Wyniki wcześniejszych badań na modelach zwierzęcych i fizjologicznych sugeruj korzystny efekt działania suplementów antyoksydacyjnych, który może przedłużyć życie. Wyniki niektórych badań obserwacyjnych sugerują również, że suplementy z antyoksydantami mogą przedłużyć życie, podczas gdy inne badania obserwacyjne wykazują działanie neutralne lub szkodliwe. Nasz Przegląd Cochrane z 2008 roku wykazał, że suplementy antyoksydacyjne wydają się zwiększać umieralność. Niniejszy przegląd jest aktualizacją.
Przedstawiany przegląd systematyczny objął 78 badań klinicznych z randomizacją (badania, w których uczestników przydziela się losowo do grupy badanej i grupy kontrolnej - przyp. red.). W sumie 296 707 uczestników zostało losowo przydzielonych do grupy otrzymującej antyoksydanty (beta-karoten, witamina A, witamina C, witamina E i selen) i grupy otrzymującej placebo lub nieotrzymującej żadnej interwencji. Dwadzieścia sześć badań objęło 215 900 zdrowych uczestników. Pięćdziesiąt dwa badania objęły 80 807 uczestników z różnymi chorobami w stabilnej fazie (w tym choroby: układu pokarmowego, układu krążenia, neurologiczne, narządu wzroku, dermatologiczne, reumatyczne, nerek, choroby endokrynologiczne lub nieokreślone). Łącznie 21 484 z 183 749 uczestników (11,7%) losowo przydzielonych do grup otrzymujących antyoksydanty i 11 479 z 112 958 uczestników (10,2%) losowo przydzielonych do grup otrzymujących placebo lub brak interwencji, zmarło. Badania charakteryzowały się wystarczającym statystycznym podobieństwem, co umożliwiło ich połączenie. Po połączeniu wyników włączonych badań wykazano, że antyoksydanty mogą zwiększać ryzyko zgonu, lub też nie, w zależności od zastosowanych metod statystycznych. Analiza, którą zwykle się wykorzystuje, gdy występuje podobieństwo włączonych badań wykazała, że stosowanie antyoksydantów nieznacznie zwiększało umieralność (oznacza to, że pacjenci przyjmujący antyoksydanty umierali 1,03 raza częściej niż pacjenci z grupy kontrolnej). Gdy przeprowadzono analizy w celu określenia czynników związanych z powyższym wynikiem, te dwa zidentyfikowane czynniki obejmowały lepszą metodologię zapobiegającą wpływowi błędu systematycznego w badaniu (badania o "małym ryzyku błędu") oraz stosowanie witaminy A. Kiedy badania o małym ryzyku błędu były analizowane oddzielnie, zwiększone ryzyko zgonu było jeszcze wyraźniejsze (ryzyko zgonu wynosiło 1,04 raza w porównaniu z grupą kontrolną). Nie wykazano potencjalnych szkód związanych ze stosowaniem witaminy A, gdy rozpatrywano tylko badania o małym ryzyku błędu systematycznego Zwiększone ryzyko zgonu było związane ze stosowaniem beta-karotenu i prawdopodobnie także witaminy E i witaminy A, ale nie wiązało się ze stosowaniem witaminy C lub selenu. Obecnie dane naukowe nie potwierdzają zasadności stosowania suplementów zawierających antyoksydanty, tak w ogólnej populacji, jak i wśród pacjentów z różnymi chorobami.
Tłumaczenie: Joanna Zając Redakcja: Magdalena Koperny