پیام‌های کلیدی
شواهد کافی برای حمایت از درمان‌های پیشنهادی برای اکلوژن حاد غیر شریانی در شریان مرکزی شبکیه چشم وجود نداشت.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
اکلوژن شریان مرکزی شبکیه چشم زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به قسمت داخلی شبکیه چشم (لایه حساس به نور داخل چشم) به‌طور ناگهانی مسدود شود. اگر انسداد به موقع برطرف شود و خون به شبکیه چشم برگردد، بهبودی کامل امکان‌پذیر است. با این حال، اگر انسداد طولانی شود، سلول‌های شبکیه چشم می‌میرند. روش‌های مختلفی برای رفع انسداد از جمله ماساژ چشم، کاهش فشار داخل چشم و حل کردن لخته‌های خونی با دارو بررسی شده‌اند. بهترین درمان برای برقراری مجدد جریان خون شناخته نشده و برخی از درمان‌ها ممکن است با عوارض جانبی جدی همراه باشند.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که درمان‌های اکلوژن حاد غیر شریانی را در شریان مرکزی شبکیه چشم بررسی کردند. نتایج این مطالعات را خلاصه کرده و اطمینان خود را نسبت به این شواهد بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعات رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
مشخص نبود که هر نوع درمانی ممکن است در مقایسه با مشاهده، حدت بینایی (چقدر چشم شما می‌تواند اشیاء را به وضوح ببیند و تشخیص دهد) را بهبود بخشد یا خیر. برخی از افراد تحت درمان با فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی (tissue plasminogen activator) (پروتئینی که در تجزیه لخته‌های خونی نقش دارد) دچار عوارض جانبی جدی مانند خونریزی در بافت مغز شدند.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
به شواهد اعتماد کمی داریم زیرا فقط تعداد کمی از مطالعات گنجانده شدند.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
برای یافتن مطالعاتی که تا 15 فوریه 2022 منتشر شدند، جست‌وجو کردیم.
پژوهش حاضر نشان می‌دهد که مداخلات پیشنهادی برای مدیریت بالینی CRAO حاد غیر شریانی ممکن است بهتر از مشاهده یا درمان‌هایی از قبیل ماساژ کره چشم، استنشاق اکسیژن، انبساط لوله و آنتی‌کوآگولاسیون نباشد، اما شواهد نامطمئن است. انجام RCTهای بزرگ و با طراحی خوب برای تعیین موثرترین درمان برای CRAO حاد غیر شریانی ضروری هستند.
اکلوژن شریان مرکزی شبکیه چشم (central retinal artery occlusion; CRAO) حاد غیر شریانی به صورت قطع ناگهانی خون‌رسانی به شبکیه چشم رخ می‌دهد و معمولا منجر به از دست دادن شدید بینایی در چشم آسیب‌دیده می‌شود. اگرچه مداخلات درمانی زیادی پیشنهاد شده، توافق کلی در مورد رژیم درمانی وجود ندارد.
ارزیابی تاثیرات درمان‌ها بر CRAO حاد غیر شریانی.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ (شامل پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه چشم و بینایی در کاکرین) (شماره 2، سال 2022)؛ Ovid MEDLINE؛ Embase.com؛ PubMed؛ بانک‌های اطلاعاتی متون علمی سلامت آمریکای لاتین و کارائیب (LILACS)؛ ClinicalTrials.gov و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) را جست‌وجو کردیم. از هیچ محدودیت تاریخی یا زبانی در جست‌وجوی الکترونیکی برای یافتن کارآزمایی‌ها استفاده نکردیم. آخرین‌بار بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی را در 15 فوریه 2022 جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که هر مداخله‌ای را با درمان دیگری در شرکت‌کنندگان مبتلا به CRAO حاد غیر شریانی در یک یا هر دو چشم مقایسه کردند.
از متدولوژی (methodology) استاندارد کاکرین استفاده کرده و قطعیت مجموعه شواهد را برای پیامدهای اولیه (میانگین تغییر در بهترین حدت بینایی اصلاح شده [best-corrected visual acuity; BCVA]) و پیامدهای ثانویه (کیفیت زندگی و عوارض جانبی) با استفاده از طبقه‌بندی به روش درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی کردیم.
شش RCT را با مجموع 223 شرکت‌کننده مبتلا به CRAO حاد غیر شریانی وارد کردیم؛ حجم نمونه مطالعات بین 10 و 84 شرکت‌کننده متغیر بود. مطالعات وارد شده از نظر جغرافیایی متفاوت بودند: یک مورد در استرالیا، یک مورد در اتریش و آلمان، دو مورد در چین، یک مورد در آلمان و یک مورد در ایتالیا.
به دلیل ناهمگونی در مطالعه، قادر به انجام هیچ متاآنالیزی نبودیم. هیچ یک از مطالعات وارد شده، جفت یکسانی را از مداخلات مقایسه نکردند: 1) فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی (tissue plasminogen activator; t-PA) در برابر سالین داخل وریدی؛ 2) t-PA در برابر همودیلوشن ایزوولمیک (isovolemic hemodilution)، ماساژ کره چشم، کاهش فشار داخل چشم، و آنتی‌کوآگولاسیون؛ 3) نیتروگلیسیرین (nitroglycerin)، متازولامید (methazolamide)، قرص مکوبالامین (mecobalamin)، تزریق ویتامین B1 و B12، پوئه‌رارین (puerarin) و آنیزودین کامپاند (compound anisodine) (تحت عنوان 2-654 شناخته می‌شود) همراه با استنشاق اکسیژن، ماساژ کره چشم، انبساط لوله و آنتی‌کوآگولاسیون در مقایسه با و بدون فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی نوترکیب (rt-PA) داخل وریدی؛ 4) تحریک الکتریکی ترانس‌کرانیال (transcorneal electrical stimulation; TES) با 0 میلی‌آمپر در برابر 66% حدود آستانه فسفن الکتریکی (electrical phosphene threshold; EPT) برای تک‌تک شرکت‌کنندگان در 20 هرتز (66%) در برابر 150% از EPT برای تک‌تک شرکت‌کنندگان (150%) در 20 هرتز؛ 5) ترومبولیز رتروگراد شاخه شریان چشمی در برابر ترومبولیز شریان چشمی فوق انتخابی؛ و 6) پنتوکسی‌فیلین (pentoxifylline) در برابر دارونما.
هیچ شواهدی دال بر تفاوت مهم در حدت بینایی بین شرکت‌کنندگان تحت درمان با t-PA در برابر سالین داخل وریدی (تفاوت میانگین [MD] در 1 ماه: 0.15- logMAR؛ 95% فاصله اطمینان [CI]: 0.48- تا 0.18؛ 1 مطالعه، 16 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ t-PA در برابر همودیلوشن ایزوولمیک، ماساژ کره چشم، کاهش فشار داخل چشم، و آنتی‌کوآگولاسیون (MD در 1 ماه: 0.00- logMAR؛ 95% CI؛ 0.24- تا 0.23؛ 1 مطالعه، 82 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ و TES با 0 میلی‌آمپر در برابر TES معادل 66% از EPT در 20 هرتز در برابر TES معادل 150% از EPT در 20 هرتز وجود نداشت. شرکت‌کنندگان تحت درمان با t-PA دچار نرخ بالاتری از عوارض جانبی جدی شدند. سه مقایسه دیگر تفاوت‌هایی را با اهمیت آماری گزارش نکردند. مطالعات دیگر هیچ داده‌ای را در مورد پیامدهای ثانویه (کیفیت زندگی یا عوارض جانبی) گزارش ندادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.