Na czym polega problem ?

Cukrzyca ciążowa (GDM) to nietolerancja glukozy prowadząca do wysokiego poziomu glukozy we krwi, która po raz pierwszy jest rozpoznana podczas ciąży i która zwykle ustępuje samoistnie po porodzie. Cukrzyca u kobiet w ciąży wiąże się z wieloma bliskimi lub odległymi problemami zdrowotnymi zarówno dla matki, jak i jej dziecka. Głównym sposobem leczenia GDM jest zmiana stylu życia dotycząca diety, ćwiczeń oraz kontroli poziomu cukru we krwi.

Dlaczego to jest ważne ?

Kobiety z GDM są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia wysokiego ciśnienia krwi podczas ciąży (stan przedrzucawkowy) oraz przyśpieszonego porodu. Dzieci urodzone przez kobiety z GDM są bardziej zagrożone zbyt dużą masą ciała po porodzie, co może mieć związek z urazami okołoporodowymi u dzieci (złamania kości lub uszkodzenie nerwów podczas porodu) oraz koniecznością porodu poprzez cesarskie cięcie. Podstawę leczenia większości kobiet ze zdiagnozowaną cukrzycą ciążową stanowią ingerencje dotyczące trybu życia, które zawierają dwie lub więcej składowych, takich jak: porady dietetyczne, fizyczna aktywność, edukacja oraz samokontrola poziomu glukozy we krwi. Takie zalecenia jak zdrowe odżywianie oraz aktywność fizyczna mają za zadanie pomóc kobietom w utrzymaniu właściwego poziomu glukozy we krwi oraz poprawić stan zdrowia matki i dziecka.

Jakie dane naukowe znaleźliśmy?

Przejrzeliśmy piśmiennictwo (maj 2016) pod kątem badań oceniających stosowanie zaleceń dotyczących trybu życia w porównaniu z grupą kontrolną kobiet otrzymujących zwykłą opiekę lekarską lub inne zalecenia. W niniejszym przeglądzie uwzględniono piętnaście badań z randomizacją (45 publikacji) obejmujących 4501 kobiet oraz 3768 niemowląt. Żadne z tych badań nie było finansowane przez firmy farmaceutyczne.

Interwencje dotyczące stylu życia wiązały się ze zmniejszeniem ryzyka urodzenia się dziecka za dużego w stosunku do wieku ciążowego (6 badań, 2994 niemowląt). Liczba dzieci z urodzeniową masą ciała powyżej 4000 g (makrosomia) była mniejsza przy stosowaniu zaleceń dotyczących trybu życia, natomiast nie stwierdzono jednoznacznej różnicy w liczbie noworodków z niskim poziomem glukozy we krwi (6 badań, 3000 niemowląt). Jakość danych dotyczących tych wskaźników była średnia. Masa urodzeniowa była również mniejsza w grupie, w której stosowano zalecenia dotyczące trybu życia.

W odniesieniu do matek, wprowadzenie zaleceń dotyczących trybu życia nie przyniosło wyraźnych różnic pod względem liczby kobiet z wysokim ciśnieniem krwi wywołanym ciążą (4 badania, 2796 kobiet) oraz poddanych cesarskiemu cięciu (10 badań, 3545 kobiet), przy czym dane te są niskiej jakości, oraz różnic dotyczących wywołania porodu (4 badania, 2699 kobiet, wysoka jakość danych naukowych). U podobnej liczby kobiet wystąpił uraz lub pęknięcie krocza (1 badanie, 1000 kobiet) lub rozwinęła się cukrzyca typu 2 maksymalnie 10 lat po porodzie (10 badań, 486 kobiet). Powyższe ustalenia opierają się na danych od niskiej do średniej jakości.

Więcej kobiet otrzymujących zalecenia dotyczące stylu życia osiągnęło masę ciała sprzed ciąży w rok po porodzie. Zalecenia dotyczące stylu życia wiązały się także ze zmniejszeniem ryzyka depresji poporodowej (jedno badania). Powyższe ustalenia opierają się na danych niskiej jakości.

Co to oznacza ?

Interwencje dotyczące stylu życia przynoszą korzyści kobietom z GDM oraz ich dzieciom. Zalecenia w minimalnym zakresie dotyczące zdrowego odżywiania się, aktywności fizycznej oraz samodzielnej kontroli poziomu glukozy we krwi są przydatne jako podstawowe działania terapeutyczne.

Dalsze badania powinny się skupić na skutecznych składowych interwencji dotyczących trybu życia i ich wykorzystaniu jako jedynej interwencji bez stosowania leczenia farmakologicznego. Planując badania na przyszłość jako priorytet należy również uwzględnić odległe skutki dla matki i dziecka.