Pytanie badawcze
Jaka jest skuteczność diety, aktywności fizycznej oraz interwencji behawioralnych w redukcji masy ciała u dzieci z nadwagą i otyłością w wieku od 6 do 11 lat?
Wprowadzenie
Coraz więcej dzieci na całym świecie cierpi na nadwagę i otyłość. Tym samym narażone są one na problemy zdrowotne, zarówno w dzieciństwie, jak i w późniejszym życiu. Potrzeba więcej informacji na temat najlepszych metod leczenia tego problemu.
Charakterystyka badania
Odnaleźliśmy 70 badań z randomizacją (badania kliniczne, w których uczestnicy są losowo przydzielani do jednej z 2 lub więcej grup) porównujących dietę, aktywność fizyczną lub metody behawioralne (zmiana lub poprawa nawyków) z różnymi grupami kontrolnymi, w sumie obejmując 8 461 dzieci z nadwagą i otyłością w wieku 6 do 11 lat. Przeanalizowaliśmy efekty 64 wieloczynnikowych interwencji (różne kombinacje diety, aktywności fizycznej i zmian nawyków), cztery interwencje obejmujące aktywność fizyczną i dwie interwencje żywieniowe w porównaniu z brakiem interwencji, 'zwykłą opieką' lub inną terapii, jeśli była stosowana również w grupie interwencyjnej. Okres obserwacji dzieci włączonych do badań wyniósł od sześciu miesięcy do trzech lat.
Główne wyniki
Średni wiek dzieci wynosił 10 lat. Większość badań raportowała znormalizowany wskaźnik masy ciała (z-score BMI): BMI jest miarą zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie i jest obliczany jako iloraz masy ciała (w kilogramach) i wzrostu wyrażonego w metrach do kwadratu (kg/m²). U dzieci przy mierzeniu BMI uwzględnia się płeć, wiek, masę ciała i wzrost w miarę dorastania (BMI z-score).
Podsumowaliśmy wyniki 37 badań obejmujących 4 019 dzieci, przedstawiających wyniki znormalizowanego BMI, które wskazywały że średnia wartość BMI w grupie z badaną interwencją była o 0,06 jednostek niższa w porównaniu z grupami kontrolnymi. Na podstawie wyników 24 badań (2 785 dzieci) stwierdzono, że w grupie z interwencją BMI było średnio o 0,53 kg/m2 mniejsze w porównaniu z grupami kontrolnymi. Podsumowując wyniki 17 badań oceniających masę ciała łącznie u 1 774 dzieci, w grupie interwencji notowano masę ciała średnio o 1,45 kg niższą w porównaniu z grupami kontrolnymi.
Inne skutki interwencji, takie jak poprawa jakości życia związana ze zdrowiem, były mniej wyraźne. Żadne z badań nie analizowało zgonów z jakiejkolwiek przyczyny, zachorowalności lub skutków społeczno-ekonomicznych. Poważne zdarzenia niepożądane były rzadkie: tylko w 2 z 31 badań zgłaszano jakiekolwiek poważne skutki uboczne (u 4 na 2105 uczestników w grupach dotyczących zmian nawyków w porównaniu z 7 na 1991 osób w grupach kontrolnych). Dane są aktualne od lipca 2016.
Jakość danych naukowych
Ogólnie, jakość danych naukowych była niska lub bardzo niska, głównie ze względu na ograniczoną pewność co do sposobu przeprowadzania badań oraz niespójności wyników pomiędzy badaniami. Ponadto niektóre wyniki i dane były opisywane w kilku badaniach obejmujących niewielką liczbę dzieci.
Tłumaczenie: Joanna Zając, Redakcja: Magdalena Koperny