هدف این مطالعه مروری چیست؟
هدف از این مرور کاکرین، بررسی این موضوع بود که داروهای ضد-افسردگی می‌توانند نشانه‌ها را در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات درد عملکردی شکمی (functional abdominal pain disorders; FAPDs) بهبود بخشند یا خیر. برای پاسخ به این پرسش، داده‌های سه مطالعه را با مجموع 223 کودک و نوجوان گردآوری و تجزیهوتحلیل کردیم.
پیام‌های کلیدی
این پرسش که داروهای ضد-افسردگی می‌توانند نشانه‌ها را در کودکان و نوجوانان مبتلا به FAPDs بهبود بخشند یا خیر، بی‌پاسخ مانده است. هنگامی که داروها با دارونما (placebo) (درمان ساختگی) مقایسه شدند، هیچ موردی از عوارض جانبی جدی مشاهده نشد. تعداد مطالعات کم بود، و تعداد افراد حاضر در آنها نیز اندک، به این معنی که برای پاسخ به این پرسش، نیاز به انجام مطالعات بیشتری است.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
FAPDs، در دوران کودکی و نوجوانی رایج است. در بیشتر موارد، هیچ دلیل پزشکی برای درد یافت نمی‌شود. رویکردهای مختلف درمان دارویی برای انواع مختلف FAPD وجود دارد. ثابت شده که داروهای ضد-افسردگی در برخی از مطالعات با بزرگسالان مبتلا به FAPDs تاثیرگذار است. در نتیجه، کودکان و نوجوانان با شکایت‌های مشابه، گاهی تحت درمان با داروهای ضد-افسردگی قرار می‌گیرند.
نتایج اصلی مرور چه هستند؟
ما به دنبال کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (RCTها؛ مطالعات بالینی که افراد را به‌طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار می‌دهند) بودیم که به مقایسه ضد-افسردگیها با دارونما (درمان ساختگی) پرداختند.
ما سه مطالعه واجد شرایط را برای ورود به مطالعه یافتیم: دو مورد با استفاده از آمی‌تریپتیلین (amitriptyline; AMI) و یک مورد با استفاده از سیتالوپرام (citalopram) انجام شدند، و در مجموع 223 فرد جوان را وارد کردند.
1. مشخص نیست که تفاوتی در تعداد افرادی که با استفاده از داروهای ضد-افسردگی در مقایسه با دارونما درمان موفقیت‌آمیز داشته‌اند، وجود دارد یا خیر.
2. مشخص نیست که در مقایسه میان داروهای ضد-افسردگی با دارونما تفاوتی در تعداد افرادی که به دلیل بروز عوارض جانبی ناشی از درمان دست کشیده‌اند، وجود دارد یا خیر.
نتیجه‌گیری
ما مطمئن نیستیم که داروهای ضد-افسردگی می‌توانند نشانه‌ها را در کودکان و نوجوانان مبتلا به FAPDs بهبود بخشند یا خیر. علت آن، این است که مطالعات تعداد شرکت‌کنندگان بسیار اندکی داشته و با استفاده از روش‌های قابل‌اعتماد انجام نشدند. با در نظر گرفتن شواهد ارائه شده در این مطالعات، قادر به نتیجه‌گیری‌های قوی در مورد اثربخشی ضد-افسردگیها برای این مشکل نیستیم؛ انجام مطالعاتی با طراحی بهتر و با شرکت‌کنندگان بیشتر مورد نیاز است.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
این مرور تا فوریه 2020 به‌روز است.
شواهد کافی برای تعیین تأثیر داروهای ضد-افسردگی در موفقیت درمان FAPD در دوران کودکی در مقایسه با دارونما (شواهد با قطعیت پائین) وجود ندارد. حضور تعداد اندک شركت‌كنندگان در مطالعات و تعداد کمی كه از آنها خارج شدند، به ما این توانایی را نداد كه به‌طور قابل اطمینانی بتوانیم تعیین کنیم چقدر احتمال دارد كودكان به دلیل عوارض جانبی مصرف دارو را قطع می‌كنند (شواهد با قطعیت پائین). در حال حاضر شواهدی بسیار کمی برای حمایت از تصمیم‌گیری بالینی در مورد استفاده از این داروها وجود دارد. مطالعات بیشتر باید حجم نمونه، معیارهای همگون و مرتبط پیامد را در نظر گرفته و پیگیری طولانی‌مدت‌تری را انجام دهند.
اختلالات درد عملکردی شکمی (Functional Abdominal Pain Disorders; FAPDs)، بار (burden) قابل توجهی را برای بیماران گروه کودکان ایجاد می‌کنند، که بر کیفیت زندگی و حضور آنها در مدرسه تأثیر گذاشته و باعث افزایش میزان بروز اختلالات اضطراب و افسردگی می‌شود. هیچ دستورالعمل بین‌المللی برای مدیریت این وضعیت وجود ندارد. یک مرور قبلی کاکرین در سال 2011، هیچ شواهدی را به نفع استفاده از داروهای ضد-افسردگی در این زمینه پیدا نکرد.
ارزیابی شواهد موجود برای اثربخشی و ایمنی داروهای ضد-افسردگی در درمان FAPDs در کودکان و نوجوانان.
در این مرور به‌روز شده، کتابخانه کاکرین؛ PubMed؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ و دو پایگاه ثبت کارآزمایی بالینی را از زمان شروع کار تا 3 فوریه 2020، جست‌وجو کردیم. همچنین جست‌وجوی خود را در بانک‌های اطلاعاتی پژوهش‌های در حال انجام، فهرست منابع و «منابع علمی خاکستری»، از زمان شروع کار تا 3 فوریه 2020 به‌روز کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که به مقایسه ضد-افسردگیها با دارونما (placebo)، با عدم درمان یا هر مداخله دیگر، در کودکان 4 تا 18 ساله مبتلا به FAPDs بر اساس معیارهای تشخیصی Rome یا هر معیار شناخته شده دیگر (طبق تعریف نویسندگان) پرداختند. پیامدهای اولیه مورد نظر شامل موفقیت درمانی (طبق تعریف نویسندگان)، شدت درد، دفعات درد و خروج از مطالعه به دلیل عوارض جانبی بودند.
همه استنادها توسط دو نویسنده به‌طور مستقل از هم بررسی شدند، اختلاف نظر با داور شخص ثالث حل شد. تمام مطالعات بالقوه که متن كامل داشتند، مرور شدند، و بار دیگر، تصمیمات مستقلی گرفته شد، و اختلافات با هم‌فكری حل شدند. استخراج داده‌ها و ارزیابی خطر سوگیری (bias) با استفاده از استانداردهای کاکرین، مستقلا کامل شدند. هر جا که اطلاعات همگون در دسترس بود، با استفاده از یک مدل اثرات تصادفی (random‐effects)، متاآنالیز انجام شد. ارزیابی درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) از قطعیت شواهد انجام شد.
سه مطالعه برای ورود واجد شرایط بودند: دو مورد با استفاده از آمی‌تریپتیلین (amitriptyline; AMI) و یک مورد با استفاده از سیتالوپرام (citalopram). مطالعات 223 کودک مبتلا را بر اساس معیارهای Rome II یا Rome III، وارد کردند.
برای پیامد اولیه موفقیت درمانی، دو مطالعه از گزارش‌های موفقیت در مقیاس مبتنی بر نشانه Likert استفاده کردند؛ تعریف موفقیت در درمان عبارت بود از کاهش دو نقطه‌ای یا دو سطح پائین‌ترین. مطالعه دیگر موفقیت درمان را به صورت 15% بهبود در مقیاس‌های رتبه‌بندی کیفیت زندگی (QOL) تعریف کرد، که به دلیل ناهمگونی در معیار پیامد، نتوانست در متاآنالیز گنجانده شود. شواهد کافی برای تعیین اثرات داروهای ضد-افسردگی در مقایسه با دارونما (placebo) بر موفقیت درمان وجود ندارد (خطر نسبی (RR): 1.17؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.87 تا 1.56؛ 2 مطالعه، 205 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). به دلیل وجود عدم دقت قابل توجه ناشی از داده‌های بسیار پراکنده، سطح قطعیت شواهد را کاهش دادیم.
ما مطمئن نیستیم که کودکان بیشتری به دلیل ابتلا به عوارض جانبی از گروه داروهای ضد-افسردگی کنار رفتند یا از گروه دارونما (RR: 3.80؛ 95% CI؛ 0.61 تا 23.57، عدم دقت بسیار جدی به دلیل تعدا اندک حوادث و تعداد شرکت‌کنندگان). تجزیهوتحلیل حساسیت با استفاده از یک مدل اثر ثابت و تجزیهوتحلیل انجام شده فقط برای AMI، هیچ تغییری را در این نتیجه نیافت. به دلیل گزارش‌دهی ناهمگون و محدود، انجام هیچ متاآنالیز دیگری برای پیامدهای دیگر شدت یا فراوانی درد امکان‌پذیر نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.