سوال مطالعه مروری
این مرور برای اثبات این موضوع انجام شد که انجام جراحی یا درمان اندوواسکولار سوراخ-کلید، مانند جای‌گذاری استنت همراه با تجویز داروی رقیق کننده خون می‌تواند پیامدها را در افراد مبتلا به دایسکسیون شریان گردن که درمان با داروهای رقیق‌کننده خون به‌تنهایی نشانه‌های پایدار یا در حال بدتر شدن سکته مغزی را در آنها بهبود نبخشیده، بهتر می‌کند یا خیر. پیامدهای مورد نظر، آسیب دائمی مغز و ناتوانی طولانی-مدت ناشی از سکته مغزی بود.
پیشینه
دایسکسیون شریان گردنی، عبارت است از پارگی دیواره عروق خونی گردن که خون را به مغز می‌رسانند. دو شریان وجود دارد، شریان کاروتید در سمت راست و دیگری در سمت چپ گردن، و یک شریان ورتبرال در سمت راست و شریان دیگر در سمت چپ گردن. زمانی که در دیواره این شریان‌ها پارگی ایجاد می‌شود، لخته‌های خونی داخل شریان تشکیل می‌شوند. سپس این لخته‌های خونی از دیواره شریان جدا شده و به سمت مغز رفته و باعث وقوع سکته مغزی می‌شوند. روش استاندارد برای درمان پارگی‌های ایجاد شده در این شریان‌ها، تجویز داروهایی برای بیماران است که خون را رقیق کرده و تشکیل لخته خونی را کاهش می‌دهند. با این حال، گاهی اوقات بیماران علیرغم مصرف حداکثر دوز دارویی، هم‌چنان نشانه‌های سکته مغزی را نشان داده، و وضعیت آنها بدتر می‌شود.
تاریخ جست‌وجو
یک مرور کامل و جامع را از منابع علمی برای یافتن کارآزمایی‌های بالینی که می‌توانستند به ما در پاسخ به سوال این مرور کمک کنند، انجام دادیم. شواهد تا مارچ 2020 به‌روز است.
ویژگی‌های مطالعه
به دنبال کارآزمایی‌هایی بودیم که به یک روش عینی انجام شده و به‌طور خاص برای مقایسه مداخله جراحی یا رادیولوژیکی با درمان دارویی به‌تنهایی طراحی شدند.
نتایج کلیدی
ما هیچ کارآزمایی‌ای را پیدا نکردیم که با معیارهای مرور مطابقت داشته باشد. بنابراین، هیچ شواهد عینی در دسترس نیست که نشان دهد یک پروسیجر جراحی یا رادیولوژیکی می‌تواند برای بیمارانی که علیرغم درمان دارویی هم‌چنان نشانه‌های سکته مغزی را دارند، مزیتی به همراه داشته باشد. تعدادی گزارش را از گروه‌های پزشکان باتجربه پیدا کردیم که مداخلات جراحی و رادیولوژیکی از نظر آنها ایمن بودند. با این وجود، هیچ شواهدی را پیدا نکردیم که نشان دهد این مداخلات می‌توانند در بیمارستان‌ها و تیم‌های بالینی دیگر کاربرد داشته باشند. بنابراین، برای پاسخ به سوال مرور، انجام مطالعاتی در مقیاس بزرگ و با روش انجام خوب مورد نیاز است.
قطعیت شواهد
هیچ شواهدی با کیفیت خوب برای راهنمایی متخصصان بالینی در مورد بهترین درمان برای افراد مبتلا به دایسکسیون شریان گردنی که علیرغم دریافت درمان دارویی مطلوب، هم‌چنان علامت‌دار باقی می‌مانند، وجود ندارد.
هیچ RCT یا CCT به مقایسه جراحی یا درمان اندوواسکولار با کنترل نپرداخت. بنابراین، هیچ شواهدی وجود ندارد که بتوان بر اساس آنها از استفاده از این درمان‌ها برای درمان دایسکسیون شریان گردنی خارج جمجمه‌ای به همراه درمان آنتی‌ترومبوتیک در افرادی که با وجود درمان با داروهای آنتی‌ترومبوتیک به‌تنهایی، هم‌چنان نشانه‌های عصبی (نورولوژیکی) دارند، حمایت کرد.
دایسکسیون شریان گردنی (cervical artery dissection; CeAD)، خونریزی یا پارگی پاتولوژیک، یا هر دو، در دیواره شریان‌های کاروتید یا ورتبرال است که از گردن عبور می‌کنند، و دلیل اصلی سکته مغزی در جوانان محسوب می‌شوند.
ارزیابی اثربخشی مداخلات جراحی و رادیولوژیکی در برابر بهترین درمان دارویی به‌تنهایی برای درمان دایسکسیون علامت‌دار شریان گردنی.
جست‌وجوهای جامعی را در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه استروک در کاکرین (که آخرین‌بار در مارچ 2020 جست‌وجو شد)؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)، شماره 4؛ سال 2020، در کتابخانه کاکرین (در مارچ 2020 جست‌وجو شد)؛ MEDLINE (1946 تا مارچ 2020) و Embase (1974 تا مارچ 2020) انجام دادیم. کارآزمایی‌های در حال انجام مرتبط و پایگاه‌های ثبت پژوهش را جست‌وجو کردیم (در مارچ 2020)، منابع را در تمام مقالات مرتبط برای یافتن مطالعات واجد شرایط بیشتر بررسی کردیم، و با نویسندگان و محققان در این زمینه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و کارآزمایی‌های بالینی کنترل شده (controlled clinical trials; CCTs) از مداخله جراحی یا اندوواسکولار برای مدیریت CeAD علامت‌دار برای ورود واجد شرایط بودند. فقط مطالعات انجام شده با درمان آنتی‌کوآگولانت‌ها یا آنتی‌پلاکت به‌عنوان گروه کنترل وارد شدند. دو نویسنده مستقل از هم به استخراج داده‌ها پرداختند.
پیامدهای اولیه سکته مغزی یک-طرفه و ناتوانی بودند. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از مرگ‌ومیر، هرگونه سکته مغزی، یا حمله ایسکمیک گذرا، تنگی باقیمانده (> 50%)، عود دایسکسیون گردنی، گسترش آنوریسم کاذب (pseudoaneurysm)، یا خونریزی ماژور. مطالعات را با توجه به اولین انتخاب درمان تجزیه‌وتحلیل کردیم. برای ارزیابی خطر سوگیری (bias) برنامه‌ریزی کردیم و معیار درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) را برای هر مطالعه وارد شده به کار بردیم.
هیچ RCT یا CCT کامل شده‌ای را در این زمینه پژوهشی پیدا نکردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.