Czym jest reumatoidalne zapalenie stawów i czym są ćwiczenia?

Reumatoidalne zapalenie stawów to choroba, która często występuje w stawach rąk i nadgarstków. Ćwiczenia rąk polegają na poprawie ruchomości, wzmacnianiu (z użyciem sprzętu rehabilitacyjnego, np. masy plastycznej) lub stosowaniu treningu funkcjonalnego.

Charakterystyka badań

Znaleziono siedem badań porównujących terapie z zastosowaniem ćwiczeń ręki lub bez nich, w których wzięło udział łącznie 841 osób dorosłych z reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Najważniejsze wyniki

W teście funkcjonowania ręki (skala od 0 do 80 punktów, wyższy wynik oznacza lepszą funkcję), pacjenci poddani ćwiczeniom ręki ocenili jej funkcję o 1,1 punktów wyżej w perspektywie krótkoterminowej (poniżej 3 miesięcy). Osoby bez wdrożonego programu ćwiczeń ocenili sprawność rąk na poziomie 75 punktów.

W skali 0-100 (wyższy wynik oznacza lepszą funkcję) pacjenci poddani ćwiczeniom ocenili sprawność ręki o 5 punktów więcej w porównaniu z osobami bez wdrożonego programu ćwiczeń w perspektywie średnioterminowej (3-11 miesięcy) i 4 punkty więcej w perspektywie długoterminowej (powyżej 12 miesięcy). Uczestnicy nie stosujący programu ćwiczeń ocenili sprawność rąk na poziomie 52,1 punktów.

We wzrokowo-analogowej skali bólu od 0 do 100 mm (jest to wizualna skala oceny bólu; przyp.tłum., niższy wynik oznacza mniejszy ból) osoby, które ćwiczyły, oceniły nasilenie bólu o 28 mm mniej w perspektywie krótkoterminowej. Pacjenci nie wykonujący ćwiczeń ocenili nasilenie bólu na poziomie 68 mm. W skali bólu od 0 do 100 punktów (niższy wynik oznacza mniejszy ból) osoby ćwiczące oceniły ból o 3 punkty mniej w perspektywie średnioterminowej i o 4 punkty mniej w perspektywie długoterminowej w porównaniu z tymi, które nie ćwiczyły Pacjenci nie wykonujący ćwiczeń ocenili nasilenie bólu na poziomie 51,4 punktu.

Osoby poddane ćwiczeniom odnotowały 3% i 4% poprawę siły chwytu lewej i prawej dłoni (odpowiednio) w perspektywie krótkoterminowej. Pacjenci nie stosujący ćwiczeń odnotowali siłę chwytu na poziomie 14,3 i 15,6 kg, odpowiednio. Chorzy poddani ćwiczeniom zauważyli 1% poprawę przeciętnej siły chwytu w obu dłoniach w perspektywie średnio- i długoterminowej. Pacjenci, którzy nie ćwiczyli, odnotowali siłę chwytu na poziomie 13,2 kg.

Osoby stosujące ćwiczenia odnotowały 4% i 6% poprawę siły chwytu szczypcowego lewej i prawej dłoni w perspektywie krótkoterminowej. Pacjenci nie ćwiczący odnotowali siłę chwytu szczypcowego na 1,2 i 1,2 kg, odpowiednio. Uczestnicy, którzy ćwiczyli zauważyli 2% i 3% poprawę przeciętnej siły chwytu szczypcowego w obu dłoniach w perspektywie średnio- i długoterminowej. Osoby nie stosujące ćwiczeń odnotowały siłę chwytu szczypcowego na 4 kg.

Należy zauważyć, że pomimo potencjalnie lepszych wyników odnośnie funkcjonowania rąk, natężenia bólu oraz siły chwytu dłoni i palców podczas ćwiczeń, poprawa może nie być jednoznaczna z korzyściami klinicznymi.

Żadne z badań nie oceniało 50 kryteriów stosowanych przez American College of Rheumatology (jest to ocena, która wskazuje na większą lub równą 50% poprawę objawów u pacjenta poddanego leczeniu).

W porównaniu z uczestnikami, którzy otrzymali zwykłe leczenie, pacjenci poddani ćwiczeniom rąk ze strategią ścisłego przestrzegania planu, byli o 19% bardziej skłonni do stosowania programu ćwiczeń w okresie do 12 miesięcy i o 5% w okresie powyżej roku.

W jednym badaniu nie odnotowano żadnych skutków ubocznych wynikających z ćwiczeń. W pozostałych badaniach nie analizowano działań niepożądanych.

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych była od bardzo niskiej do wysokiej dla ocenianych wyników. Ocena jakości danych została obniżona ze względu na problemy z brakiem ślepej próby dotyczącej losowego przedzielania uczestników do leczenia oraz ze względu na metody pomiarów i alokacji, a także małą liczbę osób w badanych grup.