Dlaczego jest to ważna kwestia?

Przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego (ang. chronic suppurative otitis media , CSOM), znane również jako przewlekłe zapalenie ucha środkowego (ang. chronic otitis media , COM), to stan zapalny i zakażenie ucha środkowego, które utrzymują się przez ≥2 tygodnie. U chorych z CSOM zazwyczaj występują nawracające lub przewlekłe wycieki z ucha – ropna wydzielina, która wydostaje się z otworu w błonie bębenkowej – oraz ubytek słuchu.

Antybiotyki (leki zwalczające zakażenia bakteryjne) są najczęstszym sposobem leczenia CSOM. Można:

– stosować je na daną część ciała (miejscowo) w postaci kropli, aerozoli, maści lub kremów (antybiotyki miejscowe); lub
– oddziaływać na cały organizm (antybiotyki ogólnoustrojowe) i podawać w postaci zastrzyku lub doustnie.

Dokonaliśmy przeglądu danych z badań naukowych, aby dowiedzieć się, który rodzaj antybiotyków – miejscowe czy ogólnoustrojowe – są lepsze w leczeniu CSOM i czy ich stosowanie wiąże się z działaniami niepożądanymi.

Jak zidentyfikowaliśmy i oceniliśmy dane naukowe?

Najpierw przeszukaliśmy literaturę medyczną pod kątem badań przeprowadzonych wśród dorosłych lub dzieci z CSOM obserwowanych przez ≥1 tydzień, w których porównywano:

– miejscowe i ogólnoustrojowe formy tego samego antybiotyku; lub
– miejscowy antybiotyk względem innego ogólnoustrojowego antybiotyku.

Następnie porównano wyniki i podsumowano dane ze wszystkich badań. Na koniec oceniono wiarygodność danych, opierając się na takich czynnikach, jak metody i wielkość badań, oraz spójność wyników.

Czego się dowiedzieliśmy?

Odnaleźliśmy 6 badań obejmujących 445 osób. Chorych leczono antybiotykami przez okres od 5 dni do 2 tygodni i obserwowano przez maksymalnie 21 dni. Badania przeprowadzono w Hiszpanii (3 badania), we Włoszech (2) i w Hongkongu (1). W 3 badaniach podano informacje o sposobie ich finansowania lub o tym, kto dostarczał leki: 1 badanie zostało sfinansowane przez uniwersytet, a w 2 badaniach leki dostarczyły firmy farmaceutyczne.

W badaniach porównywano:

– krople do uszu z chinolonem i doustne podawanie chinolonu (4 badania);
– chinolony względem antybiotyków z grupy aminoglikozydów podawanych we wstrzyknięciach (1 badanie);
– krople do uszu z ofloksacyną względem doustnego podania amoksycyliny z kwasem klawulanowym (1 badanie).

Krople do uszu z chinolonem vs doustne podawanie chinolonu

W porównaniu z doustnym podawaniem chinolonów, krople do uszu z chinolonem mogą nieznacznie zwiększać prawdopodobieństwo ustąpienia wydzieliny z ucha po 1 do 2 tygodni. Nie wiemy, czy istnieją różnice między tymi dwoma metodami pod względem:

– słuchu;
– natężenia bólu ucha;
– ciężkich powikłań, takich jak porażenie nerwu twarzowego (osłabienie mięśni twarzy);
– zapalenia opon mózgowych (zapalenie płynu i błon w mózgu); lub
– ototoksyczności (gdy w konsekwencji stosowania leku wystąpią problemy ze słuchem lub utrzymaniem równowagi).

Wynika to z faktu, że albo w żadnym badaniu nie raportowało informacji o powyższych działaniach, albo mamy zbyt małe zaufanie do dostępnych danych naukowych.

Krople do uszu z chinolonem vs aminoglikozydy podawane w zastrzykach

Nie wiemy, czy krople do uszu z chinolonem są lepsze czy gorsze od wstrzykiwania aminoglikozydów w leczeniu CSOM. Tylko w jednym badaniu zbadano tę kwestię i nie dostarczono wystarczających danych naukowych.

Krople do uszu z ofloksacyną vs doustne stosowanie amoksycyliny z kwasem klawulanowym

Nie wiemy, czy krople do uszu z ofloksacyną są lepsze czy gorsze od doustnego stosowania amoksycyliny z kwasem klawulanowym w leczeniu CSOM. Tylko w jednym badaniu zbadano tę kwestię i nie dostarczono wystarczających danych naukowych.

W żadnym badaniu nie zgłoszono informacji na temat wpływu stosowania różnych metod leczenia na występowanie wydzieliny z ucha po 4 tygodniach lub na jakość życia związaną ze zdrowiem.

Co to oznacza?

Antybiotyki stosowane miejscowo mogą być bardziej skuteczne niż antybiotyki ogólnoustrojowe w usuwaniu wydzieliny z ucha. Nie wiemy, które antybiotyki – podawane ogólnoustrojowo czy miejscowo – są korzystniejsze pod względem poprawy słuchu. Potrzebujemy więcej danych naukowych z solidnie zaprojektowanych badań, aby móc porównać wpływ miejscowych i ogólnoustrojowych antybiotyków na takie aspekty leczenia, jak jakość życia związana ze zdrowiem lub natężenie bólu ucha. Potrzebujemy również więcej informacji na temat działań niepożądanych.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Ten przegląd Cochrane jest aktualny do marca 2020 roku.