Wprowadzenie

Około jedna na 1000 młodych osób w wieku od 12 do 17 lat angażuje się w szkodliwe zachowania seksualne, takie jak nakłanianie innych dzieci do aktywności seksualnej. Niektóre z nich zostały skazane za przestępstwa seksualne. Wiele programów leczenia obejmuje techniki poznawczo-behawioralne, dostosowane do indywidualnych potrzeb. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) opiera się na teorii, że zmiana sposobu myślenia pomaga zmienić zachowanie danej osoby. Stosuje się ją u osób dorosłych, lecz nie wiadomo, czy jest skuteczna w przypadku nastolatków przejawiających szkodliwe zachowania seksualne.

Pytanie badawcze

Czy CBT jest lepsza w ograniczaniu szkodliwych zachowań seksualnych nastolatków niż brak leczenia lub leczenie alternatywne? Przeanalizowano dane naukowe dotyczące wpływu CBT na współczynnik przestępczości i zdarzenia niepożądane, takie jak samookaleczenie. Zbadano również emocjonalne i psychologiczne samopoczucie uczestników, a także ich postawy i zachowania seksualne.

Data wyszukiwania

W czerwcu 2019 r. przeszukano wiele baz danych pod kątem randomizowanych badań klinicznych porównujących CBT z brakiem leczenia lub innymi metodami. Randomizowane badania kliniczne wykorzystują metodę doboru losowego (przypominającą rzut monetą), która pozwala zdecydować, w jakiej grupie znajdą się uczestnicy - otrzymującej różne formy leczenia, czy też wśród osób nie otrzymujących żadnego leczenia.

Charakterystyka badań

Znaleziono cztery małe badania obejmujące łącznie 115 młodych mężczyzn przejawiających szkodliwe zachowania seksualne. W dwóch badaniach uczestnicy byli w wieku od 12 do 18 lat. W pozostałych dwóch badaniach uczestnicy płci męskiej zostali po prostu opisani jako „nastolatkowie”.

Trzy badania przeprowadzono w USA, a jedno w RPA. Badania były krótkie. Jedno z nich trwało dwa miesiące; dwa trwały trzy miesiące; jedno sześć miesięcy. Nie wiadomo, kto finansował te badania.

W dwóch badaniach (39 uczestników) porównywano CBT z brakiem leczenia lub standardowymi metodami leczenia. W jednym badaniu (16 uczestników) porównywano CBT z programem edukacji seksualnej. W ostatnim z badań porównano CBT (19 uczestników) z terapią polegającą na dezaktywacji trybów (jawne, systematyczne i zorientowane na cel podejście do problematycznych emocji, zachowań i myśli) (21 uczestników) oraz treningiem umiejętności społecznych (rozwój umiejętności społecznych i odgrywanie ról) (20 uczestników). W trzech badaniach terapia CBT była prowadzona w ośrodku stacjonarnym przez osobę tam pracującą. W czwartym przypadku terapia poznawczo-behawioralna była przeprowadzona w społeczności przez licencjonowanego terapeutę będącego na studiach doktoranckich.

Główne wyniki

W jednym badaniu (59 uczestników) sprawdzano, czy CBT zmniejsza szkodliwe zachowania seksualne lub zmniejsza prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa przez uczestników. Dostarczyło ono danych naukowych o bardzo niskiej jakości, wskazujących, że CBT zmniejszyła agresję seksualną po interwencji. Było to podobne do innych metod leczenia polegających na dezaktywacji trybów i treningu umiejętności społecznych. W żadnym badaniu nie sprawdzano, czy ma to niezamierzone konsekwencje, takie jak samookaleczenia.

Drugie badanie (59 uczestników) wykazało niewielką lub żadną różnicę w sposobie, w jaki CBT poprawiła samopoczucie psychiczne w porównaniu z innymi metodami leczenia (dane naukowe o bardzo niskiej jakości). Trzecie z badań (18 uczestników) wykazało, że CBT sprawiła, że młodzi mężczyźni zrozumieli, w jaki sposób ich zachowanie wpłynęło na ich ofiary, w przeciwieństwie do osób bez leczenia (dane naukowe o bardzo niskiej jakości). W czwartym badaniu (21 uczestników) zmierzono tę wartość, ale nie odnotowano żadnych przydatnych danych.

W dwóch badaniach sprawdzono, czy CBT poprawiła sposób myślenia związany ze szkodliwymi zachowaniami seksualnymi (postawy i zachowania seksualne). W jednym z nich (21 uczestników) porównano CBT ze standardowymi metodami leczenia. Nie znaleziono żadnych danych naukowych świadczących o tym, że to coś zmieniło. W drugim badaniu (16 uczestników) porównano CBT z edukacją seksualną. Stwierdzono, że CBT poprawiła niektóre rodzaje zniekształceń poznawczych. Jedno badanie (18 uczestników) nie wykazało istotnej różnicy między CBT a brakiem leczenia w zakresie ogólnych zniekształceń poznawczych dotyczących zachowań seksualnych (dane naukowe o bardzo niskiej jakości).

Pewność danych naukowych

Nie można stwierdzić, czy CBT zmniejsza szkodliwe zachowania seksualne u nastolatków płci męskiej. Cztery badania miały bardzo małą liczbę uczestników. Podsumowując, istnieją dane naukowe o bardzo niskiej pewności, mówiące że grupowa terapia poznawczo-behawioralna może poprawić empatię sprawców w stosunku do ofiar w porównaniu z brakiem leczenia oraz może poprawić zniekształcenia poznawcze w porównaniu z edukacją seksualną, ale nie ze standardowymi metodami leczenia. Bardzo niski poziom pewności tych danych naukowych oznacza, że wyniki mogą ulec zmianie po przeprowadzeniu dalszych badań. W żadnym z badań nie analizowano wpływu CBT na dziewczęta przejawiające szkodliwe zachowania seksualne. Trudno było ocenić, na ile dobrze przeprowadzono te badania. Dostępne raporty nie zawierały wystarczającej ilości informacji lub zostały ocenione jako obarczone wysokim ryzykiem błędu systematycznego w niektórych sekcjach. Potrzebne są kolejne, lepszej jakości randomizowane badania kliniczne dotyczące indywidualnej i grupowej terapii poznawczo-behawioralnej, szczególnie poza Ameryką Północną. Oceny muszą również uwzględniać bardziej zróżnicowanych uczestników.