Uwagi związane z niepewnościami
Profesor Marco Monticone był pierwszym autorem tego przeglądu Cochrane. Czytelników należy poinformować, że wiele randomizowanych badań klinicznych, których autorem jest profesor Monticone, zostało poddanych kontroli ze względu na potencjalne wątpliwości co do rzetelności badań, w tym nieprawidłowości danych (doi:10.1097/j.pain.0000000000002659). Jedno z badań klinicznych podejrzewanych o brak rzetelności badawczej zostało uwzględnione w niniejszym przeglądzie Cochrane (doi:10.1007/s00586-012-2287-y). Zespół redakcyjny Cochrane wyraża zaniepokojenie wiarygodnością danych z badania i stosuje politykę Cochrane dotyczącą zarządzania potencjalnie problematycznymi badaniami ( https://www.cochranelibrary.com/cdsr/editorial-policies#problematic-studies) . Po przeprowadzeniu analizy wrażliwości w odniesieniu do głównych wyników, niezależnie od tego, czy potencjalnie problematyczne badanie zostało uwzględnione, czy wykluczone, nie stwierdzono istotnych różnic we wnioskach z tego przeglądu. Cochrane podejmie dalsze działania w związku z tym przeglądem po zakończeniu dodatkowych badań dotyczących potencjalnie problematycznego badania klinicznego.
W międzyczasie trwają prace nad nową wersją tego tematu z nowym zespołem autorów. Nowy przegląd zastąpi niniejszy przegląd.
Wprowadzenie
Ból szyi jest definiowany jako ból, napięcie mięśni lub sztywność zlokalizowana w szyi i może pochodzić z wielu struktur, w tym kręgosłupa lub tkanek miękkich. Do czynników ryzyka należy: wiek, płeć, historia bólu, zła postawa, powtarzające się obciążenie oraz czynniki społeczne i psychologiczne.
Ból szyi występuje u osób w każdym wieku, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Ponadto stanowi ważną przyczynę wydatków medycznych, nieobecności w pracy i niepełnosprawności. Obecne leczenie bólu szyi obejmuje szereg różnych metod, takich jak uspokojenie, edukacja, promowanie szybkiego powrotu do codziennych czynności, odpowiednie stosowanie środków przeciwbólowych i ćwiczenia.
Nadal nie ma pewności co do skuteczności terapii poznawczo-behawioralnej (ang. cognitive-behavioural therapy, CBT) u tych pacjentów. CBT to technika psychologiczna, która obejmuje szeroki zestaw interwencji prowadzonych przez profesjonalistów w dziedzinie zdrowia. Obejmuje ona poznawcze i behawioralne modyfikacje określonych działań w celu zmniejszenia wpływu bólu, a także niepełnosprawności fizycznej i psychospołecznej oraz przezwyciężenia niebezpiecznych barier w powrocie do zdrowia fizycznego i psychospołecznego.
Pytanie badawcze
W związku z tym dokonaliśmy przeglądu danych dotyczących wpływu CBT na ból, niepełnosprawność, czynniki psychologiczne i jakość życia wśród pacjentów z podostrym i przewlekłym bólem szyi. W szczególności porównaliśmy CBT w porównaniu z brakiem leczenia, CBT w porównaniu z innymi rodzajami interwencji oraz CBT w połączeniu z inną interwencją (np. fizjoterapią) w porównaniu z samą interwencją.
Charakterystyka badań
Przeanalizowaliśmy badania opublikowane do listopada 2014 roku. Uwzględniliśmy 10 badań klinicznych z randomizacją (836 uczestników). Dwa badania obejmowały uczestników z podostrym bólem szyi (337 uczestników), podczas gdy pozostałe osiem badań obejmowało uczestników z przewlekłym bólem szyi (499 uczestników). CBT porównywano z brakiem leczenia (225 uczestników) lub z innymi rodzajami leczenia (506 uczestników), lub w połączeniu z inną interwencją (np. fizjoterapią) i w porównaniu z samą interwencją (200 uczestników). Interwencje przeprowadzono w ośrodkach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej.
Najważniejsze wyniki
W odniesieniu do przewlekłego bólu szyi, CBT była statystycznie istotnie lepsza niż brak leczenia w zakresie poprawy bólu, niepełnosprawności i jakości życia, ale efektów tych nie można uznać za znaczące klinicznie. Nie stwierdzono różnic między CBT a innymi rodzajami interwencji (np. lekami, edukacją, fizjoterapią, terapią manualną i ćwiczeniami) pod względem bólu i niepełnosprawności; istniały umiarkowanej jakości dane naukowe, że CBT była lepsza niż inne interwencje w zakresie poprawy lęku przed ruchem. Istniały również bardzo niskiej jakości dane naukowe, z których wynikało, że CBT dodana do innej interwencji nie przynosiła większej poprawy w zakresie bólu i niepełnosprawności niż sama interwencja.
W przypadku podostrego bólu szyi istniały niskiej jakości dane naukowe, że CBT była statystycznie istotnie lepsza niż inne rodzaje interwencji (np. terapia manualna lub edukacja) w zakresie poprawy bólu, ale efekt ten nie był istotny klinicznie. Nie stwierdzono różnic pod względem niepełnosprawności i lęku przed poruszaniem się.
Żadne z włączonych badań nie raportowało, czy wystąpiły jakiekolwiek działania niepożądane związane z prowadzeniem terapii poznawczo-behawioralnej.
Jakość danych naukowych
Jakość danych naukowych w tym przeglądzie wahała się od "bardzo niskiej" do "umiarkowanej". Dlatego wyniki przeglądu należy interpretować z ostrożnością. Potrzeba więcej wysokiej jakości badań klinicznych z randomizacją, aby określić krótko- i długoterminowe korzyści terapii poznawczo-behawioralnej w podostrym i przewlekłym bólu szyi oraz jej skuteczność w porównaniu z innymi metodami leczenia, a także aby lepiej zrozumieć, którzy pacjenci mogą odnieść największe korzyści z tego typu interwencji.
Tłumaczenie: Maria Kowalczyk Redakcja: Małgorzata Maraj