این فرضیه مطرح است که کمبود آهن در کودکان خردسال بر رشد جسمانی و ذهنی آنها تاثیر منفی میگذارد و بنابراین کسانی که مبتلا به کمخونی هستند، باید تحت درمان قرار گیرند. برای ارزیابی تاثیرات آهندرمانی بر رشد روانیحرکتی و عملکرد شناختی در کودکان خردسال مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن، هشت بانک اطلاعاتی الکترونیکی را در اپریل 2013 برای یافتن مطالعات مرتبط جستوجو کردیم. ما به دنبال مطالعاتی بودیم که در آنها، کودکان کمتر از سه سال مبتلا به کمخونی فقر آهن بهطور تصادفی به گروه دریافت آهن یا آهن به علاوه ویتامین C در مقایسه با دارونما (placebo) («قرص ساختگی (dummy pill)») یا ویتامین C به تنهایی، اختصاص داده شدند و وضعیت رشد یا عملکرد شناختی آنها مستقلا توسط فردی ارزیابی شد که از گروه درمانی آنها اطلاعی نداشت. برای اطمینان از اینکه هیچ مطالعهای را از دست نداده بودیم، فهرست منابع را نیز جستوجو کردیم، جستوجوهای استنادی را انجام دادیم و با متخصصان کلیدی در این زمینه تماس گرفتیم.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم تمام عناوین و چکیدههای بازیابی شده را از جستوجوها مرور کردند تا ببینند که مطالعات مرتبط بودند یا خیر. در صورت لزوم، نسخه کامل مقاله را چک کردیم تا بررسی کنیم که با معیارهای ورود مرور مطابقت داشت یا خیر. همان نویسندگان بهطور مستقل از هم دادههایی را از مطالعات برای تجزیهوتحلیل استخراج کرده و خطر سوگیری را در هر یک از مطالعات ارزیابی کردند. دادهها را بسته به اینکه ارزیابیها طی یک ماه از شروع درمان با آهن انجام شدند یا پس از یک ماه، بهطور جداگانه آنالیز کردیم.
هشت مطالعه را برای وارد کردن در این مرور پیدا کردیم. شش مطالعه (شامل 225 کودک) به تاثیرات آهندرمانی طی 30 روز پس از شروع آن پرداختند و ما توانستیم نتایج پنج مورد از آنها را ترکیب کنیم. به نظر نمیرسید که آهندرمانی نمرات را در مقیاس بیلی (Bayley Scale) شاخص رشد روانیحرکتی (Psychomotor Development Index; PDI) یا در مقیاس بیلی شاخص تکامل روانی (Mental Development Index; MDI) بهبود بخشید. دو مطالعه (160 کودک) تاثیرات آهندرمانی را بیش از 30 روز پس از شروع آن بررسی کردند. یک مطالعه هیچ مزیتی را از درمان با آهن در کسب مهارتهای اندازه گیری شده توسط تست غربالگری تکاملی دنور (Denver Developmental Screening Test) نیافت. با این حال، مطالعه دیگر نشان داد که نمرات در مقیاسهای بیلی PDI و MDI برای گروه دریافتکننده آهندرمانی بهطور قابل توجهی بالاتر بود.
این مرور نتیجه میگیرد که هیچ شواهد قانعکنندهای وجود ندارد مبنی بر اینکه آهن خوراکی یا تزریقی، رشد جسمانی یا ذهنی کودکان خردسال مبتلا به کمخونی ناشی از کمبود آهن را طی یک ماه پس از شروع درمان بهبود میبخشد. مشخص نیست که درمان طولانیمدتتر برای رشد جسمانی و ذهنی در این کودکان سودمند است یا خیر. انجام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده بزرگ با پیگیری طولانیمدت در آینده مورد نیاز است.
هیچ شواهد قانعکنندهای وجود ندارد که نشان دهد درمان با آهن در کودکان خردسال مبتلا به IDA بر رشد روانیحرکتی یا عملکرد شناختی طی 30 روز پس از شروع درمان تاثیر دارد. تاثیر درمان طولانیمدتتر نامشخص است. نیاز فوری به انجام کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده بیشتر با پیگیری طولانیمدت وجود دارد.
کمبود آهن و کمخونی ناشی از فقر آهن (iron deficiency anaemia; IDA) در کودکان خردسال شایع هستند. این فرضیه مطرح است که کمبود آهن ممکن است تاثیرات مضری بر رشد روانیحرکتی و عملکرد شناختی کودکان داشته باشد. برای ارزیابی مزایای آهندرمانی بر رشد روانیحرکتی و عملکرد شناختی در کودکان مبتلا به IDA، یک مرور کاکرین در سال 2001 انجام شد. این مطالعه یک نسخه بهروز شده از آن مرور است.
تعیین تاثیرات آهندرمانی بر رشد روانیحرکتی و عملکرد شناختی در کودکان زیر سه سال مبتلا به کمخونی ناشی از فقر آهن.
ما بانکهای اطلاعاتی زیر را در اپریل 2013 جستوجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL)، MEDLINE؛ EMBASE؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ LILACS؛ ClinicalTrials.gov و پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO ICTRP). ما همچنین فهرست منابع مقالات مروری و گزارشها را جستوجو کرده، و جستوجوهای استنادی را در نمایه استناد علوم (Science Citation Index) برای یافتن مطالعات مرتبط شناساییشده در جستوجوی اولیه، انجام دادیم. با نویسندگان اصلی نیز تماس گرفتیم.
مطالعاتی وارد شدند که در آنها کودکان زیر سه سال با شواهدی از IDA بهطور تصادفی به گروه دریافت آهن یا آهن به علاوه ویتامین C در مقایسه با دارونما (placebo) یا ویتامین C به تنهایی، اختصاص یافتند، و ارزیابی وضعیت تکامل یا عملکرد شناختی با استفاده از تستهای استانداردشده توسط ناظرانی که نسبت به تخصیص (allocation) درمان کورسازی شده بودند، انجام شد.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم عناوین و چکیدههای بازیابیشده را از جستوجوها بررسی کرده و نسخههای کامل تمام مطالعات بالقوه مرتبط را بر اساس معیارهای ورود ارزیابی کردند. همان نویسندگان مرور بهطور جداگانه دادهها را استخراج کرده و به ارزیابی خطر سوگیری (bias) در مطالعات واجد شرایط پرداختند. دادهها، بسته به اینکه ارزیابیها طی یک ماه از شروع درمان با آهن انجام شدند یا پس از یک ماه، بهطور جداگانه آنالیز شدند.
ما یک مطالعه واجد شرایط را در این جستوجوی بهروز شده شناسایی کردیم که در مرور اولیه وارد نشده بود. در مجموع، هشت کارآزمایی را وارد کردیم.
شش کارآزمایی، شامل 225 کودک مبتلا به IDA، تاثیرات آهندرمانی را بر معیارهای رشد روانیحرکتی و عملکرد شناختی طی 30 روز از شروع درمان بررسی کردند. ما توانستیم دادههای پنج کارآزمایی را تجمیع کنیم. تفاوت تجمعی در تغییر قبل و بعد از درمان در مقیاس بیلی (Bayley Scale) شاخص رشد روانیحرکتی (Psychomotor Development Index; PDI) میان گروههای آهن و دارونما برابر با 1.25- (95% فاصله اطمینان (CI): 4.56- تا 2.06؛ P value = 0.65؛ %I 2 = 33 برای ناهمگونی (heterogeneity)، متاآنالیز اثرات تصادفی (random-effect)؛ شواهد با کیفیت پائین) و در مقیاس بیلی شاخص تکامل روانی (Mental Development Index; MDI) معادل 1.04 (95% CI؛ 1.30- تا 3.39، P value = 0.79؛ I 2 = 31% برای ناهمگونی، متاآنالیز اثرات تصادفی؛ شواهد با کیفیت پائین) گزارش شدند.
دو مطالعه، شامل 160 کودک تصادفیسازی شده مبتلا به IDA، تاثیرات آهندرمانی را بر معیارهای رشد روانیحرکتی و عملکرد شناختی بیش از 30 روز پس از شروع درمان بررسی کردند. یکی از مطالعات، میانگین عددی مهارتهای کسب شده را پس از دو ماه درمان با آهن با استفاده از تست غربالگری تکاملی دنور (Denver Developmental Screening Test) گزارش کرد. گروه مداخله بهطور متوسط 0.8 (95% CI؛ 0.18- تا 1.78؛ P value = 0.11؛ شواهد با کیفیت متوسط) مهارت بیشتری نسبت به گروه کنترل کسب کرد. مطالعه دیگر گزارش کرد که تفاوت در تغییر قبل و بعد از درمان در مقیاس بیلی PDI میان گروههای تحت درمان با آهن و دارونما پس از چهار ماه برابر با 18.40 (95% CI؛ 10.16 تا 26.64، P value < 0.0001؛ شواهد با کیفیت متوسط) و در مقیاس بیلی MDI معادل 18.80 (95% CI؛ 10.17 تا 27.43، P value < 0.0001؛ شواهد با کیفیت متوسط) بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.