افرادی که تحت عمل جراحی قرار میگیرند در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند، که روند بهبودی آنها را پیچیده میکنند. به منظور پیشگیری از بروز این عفونتها و کاهش عوارض، گاهی آنتیبیوتیکها به عنوان یک درمان پیشگیرانه (prophylactic) تجویز میشوند. آنتیبیوتیکها معمولا حدود 60 دقیقه پیش از جراحی تجویز میشوند تا پیش از برش پوست، به غلظت کافی در بافت برسند. با این حال، برای زایمان سزارین باید تاثیر آنتیبیوتیک بر نوزاد در نظر گرفته شود، و به همین دلیل پس از بستن بند ناف نوزاد، آنتیبیوتیک برای زنان تجویز میشود. این روش ممکن است اجازه نفوذ کافی دارو را در بافت مادر برای پیشگیری از بروز عفونتهای مربوط به جراحی ندهد؛ علاوه بر این، تاخیر در مصرف آنتیبیوتیک ممکن است برای نوزاد مفید نباشد.
این مرور از مطالعات تصادفیسازی و کنترلشده، به بررسی گزینههای زمانبندی مختلف برای تجویز آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه به منظور پیشگیری از بروز عوارض عفونی در زنان تحت زایمان سزارین پرداخت. ما تجویز پیش از جراحی آنتیبیوتیکها را با تجویز آنها پس از بستن بند ناف مقایسه کردیم.
این مرور شامل 10 مطالعه با دادههای 5041 زن است. مطالعات در معرض خطر پائین سوگیری (bias) بودند. آنتیبیوتیکهایی که پیش از زایمان سزارین به زنان داده شد، خطر ترکیبی از عفونتها (43%)، اندومتریت (46%) و عفونت زخم (41%) را در مقایسه با تجویز آنتیبیوتیکها پس از بستن ناف نوزاد تقریبا به نصف کاهش دادند. وقوع دیگر عفونتهای مادر مانند عفونتهای ادراری یا ریوی میان این دو گروه از زنان، همچنین عوارض جانبی در نوزادان، تفاوتی نداشتند. شواهدی با کیفیت بالا نشان میدهد که تجویز آنتیبیوتیک داخل وریدی پیش از جراحی، خطر وقوع عفونتهای پس از زایمان را کاهش میدهد و، بنابراین، برای مادر مفید است. عوارض جانبی مادر بهطور همسو و سازگار گزارش نشدند. اعداد با توجه به اطلاعات مربوط به نوزادان و هرگونه پیامدهای نامطلوب، محدود بودند. برای تعیین عوارض جانبی بر نوزادان، ممکن است تحقیقات بیشتری مورد نیاز باشد.
بر اساس شواهدی با کیفیت بالا از مطالعاتی که خطر سوگیری کلی آنها پائین است، آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه داخل وریدی برای زایمان سزارین که پیش از جراحی تجویز میشوند، در مقایسه با تجویز آنها پس از بستن بند ناف، بهطور قابل توجهی بروز ترکیبی از عوارض عفونی را پس از زایمان مادر کاهش میدهند. هیچ تفاوت بارزی در پیامدهای نامطلوب نوزاد گزارش نشد. زنانی که تحت زایمان سزارین قرار میگیرند، باید پیش از جراحی، پروفیلاکسی آنتیبیوتیکی دریافت کنند تا عوارض عفونی در مادر کاهش یابند. برای مشخص کردن عوارض جانبی کوتاهمدت و طولانیمدت برای نوزادان، ممکن است تحقیقات بیشتری مورد نیاز باشد.
با توجه به بالا رفتن مداوم نرخ زایمان سزارین و افزایش خطر عفونتهای محل جراحی پس از آن در مقایسه با زایمان واژینال (vaginal birth)، باید مداخلات موثری برای پیشگیری از بروز عفونتهای محل جراحی ایجاد شود. تجویز آنتیبیوتیک داخل وریدی (intravenous; IV) پیشگیرانه، 60 دقیقه پیش از برش پوست برای جراحی زنان از راه شکم توصیه میشود؛ با این حال، تجویز آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه به دلیل نگرانی از انتقال احتمالی آنتیبیوتیکها به نوزاد، بهطور مرسوم تا پس از بستن بند ناف نوزاد حین زایمان سزارین، متوقف میشود.
مقایسه تاثیرات پروفیلاکسی آنتیبیوتیکی در زایمان سزارین پیش از جراحی در مقابل پس از بستن بند ناف نوزادی بر عوارض عفونی پس از جراحی هم برای مادر و هم برای نوزاد.
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (1 مارچ 2014) و فهرست منابع مقالات بازیابیشده را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) که پیامدهای مادر و نوزاد را به دنبال تجویز آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه پیش از برش پوست در مقابل تجویز آنها پس از بستن بند ناف نوزاد حین زایمان سزارین مقایسه کردند. RCTهای خوشهای (cluster) برای ورود به این مرور واجد شرایط بودند، اما هیچ موردی شناسایی نشد. شبه-RCTها، و کارآزماییهایی با طراحی متقاطع (cross-over) برای ورود در این مرور واجد شرایط نبودند. مطالعاتی که فقط در قالب چکیده منتشر شدند، فقط در صورتی واجد شرایط برای ورود بودند که اطلاعات کافی را در گزارش خود ارائه دادند.
حداقل دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مطالعات را برای گنجاندن ارزیابی کرده، خطر سوگیری را ارزیابی کرده، دادهها را خلاصه کرده و ورودیها را برای صحت (accuracy) بررسی کردند. سطح کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی کردیم.
تعداد 10 مطالعه (12 گزارش کارآزمایی) را وارد کردیم که از آنها 5041 زن دادههایی را برای پیامد اولیه ارائه دادند. خطر کلی سوگیری (bias)، پائین بود.
هنگام مقایسه تجویز آنتیبیوتیک داخل وریدی (IV) پیشگیرانه در زنان تحت زایمان سزارین، کاهش عوارض عفونی مادر مشاهده شد (خطر نسبی (RR): 0.57؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.45 تا 0.72، شواهد با کیفیت بالا)، که بهطور خاص به دلیل کاهش اندومتریت (RR: 0.54؛ 95% CI؛ 0.36 تا 0.79، شواهد با کیفیت بالا) و عفونت زخم (RR: 0.59؛ 95% CI؛ 0.44 تا 0.81، شواهد با کیفیت بالا) در افرادی بود که پیش از جراحی آنتیبیوتیک دریافت کردند، در مقایسه با کسانی که پس از بستن بند ناف نوزادان آنتیبیوتیک دریافت کردند. تفاوت بارزی در بروز سپسیس نوزادان وجود نداشت (RR: 0.76؛ 95% CI؛ 0.51 تا 1.13، شواهد با کیفیت متوسط).
هیچ تفاوت بارزی برای دیگر پیامدهای مادر، مانند عفونت مجاری ادراری (UTI)، سیستیت و پیلونفریت ( شواهد با کیفیت متوسط)، عفونت تنفسی ( شواهد با کیفیت پائین)، یا پیامدهای نوزاد به دست نیامد. عوارض جانبی مادر در مطالعات واردشده گزارش نشدند.
کیفیت شواهد با استفاده از GRADE برای ترکیبی از عوارض، اندومیومتریت (endomyometritis)، عفونت زخم و بستری در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان در سطح بالا، برای UTI/سیستیت/پیلونفریت و سپسیس نوزاد در سطح متوسط، و برای عفونت تنفسی مادر در سطح پائین بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.