Pytanie badawcze

Jaki jest wpływ interwencji dietetycznych i/lub interwencji polegających na zmianie aktywności fizycznej wprowadzonych w oparciu o transteoretyczny model zmiany zachowań w celu osiągnięcia trwałej (rok i dłużej) utraty masy ciała u osób dorosłych z nadwagą lub otyłością?

Wprowadzenie

Generalnie programy odchudzania najczęściej obejmują interwencje dietetyczne w połączeniu z aktywnością fizyczną. Transteoretyczny model zmiany zachowań (TTM) obejmuje pięć etapów zmian przez które przechodzi osoba podczas zmiany niezdrowych zachowań na zdrowe. W niniejszym przeglądzie, oceniliśmy wykorzystanie tego modelu w programach odchudzania skierowanych do osób dorosłych z nadwagą lub otyłością, głównie pod względem wpływu na utratę masy ciała, nawyki żywieniowe, aktywność fizyczną i zmianę zachowań.

Otyłość (wskaźnik masy ciała co najmniej 30 kg/m²) i nadwaga (wskaźnik masy ciała od 25 do mniej niż 30 kg/m²) są coraz szerzej postrzegane jako istotne problemy zdrowia publicznego. Łącznie przyczyniają się one do poważnych problemów zdrowotnych i generują znaczne koszty ekonomiczne, na całym świecie. Wskaźnik masy ciała (BMI) jest miarą tkanki tłuszczowej i jest definiowany jako masa ciała jednostki, w kilogramach, podzielona przez wysokość ciała, wyrażoną w metrach i podniesioną do kwadratu (k/m²). BMI należy traktować tylko jako orientacyjny wskaźnik, gdyż używa się go głównie w odniesieniu do populacji ogólnej i może nie odpowiadać w takim samym stopniu ilości tkanki tłuszczowej u poszczególnych osób (z taką sytuacją mamy do czynienia np. u sportowców i u osób nieaktywnych fizycznie).

Charakterystyka badania

Do przeglądu włączyliśmy trzy badania. Łącznie, w badaniach oceniono 2971 uczestników: 1467 uczestników przydzielonych do grup, w których oceniano interwencje oraz 1504 uczestników przydzielonych do grup kontrolnych. Czas trwania interwencji wynosił: 9, 12 i 24 miesiące.

Niniejsze streszczenie prostym językiem jest aktualne do grudnia 2013 r.

Główne wyniki

Wykorzystanie transteoretycznego modelu zmiany zachowań (TTM) w połączeniu z dietą i/lub aktywnością fizyczną oraz innymi interwencjami nie dostarczyło jednoznacznych danych naukowych na temat wpływu powyższych działań na trwałą utratę masy ciała (średnia różnica na korzyść TTM wynosiła od 2,1 kg do 0,2 kg w ciągu 24 miesięcy). Jednakże, zaobserwowano inne pozytywne efekty, takie jak: zmiany w aktywności fizycznej i nawykach żywieniowych, które obejmowały dłuższy czas trwania i częstość podejmowania ćwiczeń, zmniejszenie spożycia tłuszczów i zwiększenie konsumpcji owoców i warzyw. W badaniach nie podano innych ważnych wyników, takich jak: jakość życia związana ze zdrowiem, zachorowania oraz koszty ekonomiczne.

Jakość danych naukowych

Ogólna jakość danych naukowych była niska lub bardzo niska. Główne ograniczenia były związane z: niepełnym podawaniem wyników, niedociągnięciami metodologicznymi, częste wykorzystanie samodzielnie szacowanych wskaźników i niedostateczna ocena trwałości osiągniętego efektu objawiająca się brakiem oceny długoterminowej.