بیماری شریانی محیطی، بهخصوص در اواخر میانسالی، نسبتا شایع است. انسداد در شریانهای پا میتواند جریان خون را در پاها به اندازهای کاهش دهد که باعث درد و گرفتگی در پا شده و راه رفتن را محدود کند (تحت عنوان لنگش متناوب (intermittent claudication)). آنها میتوانند شدید شده و باعث ایسکمی بحرانی اندام، وجود درد در زمان استراحت، زخم پا و قانقاریا شوند که نیاز به قطع عضو دارند. هنگامی که یک بیمار مبتلا به ایسکمی شدید اندام برای جراحی عروقی ارزیابی میشود یا اگر برای جراحی مناسب نبوده یا از انجام جراحی امتناع ورزد، بهصورت محافظهکارانه، مانند استراحت در بستر، درمان میشود. درمان دارویی ممکن است برای تسکین نشانهها و کاهش پیشرفت بیماری استفاده شود. داروهای گشادکننده عروق مانند پروستاگلاندینها، جریان خون موضعی پا را افزایش میدهند اما ممکن است انسداد (تنگیها) را بهبود نبخشند. نفتیدروفوریل (naftidrofuryl) وازواکتیو نیز بوده و سروتونین را مسدود میکند. این دارو برای اثر سریع در ایسکمی بحرانی اندام بهصورت داخل وریدی استفاده شده است.
نویسندگان مرور هشت کارآزمایی کنترلشده را شناسایی کردند که در مجموع 269 شرکتکننده را از پنج کشور مختلف بهطور تصادفی به دریافت نفتیدروفوریل داخل وریدی، دیگر درمانها و دارونما (placebo) بهتنهایی یا به درمان دیگری اختصاص دادند. هیچ نشانه روشنی وجود نداشت مبنی بر اینکه نفتیدروفوریل داخل وریدی کوتاهمدت، نشانههای درد ایسکمیک در زمان استراحت یا نکروز پوست را بهطور قابل توجهی بهبود میبخشد. درمان با نفتیدروفوریل تمایل به کاهش درد داشت، که با استفاده از یک مقیاس یا با مصرف مسکّن اندازهگیری شد، و درد در زمان استراحت و نکروز پوست را بهبود بخشید، اما تاثیرات آن واضح نبودند (از لحاظ آماری معنیدار). کارآزماییها عموما از کیفیت روششناسی (methodology) پائینی برخوردار بودند، شامل تعداد کمی از شرکتکنندگان عمدتا مسن با سطوح متفاوتی از شدت ایسکمی بحرانی اندام بودند، و از معیارهای متفاوتی از تاثیر درمان استفاده کردند. طول دوره درمان کوتاه بود، از سه تا 42 روز، اغلب هفت روز. دیگر درمانها شامل رقیقسازی خون، داروهای ضدانعقاد، پروستاگلاندینها، استراحت در بستر و گرم کردن رفلکسی، و gingko biloba، بودند. عوارض جانبی شامل لخته شدن خفیف خون (ترومبوفلبیت (thrombophlebitis)) در محل تزریق بوده و در یک کارآزمایی دو شرکتکننده دچار نارسایی کلیوی شدند. نفتیدروفوریل داخل وریدی در سال 1995 به دلیل بروز عوارض جانبی گزارششده، بهعنوان درمانی برای بیماری شدید شریانی محیطی کنار گذاشته شد.
براساس نتایج این کارآزماییها، نمیتوان تایید کرد که نفتیدروفوریل داخل وریدی در درمان افراد مبتلا به ایسکمی بحرانی اندام موثر است. بااینحال، این نتایج مبتنی بر کارآزماییهایی با کیفیت روششناسی (methodology) پائین بود که فقط تعداد کمی شرکتکننده داشتند، طول دوره درمان بسیار کوتاه بود، و روشهای انجام میان کارآزماییها متفاوت بودند. وجود طیف گستردهای از نقاط پایانی (endpoint) مانع از ادغام معنیدار نتایج شد. نفتیدروفوریل داخل وریدی در سال 1995 به دلیل بروز عوارض جانبی گزارششده، بهعنوان درمانی برای بیماری شدید شریانی محیطی کنار گذاشته شد.
بیماری شریانی محیطی پنج درصد از مردان و زنان را در اواخر میانسالی تحت تاثیر قرار میدهد. تقریبا 25% از افراد مبتلا در عرض پنج سال دچار ایسکمی بحرانی اندام (critical limb ischaemia) (وجود درد در زمان استراحت، زخم و قانقاریا) میشوند. نفتیدروفوریل (naftidrofuryl) یک داروی وازواکتیو است که ممکن است در درمان ایسکمی بحرانی اندام مفید باشد.
تعیین اینکه نفتیدروفوریل، زمانی که به صورت داخل وریدی تجویز میشود، در تسکین نشانهها و کاهش پیشرفت بیماری در بیماران مبتلا به ایسکمی بحرانی اندام موثر است یا خیر.
هماهنگکننده جستوجو در کارآزماییهای گروه بیماریهای عروق محیطی در کاکرین به جستوجو در پایگاه ثبت تخصصی (آخرین جستوجو در ماه می سال 2012) و CENTRAL (شماره 4؛ سال 2012) پرداخت. فهرست منابع مقالات را بررسی کردیم. ما همچنین برای یافتن هرگونه کارآزمایی منتشرنشده، با شرکتهای داروسازی تماس گرفتیم.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده از ایسکمی بحرانی اندام وارد شدند که در آنها شرکتکنندگان بهطور تصادفی به درمان با نفتیدروفوریل داخل وریدی یا گروه کنترل (اعم از دارویی، دارونما (placebo) خنثی یا درمان محافظهکارانه) اختصاص یافتند. افراد مبتلا به لنگش متناوب (intermittent claudication) وارد مطالعه نشدند.
شانزده کارآزمایی شناسایی شدند، اما هشت مورد به دلیل روششناسی (methodology) ضعیف حذف شدند. این هشت کارآزمایی شامل 269 شرکتکننده از پنج کشور مختلف بودند. پیامدهای زیر گزارش شدند: کاهش درد، وجود درد در زمان استراحت/نکروز، پیشرفت بیماری از نظر بروز بازسازی جراحی/آمپوتاسیون، مرگومیر و عوارض جانبی. در استخراج دادهها، نسبت شانس (OR) و تفاوتهای میانگین (MD) در صورت لزوم برآورد شدند.
درمان با نفتیدروفوریل تمایل به کاهش درد داشت که با نمره آنالوگ و مصرف مسکّن ارزیابی شد، اما اثر از نظر آماری معنیدار نبود (تفاوت میانگین (MD): 0.42؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 1.19 تا 0.35). بهطور مشابه، بهبود درد در زمان استراحت یا نکروز پوست رخ دادند، اما این تاثیرات نیز غیرقابل توجه بودند. تاثیر درمان بر میانگین فشار سیستولیک مچ پا، قطعی نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.