتی در ده کشور یافتیم که مداخلات را برای بهینهسازی نسخهنویسی برای ساکنان این مراکز ارزیابی کردند. بیشتر مداخلات دارای چندین مولفه بودند، که اغلب شامل مرور داروها با داروساز و پزشک میشدند. برخی از مداخلات شامل یک جزء آموزشی و یک مطالعه با استفاده از فناوری اطلاعات (Information Technology; IT) انجام شد.
نتایج کلیدی
هیچ شواهدی را مبنی بر فواید مداخلات از نظر کاهش عوارض جانبی دارویی (اثرات مضر ناشی از داروها) یا مرگومیر پیدا نکردیم. یک مطالعه منجر به این شد که افراد سالمند روزهای کمتری را در بیمارستان بگذرانند؛ با این حال، اکثر مطالعات فایدهای را در رابطه با کاهش پذیرش در بیمارستان نشان ندادند. یک مطالعه منجر به کاهش آهستهتر در سطح کیفیت زندگی مرتبط با سلامت شد. مشکلات مربوط به داروها از طریق مداخلات مورد استفاده در مطالعات، پیدا شده و مورد بررسی قرار گرفتند. تجویز بر اساس معیارهای مورد استفاده برای ارزیابی مناسب بودن نسخه در پنج مطالعه بهبود یافت.
قطعیت شواهد
کیفیت کلی شواهد را برای پیامدهای گزارش شده برای عوارض جانبی دارویی (اثرات مضر ناشی از داروها)، بستری شدن در بیمارستان، مرگومیر، کیفیت زندگی، مشکلات مربوط به دارو، مناسب بودن دارو، در سطح پائین و برای هزینه داروها بسیار پائین ارزیابی کردیم. برای گردآوری شواهد بیشتر برای این مداخلات و دیگر انواع مداخلات، باید مطالعات باکیفیت بیشتری انجام شوند. انجام مطالعات بیشتری برای ارزیابی فناوریهای جدید، از جمله سیستمهای رایانهای که از تصمیمات تجویز پشتیبانی میکنند، مورد نیاز است. کار بیشتری باید انجام شود تا اطمینان حاصل شود که محققان بهطور مداوم پیامدهایی را که برای مراقبت از ساکنان مراکز مراقبتی مهم است، اندازهگیری میکنند.
به دلیل تنوع در طراحی، مداخلات، پیامدها و نتایج، نتوانستیم از شواهد نتیجهگیری محکمی بگیریم. مداخلات اجرا شده در مطالعات در این مرور به شناسایی و حل مشکلات مربوط به دارو و بهبود مناسب بودن دارو منجر شد، اما شواهدی مبنی بر تاثیر ثابت بر پیامدهای مرتبط با فرد مقیم در مراکز مراقبتی یافت نشد. نیاز به انجام کارآزماییهای تصادفیسازی شده و کنترل شده خوشهای با کیفیت بالا وجود دارد که سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری بالینی و مداخلات چند رشتهای را برای اندازهگیری پیامدهای مهم مرتبط با فرد مقیم در مراکز مراقبتی و به خوبی تعریف شده، بررسی کنند.
مجموعه شواهد قابلتوجهی وجود دارد که تجویز دارو برای ساکنین در مراکز مراقبتی در حد مطلوب نیست و نیاز به بهینهسازی دارد. در نتیجه، نیاز به شناسایی مداخلات موثر برای بهینهسازی نسخهنویسی و پیامدهای ساکنین در این زمینه وجود دارد. این مطالعه یک بهروزرسانی از یک مطالعه مروری کاکرین است که پیش از این منتشر شد (Alldred 2013).
هدف از این مرور، تعیین تاثیر مداخلات برای بهینهسازی نسخهنویسی کلی برای سالمندان ساکن در مراکز مراقبتی بود.
برای این بهروزرسانی، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (شامل پایگاه ثبت تخصصی گروه عملکرد موثر و سازماندهی مراقبت در کاکرین (EPOC))؛ MEDLINE؛ EMBASE و CINAHL را تا می 2015 جستوجو کردیم. همچنین، پایگاههای ثبت کارآزمایی بالینی را برای یافتن مطالعات مرتبط جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را برای ارزیابی مداخلات با هدف بهینهسازی نسخهنویسی برای افراد مسن (65 سال یا بالاتر) که در مراکز مراقبتی سازمانی زندگی میکنند، وارد کردیم. معیارهای واجد شرایط ورود به این مرور عبارت بودند از، بررسی پیامدهای اولیه زیر: عوارض جانبی دارویی؛ بستری شدن در بیمارستان؛ مورتالیتی؛ یا پیامدهای ثانویه، کیفیت زندگی (با استفاده از ابزار معتبر)؛ مشکلات مربوط به دارو؛ مناسب بودن دارو (با استفاده از ابزار معتبر)؛ هزینههای دارو.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم عناوین و خلاصه مقالات را غربالگری کردند، مطالعات را از نظر مناسب بودن بررسی کرده، و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و دادهها را استخراج کردند. خلاصهای را از نتایج به صورت نقل قول (narrative) ارائه کردیم.
تعداد 12 مطالعه وارد شده، شامل 10,953 فرد ساکن در 355 مرکز مراقبتی (از 1 تا 85) در ده کشور بودند. نه مطالعه، کارآزمایی تصادفیسازی شده و کنترل شده خوشهای و سه مطالعه ، کارآزماییهای تصادفیسازی شده و کنترل شده با بیمار بودند. مداخلات ارزیابی شده متنوع و اغلب چند وجهی بودند. مرور دارو جزئی از ده مطالعه بود. چهار مطالعه شامل کنفرانس موردی چند رشتهای، پنج مطالعه شامل یک عنصر آموزشی برای متخصصان سلامت و مراقبت بوده، و یک مطالعه استفاده از فناوری پشتیبانی تصمیم بالینی را ارزیابی کرد. به دلیل ناهمگونی در مطالعات، نتایج را در یک متاآنالیز ترکیب نکردیم. مداخلات برای بهینهسازی تجویز ممکن است منجر به روزهای کمتر بستری در بیمارستان (یک مطالعه از هشت مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین)، کاهش آهستهتر در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (یک مطالعه از دو مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین)، شناسایی و رفع مشکلات مربوط به دارو (هفت مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین) شده، و به بهبود وضعیت مناسب بودن دارو بیانجامد (پنج مطالعه از پنج مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین). ما مطمئن نیستیم که مداخله، هزینههای دارو را بهبود میبخشد/کاهش میدهد یا خیر (پنج مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) و ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در مورد عوارض جانبی دارویی (دو مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین) یا مورتالیتی (شش مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین) ایجاد کند یا خیر. خطر سوگیری در مطالعات ناهمگن بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.