سوال مطالعه مروری
آیا محیط کشت تقویت شده با فاکتور رشد GM-CSF (فاکتور محرک کلونی گرانولوسیت ماکروفاژ؛ granulocyte macrophage colony-stimulating factor) باعث بهبود شانس بارداری و تولد نوزاد زنده شده، و کاهش خطر سقط جنین، بارداری دو-قلویی یا سه-قلویی، زایمان زودرس، نقص‌های هنگام تولد، مشکلات ژنتیکی در کودک، و مرده‌زایی می‌شود؟
پیشینه
روش‌های کمک‌باروری، فرآیندهایی هستند که به وسیله آن‌ها تخمک‌های زن و اسپرم مرد برای انجام عمل لقاح خارج از بدن ترکیب می‌شوند. برای حمایت از رشد جنین تا زمانی که جنین‌ها بتوانند درون رحم زن قرار بگیرند، در محلولی به نام محیط کشت قرار داده می‌شوند. تقویت محیط کشت با GM-CSF به‌طور گسترده‌ای در کلینیک‌ها موجود است و اغلب در تلاش برای بهبود میزان موفقیت درمان به صورت یک «افزودنی» به یک سیکل لقاح آزمایشگاهی (in vitro fertilisation; IVF) ارائه می‌شود. استفاده از محيط كشت تقویت شده با GM-CSF می‌تواند IVF را گران‌تر كند.
ویژگی‌های مطالعه
شواهد تا اکتبر 2019 به‌روز است. ما داده‌هایی را از سه کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (نوعی مطالعه که در آن شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی به یکی از دو یا چند گروه درمان اختصاص داده می‌شوند) شامل 1532 زن نابارور تحت IVF یا تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (intracytoplasmic sperm injection; ICSI)، شکل تخصصی شده IVF که در آن اسپرم درون تخمک تزریق می‌شود، به‌دست آوردیم. ما محیط كشت تقویت شده را با GM-CSF در برابر محیط كشت تقویت نشده با GM-CSF برای زنان تحت روش‌های کمک‌باروری مقایسه كردیم.
آنچه این مرور نشان داد
شواهدی با کیفیت پائین نشان می‌دهند که ما مطمئن نیستیم استفاده از محیط کشت حاوی GM-CSF در مقایسه با استفاده از محیط کشت بدون GM-CSF تفاوتی را در میزان تولد زنده ایجاد می‌کند. این یافته پیشنهاد می‌کند که اگر میزان تولد زنده مرتبط با محیط کشت بدون GM-CSF حدود 22% باشد، این میزان با استفاده از محیط کشت حاوی GM-CSF بین 21% تا 30% خواهد بود. شواهدی با کیفیت پائین همچنین نشان می‌دهند که ما مطمئن نیستیم استفاده از محیط کشت حاوی GM-CSF تفاوتی را در میزان سقط جنین در مقایسه با استفاده از محیط کشت بدون GM-CSF ایجاد می‌کند. این امر نشان می‌دهد که اگر میزان سقط جنین مرتبط با محیط کشت بدون GM-CSF حدود 4% باشد، این میزان با استفاده از محیط کشت حاوی GM-CSF بین 2% تا 5% خواهد بود. وجود شواهدی با کیفیت پائین در مورد بارداری، نقایص هنگام تولد و مشکلات ژنتیکی کودک، و شواهدی با کیفیت بسیار پائین در مورد بارداری دو-قلویی یا سه-قلویی و زایمان زودرس نشان می‌دهد که ما مطمئن نیستیم استفاده از محیط کشت حاوی GM-CSF تفاوتی را در این پیامدها در مقایسه با محیط کشت بدون GM-CSF ایجاد می‌کند. دو مطالعه مرده‌زایی را بررسی کردند، اما از آنجا که هیچ موردی از مرده‌زایی در هیچ مطالعه‌ای رخ نداد، قادر به تجزیه‌وتحلیل این پیامد نبودیم.
نتیجه‌گیری‌های کلی
با توجه به کیفیت بسیار پائین تا پائین شواهد، نمی‌توانیم مطمئن باشیم که GM-CSF نسبت به محیط کشت تقویت نشده با GM-CSF بیشتر موثر است یا کمتر. این مهم است که اطلاعات مستقلی از شواهد موجود در دسترس کسانی قرار گیرد که از محیط کشت تقویت شده با GM-CSF استفاده می‌کنند. در این میان، انجام مطالعاتی در مقیاس بزرگ‌تر برای افزایش قطعیت نتیجه‌گیری‌های ما مورد نیاز هستند.
با توجه به کیفیت بسیار پائین تا پائین شواهد، نمی‌توانیم مطمئن باشیم که GM-CSF نسبت به محیط کشت تقویت نشده با GM-CSF برای پیامدهای بالینی می‌تواند بیشتر موثر باشد یا کمتر، به‌طوری که منعکس کننده اثربخشی و ایمنی این روش باشد. این مهم است که اطلاعات مستقلی از شواهد موجود در دسترس کسانی قرار گیرد که از محیط کشت تقویت شده با GM-CSF استفاده می‌کنند. ادعاهای مطرح شده از سوی اطلاعات بازاریابی مبنی بر اینکه GM-CSF تاثیر مثبتی بر میزان بارداری دارد، توسط شواهد موجود ارائه شده در اینجا حمایت نمی‌شود؛ انجام RCTهای بیشتری با طراحی مناسب و با توان کافی برای بیان قطعیت شواهد مورد نیاز است.
GM-CSF (فاکتور محرک کلونی گرانولوسیت ماکروفاژ؛ granulocyte macrophage colony-stimulating factor) یک فاکتور رشد است که برای تقویت محیط کشت در تلاش برای بهبود پیامدهای بالینی برای زنان تحت روش‌های کمک باروری استفاده می‌شود. شایان ذکر است که استفاده از محیط کشت تقویت شده با GM-CSF اغلب باعث افزایش هزینه‌های بعدی در استفاده از سیکل لقاح آزمایشگاهی (in vitro fertilisation; IVF) می‌شود. هدف از این مرور، بررسی شواهد به دست آمده از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) در مورد اثربخشی و ایمنی استفاده از محیط کشت تقویت شده با GM-CSF بود.
ارزیابی اثربخشی و ایمنی استفاده از محیط کشت جنین انسانی تقویت شده با GM-CSF در برابر استفاده از محیط کشت تقویت نشده با GM-CSF، در زنان یا زوج‌های تحت درمان با روش‌های کمک‌باروری.
ما از متدولوژی استاندارد توصیه شده توسط کاکرین استفاده کردیم. پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه زنان و باروری در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ LILACS؛ DARE؛ OpenGrey؛ PubMed؛ Google Scholar؛ و دو پایگاه ثبت کارآزمایی را در 15 اکتبر 2019 جست‌وجو کردیم، منابع مقالات مرتبط را بررسی کرده و با متخصصین در این زمینه ارتباط برقرار کردیم.
RCTهایی را وارد کردیم که استفاده از محیط کشت جنینی تقویت شده با GM-CSF (از جمله G-CSF (فاکتور محرک کلونی گرانولوسیت)) را در برابر سایر محیط‌های کشت جنینی تقویت نشده با GM-CSF (کنترل) در زنان تحت روش‌های کمک‌باروری مقایسه کردند.
ما از پروسیجرهای استاندارد روش‌شناسی توصیه شده توسط کاکرین استفاده کردیم. پیامدهای اولیه مرور، میزان تولد زنده و نرخ سقط جنین بودند. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از میزان بارداری بالینی، حاملگی چند-قلویی، زایمان زودرس، نقص‌های هنگام تولد، آناپلوئیدی (aneuploidy)، و مرده‌زایی. کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد روش‌شناسی درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم. ما یک مقایسه را انجام دادیم، استفاده از محیط كشت تقویت شده با GM-CSF در برابر استفاده از محیط كشت تقویت نشده با GM-CSF، برای زنان تحت روش‌های کمک‌باروری.
ما پنج مطالعه را وارد کردیم، داده‌های مربوط به سه مورد از آن‌ها (1532 شرکت‌کننده) وارد متاآنالیز شدند. ما مطمئن نیستیم که استفاده از محیط كشت تقویت شده با GM-CSF تفاوتی را در میزان تولد زنده در مقایسه با استفاده از محیط كشت مرسوم تقویت نشده با GM-CSF ایجاد می‌کند (نسبت شانس (OR): 1.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.93 تا 1.52؛ 2 RCT؛ N = 1432؛ I2 = 69%؛ شواهد با کیفیت پائین). این شواهد نشان می‌دهند که اگر میزان تولد زنده مرتبط با محیط کشت مرسوم تقویت نشده با GM-CSF حدود 22% باشد، این میزان با استفاده از محیط کشت تقویت شده با GM-CSF حدود 21% تا 30% خواهد بود.
ما مطمئن نیستیم که استفاده از محیط كشت تقویت شده با GM-CSF تفاوتی را در میزان سقط جنین در مقایسه با استفاده از محیط كشت مرسوم تقویت نشده با GM-CSF ایجاد می‌کند (OR: 0.75؛ 95% CI؛ 0.41 تا 1.36؛ 2 RCT؛ N = 1432؛ %0 = I2؛ شواهد با کیفیت پائین). این شواهد نشان می‌دهند که اگر میزان سقط جنین مرتبط با محیط کشت مرسوم تقویت نشده با GM-CSF حدود 4% باشد، این میزان با استفاده از محیط کشت تقویت شده با GM-CSF حدود 2% تا 5% خواهد بود.
علاوه بر این، مطمئن نیستیم که استفاده از محیط کشت تقویت شده با GM-CSF تفاوتی را در پیامدهای زیر ایجاد می‌کند: بارداری بالینی (OR: 1.16؛ 95% CI؛ 0.93 تا 1.45؛ 3 RCT؛ N = 1532 زن؛ %67 = I2، شواهد با کیفیت پائین)؛ بارداری چند-قلویی (OR: 1.24؛ 95% CI؛ 0.73 تا 2.10؛ 2 RCT؛ 1432 = N؛ %35 = I2؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ زایمان زودرس (OR: 1.20؛ 95% CI؛ 0.70 تا 2.04؛ 2 RCT؛ 1432 = N؛ %76 = I2؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین)؛ نقص‌های هنگام تولد (OR: 1.33؛ 95% CI؛ 0.59 تا 3.01؛ %0 = I2 ؛ 2 RCT؛ 1432 = N؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ و آنوپلوئیدی (OR: 0.34؛ 95% CI؛ 0.03 تا 3.26؛ %0 = I2 ؛ 2 RCT؛ 1432 = N؛ شواهد با کیفیت پائین). ما قادر به انجام تجزیه‌وتحلیل در مورد مرده‌زایی نبودیم، زیرا هیچ پیشامدی در هیچ یک از بازوهای این دو مطالعه‌ای که به ارزیابی این پیامد پرداخته بودند، وجود نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.