Wprowadzenie

Większość palaczy zaczyna palić tytoniu przed osiągnięciem 18. roku życia. Rozpoczęcie palenia we wcześniejszym etapie życia oznacza, że palacz będzie palił papierosy przez więcej lat niż ktoś, kto zaczyna palić później, co zwiększa zagrożenia dla zdrowia. Biorąc pod uwagę duży odsetek młodych ludzi palących tytoń oraz związane z tym negatywne skutki zdrowotne, działania, których celem jest profilaktyka palenia wśród młodzieży są priorytetem zdrowia publicznego. Jednym z nowych sposobów powstrzymania młodych ludzi od rozpoczęcia palenia tytoniu jest stosowanie środków motywujących, za pomocą których osoby te są nagradzane za niepalenie. W przeglądzie chcieliśmy ocenić skuteczności środków motywujących, których celem jest powstrzymanie od rozpoczęcia palenia tytoniu przez dzieci i młodzież (w wieku od 5 do 18 lat).

Charakterystyka badań

Jest to uaktualniona wersja poprzedniego przeglądu. Pierwsza wersja przeglądu została opublikowana w 2012 roku i obejmowała siedem badań. Na potrzeby niniejszej aktualizacji poszukiwaliśmy nowych badań opublikowanych do grudnia 2016 r. i znaleźliśmy jedno nowe badanie. Niniejszy przegląd obejmuje 8 badań. Siedem spośród tych badań dotyczyło tak zwanych Konkursów Niepalenia dla Klas (ang. Smokefree Class Competition, SFC), które powszechnie przeprowadzano w całej Europie. W ramach takiego konkursu klasy (obejmujące głównie młodzież w wieku 11-14 lat) deklarują, że nie będą palić przez okres sześciu miesięcy. Uczniowie regularnie składają raporty o swoim statusie palenia i jeśli pod koniec tego okresu odsetek osób niepalących jest większy niż 90%, klasa bierze udział w konkursie z nagrodami. W jednym badaniu, w którym nie oceniano SFC, klasy z najmniejszym odsetkiem palących uczniów dostawały nagrody na koniec roku szkolnego.

Główne wyniki

Oceniliśmy wyniki siedmiu badań dotyczących SFC i stwierdziliśmy, że konkursy nie wykazywały istotnego wpływu na to, czy młode osoby rozpoczynały palenie tytoniu. Tylko w jednym badaniu, które nie dotyczyło SFC, doszliśmy do wniosku, że nie mamy wystarczających danych, aby ocenić, czy ten program był skuteczny pod względem zapobiegania rozpoczynania palenia wśród młodych osób. Możliwe negatywne efekty konkursów SFC nie zostały dotąd szerzej zbadane, ale dostępne dane sugerują, że zawody SFC nie powodują żadnych istotnych skutków negatywnych.

Jakość danych naukowych

Ogólną jakość danych naukowych oceniliśmy jako niską lub bardzo niską, ponieważ jest oparta na niewielkiej liczbie badań o niedostatecznie sprecyzowanych efektach. Istnieje również duże lub nieokreślone ryzyko błędu systematycznego.