سوال مطالعه مروری
آیا یوگا در مقایسه با دیگر درمان‌های کمکی، یک درمان موثر برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به حساب می‌آید؟
پیشینه
یوگا از هند باستانی آمده و شامل تمرین‌های فیزیکی و تنفسی است که تعادل بین ذهن و بدن را تقویت می‌کند. در‌حال حاضر این نوع ورزش به‌طور گسترده‌ای به عنوان یک روش آرامش‌بخش و ورزشی، بهبود قدرت، انعطاف‌پذیری، هماهنگی، استقامت، و کنترل تنفس و تمرکز پذیرفته شده است. نشان داده شده که یوگا باعث کاهش استرس و تقویت سلامت و احساس بهزیستی (well-being) می‌شود. یوگا به عنوان یک درمان تکمیلی برای بسیاری از بیماری‌ها، از جمله بهبود کنترل فشار خون همچنین وضعیت‌های سلامت روان مانند افسردگی و اختلالات اضطرابی استفاده شده است.
برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که یوگا همچنین می‌تواند به‌عنوان یک درمان کمکی برای کاهش نشانه‌های پیچیده بیماری جدی ذهنی اسکیزوفرنی (مثل شنیدن صداها، دیدن چیزها، عدم علاقه به افراد و فعالیت‌ها، خستگی، از دست دادن احساسات و محرومیت)، و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک کننده باشد. اثربخشی یوگا در مقایسه با دیگر درمان‌های کمکی (درمان غیر-دارویی و غیر-کلامی) موجود کمتر مورد بررسی قرار گرفته است.
جست‌وجو برای شواهد
جست‌وجوهای الکترونیکی را برای یافتن کارآزمایی‌هایی انجام دادیم (آخرین جست‌وجو در مارچ 2017) که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را به‌طور تصادفی در دو گروه دریافت کننده یوگا یا یک درمان کمکی دیگر قرار دادند. یک‌هزار و سیصد و چهار رکورد توسط نویسندگان مرور پیدا و بررسی شد.
شواهد یافت شده
شش مطالعه با 586 شرکت‌کننده شرایط مورد نیاز را برای ورود به مرور برآورده کرده و داده‌های قابل استفاده‌ای را مهیا کردند. دیگر درمان‌های کمکی فقط شامل فرم‌های دیگری از ورزش بودند. در حال حاضر شواهد محدودی با کیفیت پائین وجود دارد که نشان می‌دهد یوگا موثرتر از دیگر درمان‌های کمکی برای اسکیزوفرنی نیست.
نتیجه‌گیری‌ها
شواهد موجود از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده نشان می‌دهد که یوگا موثرتر از دیگر درمان‌های کمکی اسکیزوفرنی نیست، اما تنها مقایسه کننده‌های موجود با یوگا، فرم‌های دیگر ورزش بودند. سطح کیفیت شواهد ضعیف است زیرا تعداد مطالعات در دسترس اندک بوده، و فقط پیگیری‌های کوتاه-مدت گزارش شدند. بنابراین، انجام مطالعات بیشتر، بزرگتر و دراز-مدتی مورد نیاز است که یوگا را با دیگر جایگزین‌های ورزش مقایسه کنند.
تفاوت ناچیزی را بین دو گروه یوگا و مراقبت غیر-استاندارد پیدا کردیم، آخری شامل نوع دیگری از ورزش به عنوان مقایسه کننده بود، که می‌توانست به‌طور گسترده‌ای ورزش هوازی در نظر گرفته شود. پیامدها اغلب برآمده از تک-مطالعه‌هایی بودند که حجم نمونه کم و دوره پیگیری کوتاه-مدت داشتند. در کل، بسیاری از پیامدها گزارش نشدند و سطح شواهد ارائه شده در این مرور از پائین تا متوسط متغیر بود - کیفیت بسیار ضعیف شواهد به معنای آن است که یوگا بهتر یا بدتر از کنترل مراقبت غیر-استاندارد برای مدیریت بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی نیست.
یوگا یک تمرین معنوی باستانی است که از هند منشاء گرفته و اخیرا در جهان غرب به عنوان شکلی از ایجاد آرامش و ورزش پذیرفته شده است. این کار برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به عنوان یک درمان جایگزین یا کمکی مورد توجه بوده است.
ارزیابی اثرات یوگا به صورت سیستماتیک در مقابل مراقبت‌های غیر-استاندارد برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی.
متخصص اطلاعات گروه اسکیزوفرنی در کاکرین به جست‌وجو در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های تخصصی (آخرین آنها: 30 مارچ 2017) پرداخت، که بر اساس جست‌وجوهای منظم در MEDLINE؛ PubMed؛ Embase؛ CINAHL؛ BIOSS؛ AMED؛ PsychINFO؛ و پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی بودند. همچنین در منابع همه مطالعات وارد شده نیز جست‌وجو کردیم. هیچ محدودیتی از نظر زبان، تاریخ، نوع مقاله، یا وضعیت انتشار برای گنجاندن رکوردها در پایگاه ثبت وجود ندارد.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که شامل افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بوده و به مقایسه یوگا و مراقبت غیر-استاندارد پرداختند. کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که با معیارهای انتخاب ما مطابقت داشته و داده‌های قابل-استفاده‌ای را گزارش کردند.
تیم این مطالعه مروری به‌طور جداگانه مطالعات را انتخاب کرده، کیفیت آنها را ارزیابی، و داده‌ها را استخراج کردند. برای پیامدهای دو-حالتی، خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) آن را بر مبنای قصد درمان (intention-to-treat) محاسبه کردیم. برای داده‌های پیوسته، تفاوت میانگین (MD) بین گروه‌ها و 95% CI آن را برآورد کردیم. از مدل‌های اثر-ثابت برای تجزیه‌وتحلیل‌ها استفاده کردیم. داده‌های مربوط به ناهمگونی (تکنیک I2) را بررسی کرده، خطر سوگیری (bias) را برای مطالعات وارد شده ارزیابی کرده، و جدول «خلاصه‌ای از یافته‌ها» را برای هفت پیامد اصلی مورد نظر با استفاده از درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ایجاد کردیم.
ما توانستیم شش مطالعه (586 شرکت‌کننده) را وارد کنیم. مراقبت غیر-استاندارد فقط شامل نوع دیگری از برنامه ورزشی می‌شد. همه پیامدها کوتاه-مدت (کمتر از شش ماه) بودند. تفاوت واضحی در پیامد خروج زودهنگام بیماران از مطالعه (6 RCT؛ n=586؛ RR: 0.64؛ 95% CI؛ 0.49 تا 0.83؛ شواهد با کیفیت متوسط) به نفع گروه یوگا وجود داشت. در مورد بقیه پیامدها تفاوت واضحی بین گروه‌ها به دست نیامد. این موارد شامل وضعیت روانی (میزان بهبودی در Positive and Negative Syndrome Scale؛ 1 RCT؛ n=84؛ RR: 0.81؛ 95% CI؛ 0.62 تا 1.07؛ شواهد با کیفیت پائین)، عملکرد اجتماعی (میزان بهبودی در Social Occupational Functioning Scale؛ 1 RCT؛ n=84؛ RR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.78 تا 1.04؛ شواهد با کیفیت پائین)، کیفیت زندگی (سلامت روان) (میانگین تغییر در خرده-مقیاس کیفیت زندگی 36-Item Short Form Survey (SF-36)؛ 1 RCT؛ n=69؛ MD: -5.30؛ 95% CI؛ 17.78- تا 7.18؛ شواهد با کیفیت پائین)، سلامت جسمانی، (میانگین تفاوت در خرده-مقیاس سلامت جسمانی WHOQOL-BREF؛ 1 RCT؛ n=69؛ MD: 9.22؛ 95% CI؛ 0.42- تا 18.86، شواهد با کیفیت پائین) می‌شدند. فقط یک مطالعه درباره عوارض جانبی به ارائه گزارش پرداخت، که هیچ موردی از عارضه جانبی در هیچ یک از گروه‌های درمانی مشاهده نشد. تعداد قابل توجهی از پیامدها که شامل عود، تغییر در شناخت، هزینه‌های مراقبت، تاثیر مداخله بر مراقبت‌های استاندارد، مداخلات خدماتی، ناتوانی، و فعالیت‌های زندگی روزمره می‌شدند، در دسترس قرار نداشتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.