Wprowadzenie

Osoby palące tytoń mają większe szanse na zerwanie z nałogiem jeśli udaje się to osobom w ich bezpośrednim otoczeniu. Prawdopodobieństwo osiągnięcia sukcesu zwiększa się również jeśli otrzymują aktywne wsparcie. Realnym źródłem pomocy jest obecność partnerów życiowych, członków rodziny, przyjaciół oraz innych bliskich osób. W tym przeglądzie oceniono czy interwencje stworzone w celu szkolenia w zakresie wsparcia palaczy w rzucaniu nałogu były bardziej skuteczne niż udział w programach rzucania palenia bez dodatkowej pomocy partnera.

Charakterystyka badań

Jest to aktualizacja wcześniejszych przeglądów. Szukając badań opublikowanych do kwietnia 2018 r. uwzględniliśmy 3 nowe badania i ostatecznie włączyliśmy do przeglądu 14 badań z udziałem 3370 uczestników. Braliśmy pod uwagę badania z randomizacją, w których wzięli udział palacze pragnący rzucić nałóg. Po upływie co najmniej 6 miesięcy od rozpoczęcia badań oceniono czy uczestnicy zdołali osiągnąć cel. Uwzględniono tylko te badania, w których brała udział co najmniej jedna grupa osób, które w ramach programu otrzymały wsparcie partnera oraz co najmniej jedna grupa osób, które wzięły udział w programie rzucania palenia bez dodatkowego wsparcia ze strony partnera. Większość badań przeprowadzono w USA. W momencie rekrutacji uczestnicy badań palili średnio od 13 do 29 papierosów dziennie. Partnerzy wspierający w rzucaniu nałogu mieli różne podejście do palenia tytoniu, ale byli w większości osobami niepalącymi. Metody interwencyjne oscylowały między małym a dużym poziomem intensywności - w niektórych przypadkach źródłem pomocy były broszury, a w innych konsultacje osobiste. W niektórych badaniach naukowcy nie kontaktowali się bezpośrednio z partnerami, ale zachęcali uczestników do samodzielnych poszukiwań „opiekuna”. W innych badaniach zarówno palacze jak i ich pomocnicy mogli liczyć na konsultacje osobiste.

Główne wyniki

Połączyliśmy wyniki 12 badań (2818 uczestników) w celu zmierzenia odsetka osób, którym udało się z powodzeniem osiągnąć cel po 6-9 miesiącach obserwacji oraz wyniki 7 innych badań (2573 uczestników), aby zmierzyć ten odsetek po 12 miesiącach. Niezależnie od długości trwania interwencji, wsparcie ze strony partnera nie przyczyniło się do zwiększenia szans na rzucenie palenia. W każdej analizie podzieliliśmy badania pod względem rodzaju uzyskanego wsparcia (rodzina, przyjaciele i współpracownicy vs współczłonkowie programu rzucania palenia). Nie stwierdzono różnicy pod względem liczby osób rzucających palenie w poszczególnych grupach badanych, niezależnie od rodzaju otrzymanego wsparcia. Tylko w jednym badaniu zauważono, że wsparcie ze strony partnera było większe w grupie, w której partnerom zaoferowano dodatkową pomoc, w porównaniu z grupą, w której partnerzy nie otrzymali dodatkowej pomocy. W innym badaniu zauważono, że wsparcie ze strony partnera było większe w grupie, w której partnerom zaoferowano bardziej intensywną interwencję, w porównaniu z grupą w której partnerzy otrzymywali interwencję mniej intensywną.

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych oceniliśmy jako niską. Wynika to z problemów związanych z zaprojektowaniem niektórych badań. W wielu istotnych badaniach pomiary wyników opierały się na indywidualnych obserwacjach uczestników przez co istnieje prawdopodobieństwo, że wyniki te są niedokładne. Tylko nieliczne badania wykazały, że stosowanie interwencji zwiększyło poziom wsparcia, które uczestnicy otrzymali od partnerów. W związku z tym, na podstawie wyników tego przeglądu nie jesteśmy w stanie ocenić czy większe wsparcie ze strony partnera może pomóc w rzuceniu palenia tytoniu.