سوال مطالعه مروری
چه اقداماتی در پیشگیری از عود تبخال (cold sores) موثر است؟
پیشینه
تبخال یک عفونت عود کننده ویروسی تحریککننده است که هیچ درمان ثابتشدهای ندارد. این بیماری باعث ایجاد وزیکولهای دردناک روی لبها میشود که پوستههایی را با ظاهر ناخوشایند تشکیل داده و دیسترس روانی ایجاد میکنند. هدف ما بررسی تاثیرات اقدامات موجود برای پیشگیری از عود تبخال در افراد با ایمنی طبیعی بود.
ویژگیهای مطالعه
به بررسی پژوهشهای منتشر شده تا 19 می 2015 پرداختیم. قصد داشتیم مطالعات را فقط در صورتی بگنجانیم که یا یک اقدام پیشگیرانه دریافت کردند یا برای دریافت آنها بهطور تصادفی تصمیم گرفته شد. این روش پژوهشی که کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (RCT) نامیده میشود، بهترین راه برای بررسی این موضوع است که بدانیم تاثیر پیشگیرانه ناشی از اقدام تستشده بوده یا خیر. 32 RCT را پیدا کردیم که شامل 2640 نفر بوده و 19 اقدام پیشگیرانه را بررسی کردند. تولید کننده دارو در مجموع 18 مورد از 32 مطالعه را تامین مالی کرد، سازمانهای غیر-انتفاعی حامی مالی 4 مورد از آنها بودند و نمیدانیم که 10 مورد دیگر چگونه تامین مالی شدند.
نتایج کلیدی
استفاده طولانی-مدت از داروهای ضد-ویروسی خوراکی از بروز تبخال پیشگیری میکنند، هرچند با کاهش بسیار ناچیز معادل 0.09 اپیزود به ازای هر نفر در ماه همراه هستند. تاثیر پیشگیرانه استفاده طولانی-مدت از کرم آسیکلوویر (aciclovir) روی لبها نامطمئن بود. استفاده طولانی-مدت از ژل 1,5-پنتاندیول (pentanediol) و ژل 2-هیدروکسیپروپیل-β-سیکلو دکسترین 20% که روی لبها استعمال میشود، از عود تبخال پیشگیری نمیکند.
استفاده کوتاه-مدت از داروهای ضد-ویروسی یا کرمها از عود تبخال پیشگیری نکردند. به نظر نمیرسد که استفاده کوتاه-مدت یا طولانی-مدت از این داروها یا کرمهای ضد-ویروسی عوارض جانبی ایجاد کنند.
تاثیرات پیشگیرانه کرم ضد-آفتاب نامطمئن بود. استفاده از کرم ضد-آفتاب از عود تبخال ناشی از نور ماورای بنفش تجربی پیشگیری کرد، اما تاثیری بر عود تبخال ناشی از نور خورشید نداشت.
شواهد بسیار کمی را در مورد تاثیرات پیشگیرانه تیموپنتین (thymopentin)، لیزر با انرژی-کم و هیپنوتراپی (hypnotherapy) برای تبخال پیدا کردیم. شواهد موجود هیچ تاثیر پیشگیرانهای را از لیزین (lysine)، مکمل ®LongoVital، گاما گلوبولین (gamma globulin)، واکسن ویروس هرپس و واکسن تب زرد نشان نداد. هیچ داده همسو و سازگاری وجود نداشت برای تایید اینکه لوامیزول (levamisole) و اینترفرون (interferon) از عود تبخال پیشگیری میکنند.
این مطالعات هیچ افزایشی را در عوارض جانبی مربوط به استفاده از عوامل ضد-ویروسی موضعی نشان ندادند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد برای اکثر پیامدها در سطح پائین تا متوسط بود، اما برای برخی پیامدها در سطح بسیار پائین قرار داشت.
شواهد فعلی نشان میدهد که استفاده طولانی-مدت از عوامل ضد-ویروسی خوراکی میتواند از بروز HSL پیشگیری کند، اما مزیت بالینی آن اندک است. شواهدی مبنی بر افزایش خطر عوارض جانبی پیدا نشد. از سوی دیگر، شواهد در مورد عوامل ضد-ویروسی موضعی و دیگر مداخلات، یا اثربخشی را نشان ندادند یا نتوانستند اثربخشی آنها را در پیشگیری از بروز HSL تائید کنند.
هرپس سیمپلکس لبیالیس (herpes simplex labialis; HSL) که به عنوان تبخال (cold sores) نیز شناخته میشود، یک بیماری شایع در لبها است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد شده، و در سراسر جهان یافت میشود. HSL به صورت یک تاول دردناک ظاهر شده و پوستههای ناخوشایندی را تشکیل میدهد که باعث تغییر شکل ظاهری و دیسترس روانیاجتماعی بیمار میشود. این وضعیت هیچ درمانی ندارد، و به صورت دورهای عود میکند.
بررسی تاثیرات مداخلات در پیشگیری از بروز HSL در افراد در هر سنی.
تا 19 می 2015 بانکهای اطلاعاتی زیر را جستوجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه پوست در کاکرین، پایگاه ثبت تخصصی گروه سلامت دهان، CENTRAL در کتابخانه کاکرین (شماره 4؛ 2015)؛ MEDLINE (از 1946)؛ EMBASE (از 1974)؛ LILACS (از 1982)، بانک اطلاعاتی زیر-ساختهای دانش ملی چین (China National Knowledge Infrastructure)، Airiti Library، و 5 پایگاه ثبت کارآزمایی. برای شناسایی منابع بیشتر از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده مرتبط، کتابشناختیهای (bibliography) مطالعات وارد شده و مرورهای منتشر شده را از نظر گذراندیم، و همچنین با پژوهشگران اصلی مطالعات وارد شده تماس گرفتیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) در مورد مداخلات پیشگیری از بروز HSL در افراد دارای ایمنی مطلوب و بدون نقص (immunocompetent).
دو نویسنده بهطور مستقل از هم کارآزماییها را انتخاب کردند، دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. نویسنده سوم برای حل کردن تفاوتهای موجود در نظرات، حضور داشت.
این مرور شامل 32 RCT با مجموع 2640 شرکتکننده دارای ایمنی بدون نقص بود که 19 درمان را پوشش دادند. کیفیت مجموعه شواهد برای اکثر پیامدها در سطح پائین تا متوسط بود، اما برای پیامدهای معدودی در سطح بسیار پائین قرار داشت. پیامدهای اولیه ما «بروز HSL» و «عوارض جانبی در طول استفاده از مداخله پیشگیرانه» بودند.
شواهد مربوط به استفاده کوتاه-مدت (≤ 1 ماهه) از آسیکلوویر (aciclovir) خوراکی در پیشگیری از عود HSL در دوزهای مورد استفاده در مطالعات ناسازگار بود: 2 RCT شواهدی را با کیفیت پائین برای کاهش عود HSL با آسیکلوویر 400 میلیگرم دو بار در روز نشان دادند (خطر نسبی (RR): 0.26؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.13 تا 0.51؛ n = 177)، در حالی که 1 RCT با بررسی آسیکلوویر 800 میلیگرم دو بار در روز و 2 RCT با ارزیابی آسیکلوویر 200 میلیگرم 5 بار در روز تاثیرات پیشگیرانه مشابهی را پیدا نکردند (به ترتیب: RR: 1.08؛ 95% CI؛ 0.62 تا 1.87؛ n = 237؛ شواهد با کیفیت متوسط، و RR: 0.46؛ 95% CI؛ 0.20 تا 1.07؛ n = 66؛ شواهد با کیفیت پائین). جهت تاثیر مداخله با خطر سوگیری ارتباطی نداشت. شواهد حاصل از 1 RCT برای تاثیر استفاده کوتاه-مدت از والاسیکلوویر (valaciclovir) در کاهش عود HSL با ارزیابی بالینی، نامطمئن بود (RR: 0.55؛ 95% CI؛ 0.23 تا 1.28؛ n = 125؛ شواهد با کیفیت متوسط)، همانطور که شواهد حاصل از 1 RCT برای تست استفاده کوتاه-مدت از فامسیکلوویر (famciclovir) نامطمئن بود.
استفاده طولانی-مدت (بیش از 1 ماه) از عوامل ضد-ویروسی خوراکی باعث کاهش عود HSL شد. شواهدی با کیفیت پائین از 1 RCT وجود داشت مبنی بر اینکه استفاده طولانی-مدت از آسیکلوویر خوراکی باعث کاهش عودهای بالینی (1.80 در برابر 0.85 اپیزود به ازای هر شرکتکننده در دوره 4 ماهه، 0.009 = P) و عود ویروسی (1.40 در برابر 0.40 اپیزود به ازای هر شرکتکننده در هر دوره 4 ماهه، P = 0.003) میشود. یک RCT اثربخشی استفاده طولانی-مدت را از والاسیکلوویر در کاهش بروز HSL نشان داد (با کاهش 0.09 اپیزود به ازای هر شرکتکننده در ماه؛ 95 = n). یک RCT نشان داد که رژیم طولانی-مدت سرکوبکننده والاسیکلوویر نسبت به رژیم اپیزودیک والاسیکلوویر بروز کمتری را از HSL به همراه دارد (تفاوت در میانگین (MD): 0.10- اپیزود به ازای هر شرکتکننده در ماه؛ 95% CI؛ 0.16- تا 0.05-؛ n = 120).
این کارآزماییها هیچ افزایشی را در عوارض جانبی مرتبط با استفاده از عوامل ضد-ویروسی خوراکی پیدا نکردند (شواهد با کیفیت متوسط).
شواهدی وجود نداشت که نشان دهد استفاده کوتاه-مدت از عوامل ضد-ویروسی موضعی از عود HSL پیشگیری میکند. شواهدی با کیفیت متوسط از 2 RCT به دست آمد که کرم موضعی آسیکلوویر 5% احتمالا تاثیر کمی در پیشگیری از عود HSL دارد (RR تجمعی: 0.91؛ 95% CI؛ 0.48 تا 1.72؛ n = 271). شواهدی با کیفیت متوسط از یک RCT واحد وجود داشت که کرم موضعی فوسکارنت 3% (foscarnet) تاثیر کمی در پیشگیری از HSL دارد (RR: 1.08؛ 95% CI؛ 0.82 تا 1.40؛ n = 295).
اثربخشی استفاده طولانی-مدت از کرم موضعی آسیکلوویر نامطمئن بود. یک RCT عودهای تشخیص داده شده کمتری را از HSL در پژوهش هنگام درمان با کرم آسیکلوویر نسبت به دارونما (placebo) نشان داد (P < 0.05)، اما تفاوتهای معنیداری در میانگین تعداد عودهای گزارش شده توسط شرکتکننده بین 2 گروه مشاهده نشد (P ≥ 0.05). یک RCT هیچ تاثیر پیشگیرانهای را از استعمال موضعی ژل 1,5-پنتاندیول (pentanediol) به مدت 26 هفته پیدا نکرد (P > 0.05). RCT دیگری نشان داد که گروهی که از ژل 2-هیدروکسی پروپیل-β-سیکلو دکسترین 20% به مدت 6 ماه استفاده کردند، عودهای قابلتوجه بیشتری نسبت به گروه دارونما داشتند (P = 0.003).
این مطالعات هیچ افزایشی را در عوارض جانبی مربوط به استفاده از عوامل ضد-ویروسی موضعی نشان ندادند.
دو RCT دریافتند که استفاده از کرم ضد-آفتاب بهطور قابلتوجهی از عود HSL ناشی از نور ماورای بنفش تجربی پیشگیری میکند (RR تجمعی: 0.07؛ 95% CI؛ 0.01 تا 0.33؛ n = 111)، اما RCT دیگر نشان داد کرم ضد-آفتاب از HSL ناشی از نور خورشید پیشگیری نمیکند (RR: 1.13؛ 95% CI؛ 0.25 تا 5.06؛ n = 51). این RCTها عوارض جانبی را گزارش نکردند.
دادههای بسیار کمی وجود داشت که تیموپنتین (thymopentin)، لیزر-درمانی سطح پائین و هیپنوتراپی (hypnotherapy) در پیشگیری از عود HSL موثر هستند، یک تا دو RCT برای هر مداخله پیدا شد. ما نتوانستیم شواهدی را دال بر اثربخشی لیزین (lysine)، مکمل ®LongoVital، گاما گلوبولین (gamma globulin)، واکسن زیر-گروه نوع I ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) و واکسن تب زرد در پیشگیری از HSL پیدا کنیم. هیچ داده همسو و سازگاری وجود نداشت که از اثربخشی لوامیزول (levamisole) و اینترفرون (interferon)، که با افزایش خطر عوارض جانبی مانند تب نیز همراه بود، حمایت کند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.