Kluczowe informacje

- Korzyści płynące z leczenia ultradźwiękami i falą uderzeniową w zakresie poprawy jakości życia osób po złamaniu kości są niejasne.  

- Leczenie ultradźwiękami prawdopodobnie nie wpływa na gojenie się kości. 

- Terapia falami uderzeniowymi może bardzo nieznacznie zmniejszyć natężenie bólu miesiąc po urazie u osób ze złamaną kością udową lub podudzia. Jest jednak mało prawdopodobne, aby to zmniejszenie natężenia bólu było znaczące. 

- Potrzeba więcej dobrze zaprojektowanych, dużych badań, aby sprawdzić, czy ultradźwięki i fala uderzeniowa pomagają w gojeniu się złamanych kości.

Dlaczego leczenie świeżo złamanych kości jest ważne?

Czasami złamane kości goją się dłużej lub mogą nawet nie zrosnąć się w pełni. Może to obniżyć jakość życia chorych i wydłużyć czas potrzebny na powrót do codziennych czynności (takich jak praca).  Leczenie, które może pomóc w procesie gojenia się kości, byłoby niezwykle korzystne.  Fale dźwiękowe mogą pomóc złamanym kościom w gojeniu się poprzez stymulację tego obszaru.  Pacjentów można leczyć za pomocą fal dźwiękowych: fal ultradźwiękowych lub fal uderzeniowych. Oba zabiegi polegają na umieszczeniu specjalnego urządzenia w kontakcie ze skórą nad miejscem złamania na około 20 minut dziennie.  Terapia ultradźwiękowa wykorzystuje fale dźwiękowe o małej energii, w porównaniu z terapią falami uderzeniowymi, która wykorzystuje fale dźwiękowe o dużej energii, które są odczuwane jako wibracje w obszarze, na którym są stosowane.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy terapia ultradźwiękami lub falami uderzeniowymi pomaga w szybszym gojeniu się świeżo złamanych kości. Chcieliśmy również dowiedzieć się, czy terapia poprawiła jakość życia pacjentów i funkcjonowanie uszkodzonej kości (na przykład, czy pacjenci są w stanie wykonywać te same codzienne czynności, takie jak chodzenie lub czesanie włosów, jak przed urazem), zmniejszyła natężenie bólu i pomogła chorym szybciej wrócić do wykonywania codziennych czynności (takich jak praca). 

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań z udziałem osób, które niedawno złamały kość. W badaniach porównywano: 

- ultradźwięki o małej lub dużej intensywności z niestosowaniem leczenia lub z leczeniem pozorowanym. W leczeniu pozorowanym wykorzystywano urządzenie, które wyglądało jak to, służące do wykonywania ultradźwięków lub fal uderzeniowych, ale nie było ono prawdziwe. 

- terapię falą uderzeniową z niestosowaniem leczenia lub z leczeniem pozorowanym.

Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy pewność względem otrzymanych danych naukowych w oparciu o takie czynniki, jak metodyka badań i liczebność badanej grupy.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 21 badań obejmujących łącznie 1517 pacjentów z niedawno złamanymi kośćmi. W 20 badaniach oceniano leczenie ultradźwiękami o małej intensywności, a w 1 badaniu oceniano terapię falami uderzeniowymi. W żadnym z badań nie oceniano wpływu ultradźwięków o dużej intensywności. Największe badanie przeprowadzono wśród 501 osób, a najmniejsze u 20 osób. Badania przeprowadzono w 10 krajach na całym świecie.

Kluczowe wnioski

W przypadku leczenia ultradźwiękami nie mamy pewności, czy wpływa ono na jakość życia pacjentów, czas gojenia się złamanej kości, natężenie bólu oraz na to, czy leczenie to miało jakiekolwiek skutki uboczne. Leczenie to prawdopodobnie nie wpływa na liczbę kości, które goją się znacznie później niż się spodziewamy lub na liczbę kości, które nie goją się wcale i może nie wpływać na czas potrzebny na powrót do pracy. Nie znaleźliśmy żadnych badań z wykorzystaniem ultradźwięków, które zawierałyby wyniki dotyczące funkcjonowania. 

Stwierdziliśmy, że leczenie falą uderzeniową może bardzo nieznacznie zmniejszyć natężenie bólu u osób, które miały złamane kości uda lub podudzia, ale nie w znaczącym stopniu. Nie jesteśmy pewni, czy leczenie falą uderzeniową zmniejsza liczbę kości, które goją się znacznie później niż się spodziewamy lub które w ogóle się nie goją. W żadnym z badań dotyczących fali uderzeniowej nie odnotowano wyników w zakresie jakości życia, funkcjonowania, czasu powrotu do pracy lub czasu gojenia się złamanej kości.

Główne ograniczenia

Większość badań była niewielka i nie zawierała wszystkich interesujących nas wyników. Wiele osób nie ukończyło badania i nie znamy wyników tych osób. Możliwe, że niektóre osoby zdawały sobie sprawę z tego, jakie leczenie otrzymują, gdy urządzenie pozorujące nie było używane.  Okazało się również, że istnieje wiele różnic w wynikach poszczególnych badań. Ogólnie rzecz biorąc oznaczało to, że nie jesteśmy pewni większości naszych ustaleń.

Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?

Niniejszy przegląd jest aktualizacją naszego poprzedniego przeglądu. Uwzględnione dane naukowe są aktualne do marca 2022 r.