Czego dotyczy problem?

Palenie w ciąży szkodzi kobietom i noworodkom. Jednak wiele kobiet ma problemy z zaprzestaniem palenia papierosów podczas ciąży. Leczenie wspomagające rzucenia palenia tytoniu zmniejsza intensywność głodu nikotynowego. Oznacza to, że osoby próbujące wyjść z nałogu mają większą szansę na osiągnięcie długotrwałego efektu. Zapewnienie takiego leczenia palącym kobietom w ciąży może pomóc im zerwać z nałogiem i pozytywnie wpłynąć zarówno na zdrowie ich samych, jak również na zdrowie noworodków.

Dlaczego jest to istotne?

Powszechnie stosowanymi sposobami leczenia, które pomagają rzucić palenie są nikotynowa terapia zastępcza (NTZ), bupropion i wareniklina. Żeby łatwiej powstrzymać się od palenia, niektórzy palacze stosują też papierosy elektroniczne zawierające nikotynę. Jednak wpływ leków wspomagających rzucanie palenia na bezpieczeństwo kobiet w ciąży oraz skuteczność tych środków nie są znane. Poszukiwaliśmy badań dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania tych form wspierania kobiet w zaprzestaniu palenia podczas ciąży.

Jakie dane znaleźliśmy?

20 maja 2019 roku przeanalizowaliśmy dane i znaleźliśmy 11 badań z randomizacją, które objęły łącznie 2412 kobiet. W badaniach tych uczestniczki są losowo przydzielane do jednej z dwóch lub więcej grup leczenia. W dziewięciu badaniach oceniano stosowanie NTZ przeprowadzanej równolegle z poradnictwem, podczas gdy w pozostałych dwóch oceniano stosowanie bupropionu.

Dane naukowe niskiej jakości wskazują, że zastosowanie NTZ z jednoczesnym wsparciem behawioralnym może pomóc kobietom przestać palić w zaawansowanej ciąży w większym stopniu niż samo wsparcie behawioralne. W badaniach często wykorzystuje się placebo (tabletki lub plastry, które wyglądają jak lek, jednak w rzeczywistości go nie zawierają), dzięki czemu każda grupa porównawcza tak samo spodziewa się sukcesu. Wówczas rzetelniej daje się ocenić korzyści, które przynosi lek. Po przeanalizowaniu tylko wyższej jakości badań z zastosowaniem placebo w grupie kontrolnej, dane wskazywały, że NTZ była bardziej efektywna niż placebo. Nie znaleźliśmy żadnych danych na temat tego, czy stosowanie szybko działającej NTZ (np. gumy do żucia lub pastylki) różni się skutecznością od stosowania plastrów zawierających nikotynę.

Niskiej jakości dane naukowe wskazują, że podczas rzucania palenia tytoniu w zaawansowanej ciąży stosowanie bupropionu być może nie przynosi lepszych efektów niż placebo. Nie znaleźliśmy żadnych badań dotyczących stosowania elektronicznych papierosów oraz innych rodzajów farmakoterapii wspomagającej rzucanie palenia.

Nie było wystarczających danych, na podstawie których można by ocenić czy NTZ ma pozytywny, czy negatywny wpływ na liczbę poronień, urodzeń martwych dzieci, przedwczesnych porodów (przed 37. tygodniem ciąży), dzieci ze średnią lub niską (poniżej 2500 g) masą urodzeniową, przyjęć dzieci na oddziały intensywnej terapii noworodków czy zgonów noworodków. Jednak w jednym badaniu poddano obserwacji niemowlęta do czasu drugich urodzin. Dzieci urodzone przez kobiety losowo przydzielone do NTZ miały większą szansę na zdrowy rozwój. Nie ma pewności, czy stosowanie bupropionu miało pozytywny, czy negatywny wpływ na wyniki dotyczące porodów.

Wyniki badań, w których sprawdzono, czy kobiety rzucają palenie zgodnie z zaleceniami wskazały, że zużycie leków było małe i że większość kobiet stosowało NTZ w mniejszym stopniu niż im to zalecono.

Co to oznacza?

Potrzeba więcej danych, w szczególności uzyskanych dzięki badaniom z zastosowaniem placebo, w których zastosuje się większe dawki NTZ, oraz w których będzie się zachęcać kobiety do przyjmowania odpowiedniego leczenia i przeprowadzać obserwację dzieci od urodzenia do dzieciństwa. Ponadto należy wykonać więcej badań dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania bupropionu, elektronicznych papierosów oraz warenikliny w ciąży.