پلاسمای تازه منجمد، از خون کامل اهداکنندگان خون به دست میآید. این پلاسما شامل عوامل متعددی است که به تشکیل لخته خونی کمک میکند. خطر خونریزی در جراحی قلب باز یا جراحی عروق خونی اصلی بدن بالا است. گاهی اوقات پلاسمای تازه منجمد برای کاهش خونریزی در این بیماران تجویز میشود. میتوان آن را به صورت پروفیلاکتیک (برای پیشگیری از خونریزی) یا با هدف درمانی (برای درمان خونریزی) تجویز کرد. با این حال، خطرات ناشی از عوارض جانبی مصرف پلاسمای تازه منجمد، مانند واکنشهای آلرژیک شدید یا مشکلات تنفسی، وجود دارند.
منابع علمی را برای شناسایی کارآزماییهای واجد شرایط جستوجو کرده و 15 مطالعه را با حضور 755 بیمار یافتیم. شواهد تا اپریل 2015 بهروز است. چهارده مطالعه، تجویز پروفیلاکتیک FFP را با عدم تجویز آن و یک مطالعه، دو نوع FFP را مقایسه کرد، که هر دو مصرف درمانی داشتند. هیچ مطالعهای همه پیامدها را گزارش نکرد. در بیشتر کارآزماییهای موجود در این مرور، خطر سوگیری بالا یا نامشخص بود.
پیامد اولیه ما، مرگومیر طی 30 روز پس از جراحی بود. شش کارآزمایی (با حضور 287 بیمار) این پیامد را بررسی کرده و هیچ تفاوت واضحی را در میزان مرگومیر میان بازوهای درمان مشاهده نکردند، اما کیفیت شواهد بسیار پائین بود. همچنین، هیچ تفاوتی در میزان خون از دست رفته در 24 ساعت نخست پس از انجام جراحی (اندازهگیری شده در پنج کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت پائین)، یا خطر بازگشت بیمار برای انجام مجدد جراحی (اندازهگیری شده در هشت کارآزمایی؛ شواهد با کیفیت متوسط) دیده نشد. بیمارانی که FFP دریافت کردند، به میزان قابل توجهی گلبولهای قرمز بیشتری را گرفتند، که نشان میدهد FFP ممکن است در این شرایط تاثیرگذار نباشد (شواهد با کیفیت متوسط). معیارهای آزمایش خون مورد استفاده برای ارزیابی انعقاد خون (زمان پروترومبین) در هشت کارآزمایی گزارش شده و نشان داد که وضعیت انعقادی با تجویز پروفیلاکتیک FFP بهبود یافت (شواهد با کیفیت متوسط). با این حال، تفاوت موجود برای ایجاد تغییر در عملکرد بالینی، بسیار اندک بود. فقط یک مطالعه وارد شده، عوارض جانبی را به عنوان یک پیامد گزارش کرد و وقوع هیچ موردی از عارضه جانبی ناشی از ترانسفیوژن FFP گزارش نشد.
این مرور، هیچ شواهدی را برای اثربخشی FFP در پیشگیری از خونریزی در جراحی قلب پیدا نکرد و شواهدی از افزایش نیاز کلی به ترانسفیوژن گلبول قرمز در افرادی که تحت درمان با FFP قرار گرفتند، به دست نیامد. هیچ موردی از عارضه جانبی ناشی از ترانسفیوژن FFP گزارش نشد. شواهد کلی پیرامون بیخطری و اثربخشی ترانسفیوژن پروفیلاکتیک FFP در جراحی قلب کافی نیست. این کارآزماییها بر پیشگیری از بروز خونریزی متمرکز بوده و اشارهای به پیشگیری از خونریزی در بیماران مبتلا به انعقاد غیر-طبیعی خون یا درمان خونریزی در بیماران نکردند.
این مرور، هیچ شواهدی را برای حمایت از تجویز پروفیلاکتیک FFP در بیماران بدون اختلال انعقادی تحت جراحی الکتیو (انتخابی) قلب پیدا نکرد. شواهد کافی در مورد درمان بیماران مبتلا به اختلالات انعقادی یا کسانی که تحت جراحی اورژانسی قرار گرفتند، وجود نداشت. هیچ موردی از عارضه جانبی منتسب به ترانسفیوژن FFP گزارش نشد، اگرچه افزایش قابل توجهی در تعداد بیماران نیازمند به ترانسفیوژن گلبول قرمز که بهطور تصادفی FFP دریافت کردند، دیده شد. وجود تنوع در ارائه گزارش از پیامدها میان کارآزماییها مانع از متاآنالیز بسیاری از پیامدها در همه کارآزماییها شد، و شواهدی از خطر بالای سوگیری در اکثر مطالعات وجود داشت. برای ارزیابی این که کاهش بیشتر در زمان پروترومبین، به مزایای بالینی منتج میشود یا خیر، انجام مطالعات قوی کافی روی FFP، یا داروهای پرو-هموستاتیک قابل قیاس با آن لازم است. بهطور کلی، شواهد حاصل از کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده در زمینه بیخطری (safety) و اثربخشی ترانسفیوژن پروفیلاکتیک FFP در جراحی قلب کافی نیست.
پلاسمای تازه منجمد (fresh frozen plasma; FFP)، یک جزء خونی حاوی فاکتورهای انعقادی است، که گاهی در جراحی قلبیعروقی با هدف کاهش خطر خونریزی استفاده میشود. هدف از این مرور، ارزیابی خطر مورتالیتی در بیمارانی است که تحت جراحی قلبیعروقی قرار گرفته و FFP دریافت میکنند.
ارزیابی نسبت خطر به مزیت ترانسفیوژن FFP در جراحی قلبیعروقی در درمان بیماران دچار خونریزی یا برای پروفیلاکسی از وقوع خونریزی.
تعداد 11 بانک اطلاعاتی کتابشناختی و چهار بانک اطلاعاتی کارآزماییهای در دست انجام، شامل پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 3؛ 2015)؛ MEDLINE (1946 تا 21 اپریل 2015؛ OvidSP)؛ EMBASE (1974 تا 21 اپریل 2015؛ OvidSP)؛ PubMed (جستوجو تا 21 اپریل 2015؛ فقط نشریات الکترونیکی)؛ ClinicalTrials.gov؛ ICTRP سازمان جهانی بهداشت (WHO)؛ و پایگاه ثبت ISRCTN (جستوجو در 21 اپریل 2015) را جستوجو کردیم. همچنین، منابع همه کارآزماییهای شناسایی شده و مطالعات مروری مرتبط را جستوجو کردیم. جستوجوها را به دلیل زبان نگارش یا وضعیت انتشار مقاله محدود نکردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای را وارد کردیم که بیماران تحت جراحی ماژور قلبی یا عروقی بزرگ را به یک گروه FFP یا یک گروه مقایسه کننده (عدم-تجویز پلاسما یا یک مقایسه کننده فعال، پلاسمای بالینی (از هر نوع) یا یک محصول خونی مشتق از پلاسما) اختصاص دادند. شرکتکنندگان را از ردههای سنی مختلف (نوزادان، کودکان و بزرگسالان) وارد کردیم. مطالعات پلاسمافرزیس (plasmapheresis) و تعویض پلاسما را حذف کردیم.
دو نویسنده، تمام استنادهای مشتق شده را به صورت الکترونیکی و خلاصه مقالات شناسایی شده را توسط استراتژی جستوجوی مطالعه مروری، غربالگری کردند. دو نویسنده بهطور جداگانه خطر سوگیری (bias) را در مطالعات وارد شده ارزیابی کرده و دادهها را استخراج کردند. ما بررسی کردیم که FFP در هر کارآزمایی به صورت درمانی استفاده شده یا پروفیلاکتیک.
در تجزیهوتحلیل این مرور، 15 کارآزمایی را با مجموع 755 شرکتکننده وارد کردیم. چهارده کارآزمایی استفاده پروفیلاکتیک را از FFP با عدم استفاده از آن مقایسه کردند. یک مطالعه، استفاده درمانی را از دو نوع پلاسما مقایسه کرد. زمانبندی مداخله متفاوت بود، شامل ترانسفیوژن FFP در زمان خنثیسازی هپارین و توقف بایپس قلبیریوی (cardiopulmonary bypass; CPB) (هفت کارآزمایی)، با آغاز CPB (چهار کارآزمایی)، پس از القای بیهوشی (یک کارآزمایی) و پس از جراحی (دو کارآزمایی). دوازده کارآزمایی، بیمارانی را که تحت جراحی اورژانس قرار گرفتند و نه کارآزمایی، بیماران مبتلا به اختلالات انعقادی را حذف کردند.
بهطور کلی، کارآزماییها حجم نمونه کوچکی داشته، و فقط چهار مورد از آنها محاسبه قبلی حجم نمونه را گزارش کردند. هیچ یک از کارآزماییها برای تعیین تغییرات ایجاد شده در مورتالیتی به عنوان پیامد اولیه، توان آزمونی کافی را نداشتند. در بیشتر کارآزماییهای موجود در این مرور، خطر سوگیری بالا یا نامشخص بود.
تفاوتی در تعداد مرگومیرها میان بازوهای مداخله در شش کارآزمایی (با 287 بیمار) که مرگومیر را گزارش کردند، دیده نشد (شواهد با کیفیت بسیار پائین). همچنین، هیچ تفاوتی در از دست دادن خون در 24 ساعت اول برای بیماران نوزاد/کودک (چهار کارآزمایی با 138 بیمار؛ شواهد با کیفیت پائین): تفاوت میانگین (MD): 1.46- میلیلیتر/کیلوگرم (95% فاصله اطمینان (CI): 4.7- تا 1.78 میلیلیتر/کیلوگرم)؛ یا بیماران بزرگسال (یک کارآزمایی با 120بیمار): MD؛ 12.00- میلیلیتر (95% CI؛ 101.16- تا 77.16 میلیلیتر) وجود نداشت.
ترانسفیوژن FFP کم-ارزشتر از کنترل در پیشگیری از دریافت هرگونه ترانسفیوژن گلبول قرمز بود: نسبت شانس (OR) پتو: 2.57 (95% CI؛ 1.30 تا 5.08؛ شواهد با کیفیت متوسط). در هشت کارآزمایی، تفاوتی در زمان پروترومبین (prothrombin time) طی دو ساعت پس از ترانسفیوژن FFP به نفع بازوی FFP دیده شد (210 بیمار؛ شواهد با کیفیت متوسط): MD؛ 0.71- ثانیه (95% CI؛ 1.28- تا 0.13- ثانیه). هیچ تفاوتی در خطر بازگشت برای جراحی مجدد وجود نداشت (هشت کارآزمایی؛ 398 بیمار؛ شواهد با کیفیت متوسط): پتو OR؛ 0.81 (95% CI؛ 0.26 تا 2.57). فقط یک مطالعه وارد شده، عوارض جانبی را به عنوان یک پیامد گزارش کرد و وقوع هیچ عارضه جانبی قابل توجهی را پس از ترانسفیوژن FFP گزارش نکرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.