Jaki jest cel tego przeglądu?

Celem niniejszego przeglądu Cochrane było sprawdzenie, czy badania kontrolne ogólnego stanu zdrowia zmniejszają liczbę zachorowań i zgonów. Jest to aktualizacja poprzedniego przeglądu Cochrane.

Kluczowe informacje

Rutynowe okresowe badania stanu zdrowia mogą wiązać się z wykonywaniem zbędnych badań oraz niepotrzebnym leczeniem, dlatego rzadko przynoszą korzyści.

Co oceniano w ramach tego przeglądu?

Z badaniami kontrolnymi ogólnego stanu zdrowia wiąże się wykonywanie licznych badań u osób, które czują się dobrze. Ich celem jest wczesne wykrycie choroby, zapobieganie jej rozwojowi lub uspokojenie pacjenta. W niektórych krajach badania kontrolne stanu zdrowia są częstym elementem opieki zdrowotnej. Doświadczenia dotyczące udziału w programach badań przesiewowych w kierunku różnych chorób wskazują, że korzyści mogą być mniejsze niż oczekiwano, a efekty negatywne (szkody) mogą być większe. Zidentyfikowaliśmy i przeanalizowaliśmy wszystkie badania z randomizacją, w których porównywano zapraszanie osób z populacji ogólnej na co najmniej jedno badanie kontrolne stanu zdrowia z nieoferowaniem takich badań. Przeanalizowaliśmy zarówno wpływ tej inicjatywy na występowanie chorób i ryzyko zgonu, jak i inne wyniki wskazujące na występowanie choroby, np. hospitalizację i nieobecność w pracy.

Jakie są główne wyniki tego przeglądu?

Odnaleźliśmy 17 badań z randomizacją porównujących grupę osób dorosłych, którym oferowano udział w badaniach kontrolnych ogólnego stanu zdrowia z grupą, która nie otrzymała takiej oferty.

Wyniki były dostępne dla 15 badań obejmujących łącznie 251 891 uczestników. W 11 z nich (z udziałem 233 298 osób) analizowano ryzyko zgonu i odnotowano łącznie 21 535 zgonów. Jest to niezwykle duża ilość danych zaczerpnięta z badań w zakresie zdrowia, co pozwoliło nam na wyciągnięcie wysoce pewnych wniosków. Badania kontrolne ogólnego stanu zdrowia mają bardzo mały lub żaden wpływ na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny (dane naukowe o wysokiej pewności oszacowania) lub ryzyko zgonu z powodu nowotworu (dane naukowe o wysokiej pewności oszacowania). Poza tym, mają one prawdopodobnie bardzo mały lub żaden wpływ na ryzyko zgonu z powodu chorób układu krążenia (dane naukowe o umiarkowanej pewności oszacowania). Podobnie, badania kontrolne mają mały lub żaden wpływ na ryzyko wystąpienia choroby serca (dane naukowe o wysokiej pewności oszacowania) i prawdopodobnie mały lub żaden wpływ na ryzyko wystąpienia udaru mózgu (dane naukowe o umiarkowanej pewności oszacowania).

Jednym z powodów braku widocznego efektu mogło być zjawisko polegające na tym, że lekarze podstawowej opieki zdrowotnej podczas wcześniejszych wizyt pacjenta zidentyfikowali problem i interweniowali gdy podejrzewali, że pacjent należy do grupy wysokiego ryzyka rozwoju choroby. Również osoby należące do grupy wysokiego ryzyka rozwoju chorób mogły nie uczestniczyć w badaniach kontrolnych stanu zdrowia, gdy były zapraszane lub nie wykonać zleconych badań bądź stosować proponowanego leczenia.

Na ile aktualny jest ten przegląd?

Autorzy przeglądu szukali badań opublikowanych do 31 stycznia 2018 r.