پیشینه
ما شواهدی را مرور کردیم که نشان دهنده چگونگی اثربخشی برنامه‌های خود-یاری مکتوب در کمک به افراد برای ترک سیگار است. به بررسی مطالعات مربوط به انواع خود-یاری مکتوب پرداختیم که حمایت ساختاری و مشاوره را برای ترک ارائه کردند. این می‌تواند شامل هر نوع جزوه، کتابچه، یا برگه اطلاعاتی باشد که برخی از برنامه‌های ساختار یافته‌ای را ارائه می‌کنند که برخی از افراد می‌توانند برای کمک به ترک سیگار دنبال کنند. هم‌چنین خود-یاری را در فرمت‌های صوتی و تصویری وارد کردیم، اما برنامه‌های اینترنتی یا فرمت‌های دیگر را وارد نکردیم. به تعداد افرادی که به مدت حداقل شش ماه از زمانی که برنامه‌های خود-یاری دریافت کردند سیگار نکشیدند، علاقمند بودیم. مطالعات باید افرادی را وارد کنند که سیگار می‌کشند، اما این افراد در حال حاضر نیازی به تلاش برای ترک سیگار ندارند.
ویژگی‌های مطالعه
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی را برای یافتن مطالعاتی که به بررسی خود-یاری مکتوب پرداختند، جست‌وجو کردیم. آخرین جست‌وجوی خود را در مارچ 2018 انجام دادیم، و تا آن زمان 75 مطالعه یافتیم. بیشتر مطالعات در آمریکای شمالی یا اروپا و در مورد بزرگسالان انجام شد، هرچند که نیازی نبود افرادی که می‌خواهند سیگار را ترک کنند وارد مطالعه شوند. مطالعات برنامه خود-یاری را به صورت شخصی یا پست ارائه کردند، برخی از مطالعات یک بار و بعضی از مطالعات آنها را در طول مدت مطالعه پخش کردند. در اکثر مطالعات، خود-یاری تنها حمایتی بود که به افراد ارائه می‌شد، اما برخی از مطالعات خود-یاری ارائه شده به صورت انواع دیگر حمایت را برای تست کردن اینکه مزیت اضافی از خود-یاری مکتوب وجود داشته یا خیر، مورد بررسی قرار دادند. برخی از مطالعات اطلاعاتی را در مورد افراد سیگاری به صورت مجزا جمع‌آوری کردند، و بنابراین می‌توانستند خود-یاری را برای کمک بهتر به آنها به صورت متناسب با فرد ارائه کنند.
نتایج کلیدی
یازده مطالعه شامل بیش از 13,000 نفر شواهدی را ارائه کردند که نشان دهنده مزیت اندک برنامه‌های خود-یاری مکتوب بود که خودشان آن را فراهم کردند. اطمینان ما به این شواهد فقط متوسط بود، زیرا این مطالعات در کشورهای با سطح درآمد بالا انجام گرفت و این امر آنها را کمتر مرتبط با افرادی می‌ساخت که در کشورهای با سطح درآمد پائین زندگی می‌کردند. هنگامی که افراد از خود-یاری استفاده کردند، و هم‌چنین مشاوره رو-در-رو در مورد چگونگی ترک سیگار دریافت کردند (11 مطالعه)، هیچ مزیت اضافی در مقایسه با تاثیر این مشاوره بدون استفاده از خود-یاری مکتوب وجود نداشت.
سی‌ودو مطالعه، خود-یاری مکتوب را ارائه کردند که به صورت مجزا و متناسب با هر فرد طراحی شده بود و به مقایسه خود-یاری غیر-هدفمند یا عدم استفاده از هر نوع مداخله پرداختند. شواهد بر اساس ده مطالعه شامل حدود 15,000 نفر بود که نشان دادند خود-یاری هدفمند مفیدتر از عدم استفاده از هر نوع مداخله‌ای بود. اطمینان ما به این شواهد متوسط است، زیرا برخی از این مطالعات ممکن است مشکلاتی را در رابطه با نحوه انجام آن داشته باشند که می‌توانست این نتایج را تحت تاثیر قرار دهد.
نتیجه‌گیری‌ها
هنگامی که هیچ حمایت دیگری در دسترس نیست، برنامه‌های خود-یاری مکتوب در مقایسه با عدم دریافت کمک، بیشتر به افراد کمک می‌کند تا سیگار را کنار بگذارند. افرادی که حمایت رو-در-رو یا درمان جایگزین نیکوتین دریافت کردند، بیشتر احتمال داشت که تلاش‌های موفقی برای ترک انجام دهند، اما خود-یاری مکتوب احتمال ترک این افراد را افزایش نداد.
برنامه‌های خود-یاری که هدف آنها کمک به خود افراد بود، موثرتر از عدم دریافت کمک هستند. با این حال، هدفمندی این برنامه‌ها اغلب شامل تماس بیشتر با تیم پژوهشی است و هنگامی که ما خود-یاری هدفمند را با خود-یاری منظم که شامل همان مقدار تماس بود مقایسه کردیم، تفاوتی را از نظر نرخ ترک نیافتیم.
مطالعاتی که ما یافتیم به بررسی خود-یاری ارائه شده به افراد در کشورهای با سطح درآمد بالا پرداختند، که در آنها اغلب حمایت‌های شدیدتری در دسترس است. پژوهش بیشتری مورد نیاز است تا بدانیم خود-یاری در افراد کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط، که حمایت شدیدتر در آنها کمتر در دسترس است، چگونه به خوبی عمل می‌کند.
شواهد با قطعیت متوسط نشان می‌دهند زمانی که حمایت دیگری وجود ندارد، ابزارهای خود-یاری مکتوب/نوشته شده بیشتر از عدم مداخله به افراد جهت ترک سیگار کمک می‌کند. هنگامی که افراد از یک متخصص بهداشت حرفه‌ای مشاوره دریافت می‌کنند یا از درمان جایگزین نیکوتین استفاده می‌کنند، شواهدی وجود ندارد که نشان دهد ابزار خود-یاری تاثیر آنها را افزایش می‌دهد. با این حال، مزایای کوچک را نمی‌توان انکار کرد. شواهد با قطعیت متوسط نشان می‌دهد که برنامه‌های خود-یاری که از داده‌های مربوط به شرکت‌کنندگان برای متناسب ساختن ماهیت مشاوره یا پشتیبانی ارائه شده استفاده می‌کنند، موثرتر از عدم مداخله هستند. با این حال، زمانی که برنامه خود-یاری هدفمند، که معمولا شامل ارزیابی مکرر و ایمیل هستند، با برنامه غیر-هدفمند که به‌طور مشابه عرضه می‌شوند، مقایسه شدند، هیچ شواهدی در رابطه با مزیت وجود نداشت.
شواهد موجود مداخلات خود-یاری را در کشورهای با سطح درآمد بالا تست کردند، که اغلب حمایت شدیدی در دسترس است. پژوهش بیشتری برای بررسی تاثیرات این مداخلات در کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط، که ممکن است حمایت شدیدتری وجود نداشته باشد، مورد نیاز است.
بسیاری از افراد سیگاری تلاش می‌کنند که خودشان سیگار را ترک کنند، اما برنامه‌هایی که به صورت یک برنامه ساختاری به افراد سیگاری ارائه می‌شود تا آن را دنبال کنند، ممکن است تعداد افرادی که سیگار را با موفقیت ترک می‌کنند، افزایش دهد.
هدف از این مرور تعیین اثربخشی انواع مختلف بسته‌های خود-یاری مکتوب است که یک برنامه ساختاری را برای پیگیری افراد سیگاری، در مقایسه با عدم درمان و استراتژی‌های ارتباطی مینیمال دیگر ارائه می‌دهد و تعیین اثربخشی مقایسه‌ای اجزا و ویژگی‌های مختلف خود-یاری مکتوب، مانند بازخورد ایجاد شده توسط کامپیوتر، محتواهای اضافی، تناسب محتواها با افراد، و هدف‌گذاری محتواها در گروه‌های خاص.
پایگاه ثبت تخصصی کارآزمایی‌های گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین، ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) را جست‌وجو کردیم. تاریخ آخرین جست‌وجو مارچ 2018 بود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده در مورد ترک سیگار با پیگیری حداقل شش ماه را وارد کردیم که در آنها حداقل یک بازو به تست بسته‌های مکتوب ارائه شده به صورت خود-یاری در مقایسه با خود-یاری چاپی مینیمال (مانند یک برگه کوتاه) یا یک کنترل کننده با شدت کمتر پرداخت. ما «خود-یاری» را به صورت برنامه‌ریزی ساختاری برای افراد سیگاری که سعی می‌کنند سیگار را بدون تماس مداوم (شدید) با یک درمانگر ترک کنند، تعریف کردیم.
داده‌ها را بر اساس پروسیجرهای استاندارد روش‌شناسی تنظیم شده در کاکرین استخراج کردیم. معیار پیامد اصلی پرهیز از سیگار کشیدن پس از حداقل شش ماه پیگیری در افراد سیگاری در زمان شروع بود. برای هرکدام از مطالعات، دقیق‌ترین تعریف را از پرهیز و نرخ‌های اعتبارسنجی شده از نظر بیوشیمیایی در صورت وجود به کار بردیم. هر جا که اقتضا می‌کرد، با استفاده از مدل اثرات-تصادفی (random‐effects) روش متاآنالیز (meta-analysis) را اجرا کردیم.
75 مطالعه را شناسایی کردیم که معیارهای ورود ما را داشتند. بسیاری از گزارش‌های مطالعه شامل جزئیات کافی برای قضاوت در مورد خطر سوگیری (bias) در برخی از حوزه‌ها نبودند. 30 مطالعه (40%) را در یک یا چند حوزه در معرض خطر بالای سوگیری قضاوت کردیم.
سی‌وپنج مطالعه به بررسی تاثیرات برنامه‌های استاندارد و غیر-هدفمند خود-یاری پرداختند. یازده مطالعه ابزارهای خود-یاری به تنهایی را با عدم مداخله مقایسه کردند و تاثیر کوچکی به نفع مداخله یافتند (13,241 = n؛ خطر نسبی (RR): 1.19؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.03 تا 1.37؛ I² = 0%). قطعیت شواهد را بر اساس سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) متوسط قضاوت کردیم و به دلیل ارتباط غیر-مستقیم با جمعیت در کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط کاهش دادیم زیرا شواهد مربوط به این مقایسه از مطالعاتی به دست آمد که صرفا در کشورهای با سطح درآمد بالا انجام گرفتند و دلیلی وجود دارد که بر اساس آن بتوان باور کرد که این مداخله ممکن است در کشورهای با سطح درآمد پائین و متوسط متفاوت عمل کند. این تجزیهوتحلیل، دو مطالعه را با تیم نویسنده یکسان که پیامدهای بسیار مثبتی داشتند و به وضوح داده پرت داشتند و ناهمگونی قابل توجهی را مطرح کردند، از مطالعه خارج کردند. شش مطالعه بعدی در مورد خود-یاری ساختار یافته در مقایسه با جزوه‌های کوتاه، شواهدی را از تاثیر ابزارهای خود-یاری بر ترک سیگار نشان ندادند (7023 = n؛ RR: 0.87؛ 95% CI؛ 0.71 تا 1.07؛ I² = 21%). شواهدی حاکی از مزایای استفاده از برنامه‌های استاندارد خود-یاری یافتیم که در آن تماس کوتاهی وجود داشت که شامل مشاوره برای ترک سیگار نبود (4 مطالعه؛ 2822 = n؛ RR: 1.39؛ 95% CI؛ 1.03 تا 1.88؛ I² = 0%)، اما زمانی که خود-یاری به عنوان یک مکمل برای رویکرد رو-در-روی ترک سیگار برای همه شرکت‌کنندگان ارائه شد، مزیتی یافت نشد (11 مطالعه؛ 5365 = n؛ RR: 0.99؛ 95% CI؛ 0.76 تا 1.28؛ I² = 32%).
سی‌ودو مطالعه برنامه‌های هدفمند را برای خصوصیات فردی افراد سیگاری، در برابر گروه کنترل که هیچ ابزاری دریافت نکردند، یا برنامه‌های هم‌پایه یا غیر-هدفمند را دریافت کردند، تست کردند. اکثر این مطالعات از بیش از یک ایمیل استفاده کردند. تجمیع مطالعاتی که به مقایسه مداخلات خود-یاری با غیر خود-یاری، یا به تنهایی یا در مقایسه با مشاوره، یا به عنوان مکملی برای مشاوره پرداختند نشان دهنده مزیت ارائه مداخلات خود-یاری هدفمند (12 مطالعه؛ 19190 = n؛ RR: 1.34؛ 95% CI؛ 1.20 تا 1.49؛ I² = 0%) با شواهد اندکی از تفاوت بین زیر-گروه‌ها است (10 مطالعه به مقایسه ابزار هدفمند با عدم استفاده از ابزار پرداختند؛ 14,359 = n؛ RR: 1.34؛ 95% CI؛ 1.19 تا 1.51؛ I² = 0%؛ دو مطالعه به مقایسه ابزار هدفمند با مشاوره کوتاه پرداختند؛ 2992 = n؛ RR: 1.13؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.49؛ I² = 0% و دو مطالعه ابزار هدفمند را به عنوان مکمل مشاوره کوتاه ارزیابی کردند؛ 1839 = n؛ RR: 1.72؛ 95% CI؛ 1.17 تا 2.53؛ I² = 10%). هنگامی که مطالعات خود-یاری هدفمند را با خود-یاری غیر-هدفمند مقایسه کردند، نتایج به نفع مداخلات هدفمند بود، در حالی که مداخلات هدفمند شامل ایمیل‌های بیشتری نسبت به مداخلات غیر-هدفمند بود (9 مطالعه؛ 14,166 = n؛ RR: 1.42؛ 95% CI؛ 1.20 تا 1.68؛ I² = 0%)، اما هنگامی که شرایط هر دو از نظر تماس همسان شده بود، این چنین نبود (10 مطالعه؛ 11,024 = n؛ RR: 1.07؛ 95% CI؛ 0.89 تا 1.30؛ I² = 50%). قطعیت شواهد را بر اساس GRADE متوسط قضاوت کردیم، و سطح آن را به دلیل خطر سوگیری کاهش دادیم.
پنج مطالعه به بررسی ابزار هدفمند به عنوان یک مکمل برای درمان جایگزین نیکوتین پرداختند؛ ترکیب سه مورد از این تعداد هیچ گونه شواهدی را از مزیت اضافی ارائه نکرد (1769 = n؛ RR: 1.05؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.30؛ I² = 0%). چهار مطالعه که به ارزیابی موارد مکتوب اضافی پرداختند، به نفع مداخله بود، اما حد پائین فاصله اطمینان، خط عدم تاثیر را قطع کرد (RR: 1.20؛ 95% CI؛ 0.91 تا 1.58؛ I² = 73%). تعداد کمی از سایر مطالعات مزیتی از استفاده از ابزار هدفمند شناسایی نکردند، یا تفاوت‌هایی را بین برنامه‌های خود-یاری مختلف نیافتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.