موضوع چیست؟

برخی از زنان مبتلا به پُرفشاری خون بلندمدت یا هیپرتانسیون هستند، درحالی‌که تقریبا 10 درصد زنان باردار دچار فشار خون بالا به عنوان یک عارضه بارداری می‌شوند. تصاویر ذهنی هدایت شده یک روش درمانی ذهن-بدن (mind-body therapy) است که به تصویر کشیدن تصاویر ذهنی مختلف را برای تسهیل آرامش و کاهش فشار خون به کار می‌گیرد. این روش می‌تواند توسط خود فرد، رو-در-رو، یا در گروه‌ها با یک مربی که از صوت یا متن استفاده می‌کنند، انجام شود.

چرا این موضوع مهم است؟

فشار خون بالا در دوران بارداری همراه با افزایش خطر پیشرفت پره‌اکلامپسی در مادر با پروتئینوری و اکلامپسی با تشنج‌ها و اختلالات کبدی و خونی و نارسایی کلیه در ارتباط است. نوزاد یک زن باردار با فشار خون بالا احتمال بیش‌تری دارد که خیلی زود به دنیا بیاید، خیلی کوچک باشد، و ممکن است به مراقبت‌های ویژه نوزادان نیاز داشته باشد. تجویز داروهای فشار خون بالا برای زنان مبتلا به فشار خون بالای شدید و پره‌اکلامپسی، به خاطر خطر عوارض تهدید کننده زندگی توصیه می‌شود، اما چنین داروهایی می‌توانند عوارض جدی برای مادر داشته باشند (شامل سردرد، کاهش هوشیاری ذهنی و عدم تحمل ورزش). چنین داروهایی می‌توانند از جفت هم عبور کنند و ممکن است بر نوزاد متولد نشده تاثیر بگذارند و به‌طور کلی برای زنان باردار با فشار خون بالای خفیف تا متوسط توصیه نمی‌شوند، به همین دلیل روش‌های دیگر مدیریت فشار خون مورد جست‌وجو قرار می‌گیرند.

تصاویر ذهنی هدایت شده تکنیکی غیر-دارویی است که می‌توانند به‌طور بالقوه فشار خون را میان زنان باردار مبتلا به هیپرتانسیون کاهش دهند و پیامدهای بارداری را برای مادر و فرزندش بهبود بخشند.

ما چه شواهدی را یافتیم؟

ما به دنبال شواهد (اکتبر 2018) گشتیم و دو کارآزمایی (شامل 99 زن) را که در کانادا و ایالات‌متحده انجام شدند، پیدا کردیم. هر دوی این کارآزمایی‌ها، تصاویر ذهنی هدایت شده را با استراحت مطلق مقایسه کردند. هیچ کارآزمایی‌ای برای مقایسه تصاویر ذهنی هدایت شده با عدم مداخله یا دیگر روش‌های غیر-دارویی برای فشار خون بالا وجود نداشت.

دو مطالعه وارد شده پیامدهای متفاوتی را گزارش دادند و فراوانی مداخله بین دو مطالعه اندکی متفاوت بود. یک مطالعه تصاویر ذهنی هدایت شده را به مدت 15 دقیقه حداقل دو بار در روز به مدت 4 هفته یا تا زمانی که نوزاد به دنیا آمد (هر کدام که باشد)، ارائه کرد. مطالعه دیگر شامل تصاویر ذهنی هدایت شده، نظارت خود فرد بر فشار خون، و آموزش تمدد اعصاب با کمک بیوفیدبک گرمایی (thermal biofeedback) در مجموع به مدت 4 ساعت بود؛ به زنان آموزش داده شد که این پروسیجرها را دو بار در روز تمرین کنند و حداقل سه وقفه آرام‌سازی را در هر روز تکمیل کنند. گروه‌های کنترل بین دو مطالعه مشابه بودند - یکی از آن‌ها از استراحت مطلق و دیگری از استراحت مطلق به عنوان بستری شدن کامل استفاده ‌کرد.

هیچ کدام از کارآزمایی‌ها داده‌های مربوط به پیامدهای اصلی مورد نظر ما را گزارش نکردند: فشار خون شدید، پره‌اکلامپسی شدید، یا مرگ نوزاد در طول تولد یا در هفته اول زندگی. این کارآزمایی‌ها برای فقط یکی از پیامدهای ثانویه مورد علاقه ما، داده‌ها را فراهم کردند.

شواهدی با قطعیت پائین از یک کارآزمایی (69 زن) نشان می‌دهد که تصاویر ذهنی هدایت شده در مقایسه با استراحت کامل، ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در استفاده از داروهای ضد-پُرفشاری خون ایجاد کند.

این به چه معنا است؟

ما دو کارآزمایی کوچک را وارد کردیم که به مقایسه تصاویر ذهنی هدایت شده با استراحت مطلق پرداختند. ما هیچ کارآزمایی را شناسایی نکردیم که به مقایسه تصاویر ذهنی هدایت شده با عدم مداخله، یا دیگر درمان غیر-دارویی برای فشار خون بالا پرداخته باشند.

شواهد موجود برای این مرور پراکنده بوده و تاثیر تصاویر ذهنی هدایت شده برای درمان هیپرتانسیون در دوران بارداری (در مقایسه با استراحت مطلق) نامشخص است.

کارآزمایی‌های وارد شده هیچ‌کدام از پیامدهای اصلی را در این مرور گزارش نکردند و فقط شواهدی را با قطعیت پائین بر تاثیر نامشخص استفاده از داروهای ضد-پُرفشاری خون ارائه کردند.

شواهد کافی برای اطلاع‌رسانی در مورد استفاده از تصاویر ذهنی هدایت شده برای هیپرتانسیون در دوران بارداری وجود ندارد.

مطالعات بزرگ و به خوبی طراحی‌ شده برای شناسایی اثرات تصاویر ذهنی هدایت شده بر پُرفشاری خون در دوران بارداری و سایر پیامدهای مرتبط با سلامت کوتاه‌مدت و بلندمدت مادران و نوزادان آن‌ها مورد نیاز است. این کارآزمایی‌ها هم‌چنین باید استفاده و هزینه‌های خدمات سلامت را مورد توجه قرار دهند.