Dlaczego ten przegląd jest ważny?

Zespół stresu pourazowego (PTSD) to powszechne zaburzenie psychiczne, które może wystąpić po udziale w poważnym, traumatycznym zdarzeniu. Objawy obejmują: ponowne doświadczanie traumy w koszmarach sennych, wspomnieniach i niepokojących myślach, unikanie myślenia o traumatycznym zdarzeniu, negatywne zmiany w myśleniu i nastroju oraz nadpobudliwość, która obejmuje bycie podenerwowanym, lękliwość, złość oraz problemy ze snem i koncentracją. PTSD można skutecznie leczyć za pomocą psychoterapii, w czasie której koncentruje się na traumie. Jedną ze skutecznych terapii jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT). Niestety dostępnych jest niewielu wykwalifikowanych terapeutów, którzy są w stanie przeprowadzić taką terapię. Istnieją również inne czynniki, które ograniczają dostęp do leczenia, na przykład problemy związane z czasem i dojazdem.

Alternatywą może być zdalna psychoterapia prowadzona za pośrednictwem Internetu z udziałem terapeuty lub bez niego. Zdalna CBT cieszy się dużym zainteresowaniem i jest obecnie stosowana rutynowo w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych. Przeprowadzono niewiele badań na temat zdalnej CBT w leczeniu PTSD, ale istnieje coraz więcej badań i dowodów na jej skuteczność.

Kogo może zainteresować ten przegląd?

– Osoby z PTSD oraz ich rodziny i przyjaciół.

– Specjalistów pracujących w ochronie zdrowia psychicznego.

– Lekarzy rodzinnych.

– Urzędników.

Na jakie pytania odpowiada ten przegląd?

Staraliśmy się dowiedzieć czy stosowanie zdalnej CBT u dorosłych z PTSD:

– było skuteczniejsze niż niestosowanie terapii (wpisanie na listę oczekujących na rozpoczęcie leczenia);

– było tak samo skuteczne jak psychoterapia prowadzona przez terapeutę;

– było bardziej skuteczne niż inne rodzaje psychoterapii prowadzonej przez Internet;

– było bardziej skuteczne w łagodzeniu objawów PTSD i poprawie jakości życia niż edukacja na temat zaburzenia prowadzona przez Internet; oraz czy

– było opłacalne finansowo w porównaniu z terapią „twarzą w twarz”?

Jakie badania włączono do przeglądu?

Szukaliśmy badań z randomizacją (badania kliniczne, w których uczestnicy są losowo przydzielani do jednej z dwóch lub więcej grup leczenia), w których oceniano wpływ zdalnej CBT na nasilenie objawów PTSD u dorosłych, a które zostały opublikowane między 1970 r. i 5 czerwca 2020 r.

Włączyliśmy 13 badań, które obejmowały 808 uczestników.

Jakich dowodów dostarczył ten przegląd?

– Analiza 10 badań wskazuje, że zdalna CBT była skuteczniejsza niż niestosowanie terapii (wpisanie na listę oczekujących) w leczeniu PTSD. Jednak pewność co do wiarygodności danych naukowych była bardzo mała, co oznacza, że mamy bardzo małe zaufanie do tych wyników.

– Analiza 2 badań wskazuje, że nie ma różnicy pod względem skuteczności między stosowaniem zdalnej CBT i innych psychoterapii prowadzonych za pomocą Internetu. Jednak pewność co do wiarygodności danych naukowych była bardzo mała, co oznacza, że mamy bardzo małe zaufanie do tych wyników.

– W 1 badaniu wykazano, że terapia inna niż CBT prowadzona „twarzą w twarz” była skuteczniejsza niż zdalna CBT. Nie kontrolowano jednak wyjściowego nasilenia objawów PTSD i pewność co do wiarygodności tych danych była bardzo mała, co ogranicza nasze zaufanie do tych wyników.

– Nie znaleźliśmy badań wykorzystujących standaryzowane lub zwalidowane metody pomiaru akceptacji terapii, żeby stwierdzić, czy leczeni za pomocą zdalnej CBT akceptowali taką terapię.

– Nie znaleźliśmy żadnych badań dotyczących opłacalności kosztowej zdalnej CBT.

Jakie powinny być dalsze kroki?

Liczba zebranych danych naukowych jest coraz większa, ale wciąż jest ich niewiele. Potrzeba więcej badań, aby ocenić, czy można rutynowo stosować zdalną CBT w leczeniu PTSD.