هدف مطالعه مروری
در افراد مبتلا به اختلالات مغز استخوان خونریزی میتواند به علت تعداد کم پلاکتها، یا به این دلیل که پلاکتها به درستی کار نمیکند، یا هر دوی آنها باشد. برای متوقف کردن خونریزی یا پیش از خونریزی به منظور پیشگیری از آن، میتوان از ترانسفیوژنهای پلاکتی استفاده کرد.
در این مرور، ما بررسی کردیم که ترانسفیوژنها باید فقط به هنگام خونریزی تجویز شود یا پیش از آن به عنوان یک اقدام پیشگیرانه. جمعیت مورد نظر ما افراد در هر سنی با اختلالات مغز استخوان بودند.
پیشینه
مغز استخوان جایی است که در آن انواع مختلفی از سلولهای خونی تولید میشود. گلبولهای قرمز خون برای آوردن اکسیژن به تمام قسمتهای بدن لازم هستند؛ گلبولهای سفید خون علیه عفونت مبارزه میکنند؛ و پلاکتها در خون باعث تشکیل لختههای خونی و پیشگیری از خونریزی میشوند. نارسایی مغز استخوان میتواند علل مختلفی داشته باشد و میتواند در هنگام تولد یا پس از آن در زندگی اتفاق بیفتد؛ و ممکن است خیلی کم در هر کدام یا در هر سه نوع سلولهای خونی در بدن رخ دهد.
تعداد بسیار کم پلاکت میتوانند یک فرد را در معرض خطر خونریزی جدی یا تهدید کننده زندگی قرار دهد. معمولا برای پیشگیری یا درمان خونریزی در افراد مبتلا به اختلالات مغز استخوان، از ترانسفیوژنهای پلاکت استفاده میشود. با این حال، خطراتی در ارتباط با استفاده منظم از ترانسفیوژنهای پلاکت، از قبیل واکنشهای ترانسفیوژن و عفونتهای ناشی از آن وجود دارد.
در حال حاضر مشخص نیست که بهترین ترانسفیوژن این است که ترانسفیوژنهای پلاکت تنها زمانی تجویز شوند که خونریزی رخ میدهد یا برای پیشگیری از خونریزی تجویز شوند.
ویژگیهای مطالعه
بانکهای اطلاعاتی علمی را برای یافتن مطالعات بالینی (کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده و مطالعات غیر-تصادفیسازی شده با طراحی خوب) شامل افراد در هر سنی مبتلا به اختلالات مغز استخوان و تعداد کم پلاکتها جستوجو کردیم. شواهد تا 12 اکتبر 2017 بهروز است. یک مطالعه برای گنجاندن در مرور واجد شرایط بود. این مطالعه پس از گرفتن فقط نه شرکتکننده متوقف شد؛ چرا که سه سال برای گرفتن نه شرکتکننده وقت صرف شده بود (این مطالعه برای گرفتن 60 شرکتکننده ظرف دو سال برنامهریزی شده بود). هیچ مطالعه در حال انجامی یافت نشد.
نتایج کلیدی
تنها مطالعه وارد شده در این مرور هیچ پیامدی را گزارش نکرد.
نتیجهگیری
ما هیچ شواهدی را برای کمک به تصمیمگیری در مورد این که ترانسفیوژنهای پلاکت برای درمان خونریزی به اندازه ترانسفیوژنهای پلاکت زمانی که تعداد پلاکتها از یک حد مشخص شده کمتر است، مفید هستند یا خیر، پیدا نکردیم. نیاز فوری برای انجام مطالعات با کیفیت خوب برای پاسخ به سوالات این مرور وجود دارد.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد را ارزیابی نکردیم زیرا هیچ دادهای از یک مطالعه وارد شده در دسترس نبود.
هیچ شواهدی را برای تعیین ایمنی و اثربخشی ترانسفیوژنهای درمانی پلاکت در مقایسه با ترانسفیوژنهای پروفیلاکتیک پلاکت برای افراد مبتلا به اختلالات طولانیمدت نارسایی مغز استخوان نیافتیم. این مرور بر ضرورت اولویتبندی پژوهش در این زمینه تاکید دارد. افراد مبتلا به نارسایی مغز استخوان به حمایت با ترانسفیوژنهای پلاکت طولانیمدت وابسته هستند اما تنها کارآزماییای که به ارزیابی استراتژی درمانی پرداخت، متوقف شد. نیاز به مطالعات با کیفیت خوب جهت مقایسه یک استراتژی ترانسفیوژنهای درمانی پلاکت با یک استراتژی ترانسفیوژنهای پروفیلاکتیک پلاکت وجود دارد؛ چنین کارآزماییهایی باید شامل پیامدهایی باشند که برای بیماران مهم هستند، از قبیل کیفیت زندگی، طولمدت پذیرش در بیمارستان و خطر خونریزی.
اختلالات مغز استخوان شامل گروهی از بیماریهایی است که با کاهش تولید سلولهای قرمز، سلولهای سفید و پلاکتها، یا نقص در عملکرد آنها، یا هر دو مشخص میشود. شایعترین اختلال مغز استخوان، سندرم میلودیسپلاستیک (myelodysplastic syndrome) است. ترومبوسیتوپنی (Thrombocytopenia)، تعداد پلاکت کم، معمولا در افراد مبتلا به نارسایی مغز استخوان رخ میدهد. ترانسفیوژنهای پلاکت همواره در افراد مبتلا به ترومبوسیتوپنی ثانویه با اختلالات نارسایی مغز استخوان برای درمان یا پیشگیری از خونریزی استفاده میشود. در حال حاضر سندرم میلودیسپلاستیک در بعضی کشورهای غربی شایعترین علت برای دریافت ترانسفیوژن پلاکت است.
تعیین این که سیاست ترانسفیوژن پلاکت تنها به صورت درمانی (ترانسفیوژن در صورت خونریزی بیمار) به اندازه رویکرد ترانسفیوژن پروفیلاکتیک پلاکت (ترانسفیوژن برای پیشگیری از خونریزی بر اساس آستانه پلاکت از پیش تعیین شده) در افرادی که به طور مادرزادی یا اکتسابی مبتلا به اختلالات نارسایی مغز استخوان هستند، موثر و ایمن هستند یا خیر.
برای یافتن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، غیر-RCTها و مطالعات کنترل شده قبل-و-بعد (CBAs) در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین 2017، شماره 9)؛ Ovid MEDLINE (از 1946)؛ Ovid Embase (از 1974)؛ PubMed (فقط انتشارات الکترونیکی)؛ The Transfusion Evidence (از 1950) و بانکهای اطلاعاتی کارآزماییهای در حال انجام تا 12 اکتبر 2017 به جستوجو پرداختیم.
RCTها، غیر-RCTها و CBAهایی را وارد کردیم که شامل ترانسفیوژن کنسانترههای پلاکتی (تهیه شده از واحدهای خاص فردی کل خون یا توسط آفرزیس هر دوز، فراوانی، یا محرک (تریگر) ترانسفیوژن) بودند و برای درمان یا پیشگیری میان افراد مبتلا به اختلالات مادرزادی یا اکتسابی نارسایی مغز استخوان تجویز شدند.
مطالعات کنترل نشده، مطالعات مقطعی و مطالعات مورد-شاهدی را از مرور خارج کردیم. RCTهای خوشهای، کارآزماییهای خوشهای غیر-تصادفیسازی شده و CBAهای با کمتر از دو مکان مداخله و دو مکان کنترل را به دلیل خطر مخدوششدگی از مرور خارج کردیم. همه افراد مبتلا به اختلالات طولانیمدت نارسایی مغز استخوان را که نیاز به ترانسفیوژن پلاکت داشتند، از جمله نوزادان، وارد کردیم. مطالعاتی را که در مورد جایگزینهای ترانسفیوژن پلاکت بودند یا مطالعات مربوط به افرادی را که شیمیدرمانی فشرده یا پیوند سلول بنیادی دریافت کردهاند، خارج کردیم.
از پروسیجرهای استاندارد روششناسی طراحی شده توسط کاکرین استفاده کردیم. با توجه به فقدان شواهد، نتوانستیم در مورد هیچ یک از پیامدهای مرور گزارشی ارائه دهیم.
یک RCT را شناسایی کردیم که با معیارهای ورود برای این مرور مطابقت داشت. این مطالعه فقط نه بزرگسال مبتلا به MDS را طی یک دوره مطالعه سه ساله به کار گرفت. کارآزمایی به علت کم بودن تعداد افراد به کار گرفته شده (برنامهریزی شده بود که 60 شرکتکننده طی دو سال وارد شوند) متوقف شد. ارزیابی خطر سوگیری (bias) برای همه حوزهها امکانپذیر نبود. این مطالعه یک کارآزمایی تک-مرکزی، یکسو-کور بود. ویژگیهای بالینی و جمعیتی شرکتکنندگان هرگز افشا نشد. پیامدهای کارآزمایی مرتبط با این مرور، تشخیص خونریزی، مورتالیتی، کیفیت زندگی و طول مدت اقامت در بیمارستان بودند اما هیچ گزارشی در مورد هر یک از این پیامدها وجود نداشت.
ما غیر-RCTها یا CBAهای تکمیل شده را شناسایی نکردیم.
RCTهای در حال انجام، غیر-RCTها یا CBAها را شناسایی نکردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.