سوال مطالعه مروری: آیا دریافت زینک اضافی از راه معده منجر به کاهش مرگ‌ومیر و رشدونمو بهتر نوزادان نارس (نوزادانی که زود به دنیا می‌آیند) می‌شود؟
پیشینه: زینک یک عنصر کمیاب و مهم است که نوزادان برای رشد خوب و مبارزه با عفونت‌ها به آن نیاز دارند. زمانی که نوزادان زود به دنیا می‌آیند، انتقال بسیاری از مواد مغذی مهم را از مادر از طریق بند ناف، که به‌طور معمول در هفته‌های آخر بارداری اتفاق می‌افتد، از دست می‌دهند. بنابراین، ذخایر زینک آنها کم است. افزودن زینک به شیر نوزادان نارس ممکن است به این دلیل انجام شود که آنها رشدونمو بهتری داشته و کمتر دچار بیماری‌های ناشی از عوارضی شوند که اغلب نوزادانی را که خیلی زود متولد می‌شوند، تحت تاثیر قرار می‌دهند، و بنابراین باعث مرگ‌ومیر کمتری شوند.
ویژگی‌های مطالعه: پنج کارآزمایی کوچک (482 نوزاد نارس) را وارد کردیم که همگی از طراحی نسبتا قوی برخوردار بودند. یک مطالعه در حال انجام بود. جست‌وجو برای یافتن کارآزمایی‌ها تا 20 فوریه 2020 به‌روز است.
نتایج کلیدی: نوزادان نارسی که زینک اضافی را از راه معده دریافت کردند (حداکثر 10 میلی‌گرم در روز از طریق دهان یا از طریق لوله تغذیه) در حالی که هنوز در بیمارستان بودند، نسبت به نوزادان نارسی که زینک اضافی را دریافت نکردند، احتمالا کمتر فوت می‌کنند، وزن آنها افزایش یافته و قد آنها رشد بهتری دارد. زینک اضافی احتمالا تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در مشکلات شایع نوزادان نارس مانند مشکلات مزمن ریه یا چشم، عفونت با باکتری یا مشکلات روده ایجاد می‌کند. کارآزمایی‌هایی را که در این مرور وارد کردیم، هیچ اطلاعاتی را در مورد تاثیر زینک اضافی بر رشد نوزادان در مراحل بعدی زندگی مانند توانایی راه رفتن، شنوایی یا بینایی، زبان یا هوش آنها ارائه نکردند. نشانه‌هایی را از عوارض جانبی زینک اضافی داده شده به نوزادان پیدا نکردیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تاثیر زینک بر رشدونمو طولانی-مدت، هنگامی که از طریق معده به نوزادانی داده شود که زود به دنیا می‌آیند، انجام کارآزمایی‌های جدید و بزرگ‌تری مورد نیاز است.
قطعیت شواهد: شواهد حاصل از کارآزمایی‌های وارد شده را در مورد تاثیر زینک اضافی بر نوزادان نارس با «قطعیت پائین تا متوسط» ارزیابی کردیم، زیرا کارآزمایی‌ها کوچک بودند، برخی از آنها روش‌شناسی ضعیفی داشتند و یافته‌های گزارش شده برای برخی از پیامدها با یکدیگر هم‌سو و سازگار نبودند. این بدان معناست که انجام پژوهش بیشتر از طریق انجام کارآزمایی‌های بزرگ‌تر احتمالا سهم مهمی را در دانش موجود داشته و اعتماد ما را به نتایج افزایش می‌دهد.
مصرف مکمل خوراکی زینک در نوزادان پره‌ترم در مقایسه با عدم مصرف آن یا دارونما ممکن است باعث کاهش متوسط مورتالیتی شده و احتمالا وزن‌گیری کوتاه-مدت و رشد خطی را بهبود ببخشد، اما تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر موربیدیتی‌های شایع پره‌ماچوریتی دارد. هیچ داده‌ای برای ارزیابی تاثیر مصرف مکمل زینک بر تکامل سیستم عصبی در طولانی-مدت وجود ندارد.
نوزادان پره‌ترم و کم-وزن هنگام تولد با ذخایر اندک زینک متولد می‌شوند، زینک یک عنصر کمیاب و حیاتی برای رشد، تمایز سلول و عملکرد سیستم ایمنی بدن است. نوزادان پره‌ترم در دوران رشد سریع پس از زایمان در معرض کمبود زینک قرار دارند. مرورهای سیستماتیک روی جمعیت خردسالان قبلا نشان داده که مکمل‌یاری با زینک به‌طور بالقوه رشد را بهبود می‌بخشد و تاثیر مثبتی بر روند بیماری‌های عفونی دارد. در مرورهای مربوط به کودکان، تاثیر مکمل‌یاری با زینک در نوزادانی که از نظر تغذیه‌ای ضعیف بودند، بیشتر مشهود بود، به همین دلیل این مداخله می‌توانست برای نوزادان پره‌ترم که معمولا با ذخایر پائین زینک و کاهش ایمنی بدن متولد می‌شوند، مزیتی به همراه داشته باشد.
تعیین اینکه مکمل خوراکی زینک در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم استفاده از مکمل، بر پیامدهای مهم برای نوزادان پره‌ترم، از جمله مرگ‌ومیر، تکامل سیستم عصبی، موربیدیتی‌های شایع و رشد تاثیری دارد یا خیر.
جست‌وجوهای ما تا 20 فوریه 2020 به‌روز هستند. برای نخستین جست‌وجو، از استراتژی جستوجوی استاندارد گروه نوزادان در کاکرین استفاده کردیم تا پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL، شماره 8، 2017)؛ MEDLINE از طریق PubMed (1966 تا 29 سپتامبر 2017)؛ Embase (1980 تا 29 سپتامبر 2017)؛ و CINAHL (1982 تا 29 سپتامبر 2017) را بررسی کنیم. هم‌چنین بانک‌های اطلاعاتی کارآزمایی‌های بالینی، خلاصه مقالات کنفرانس‌ها، و فهرست منابع مقالات بازیابی شده را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها جست‌وجو کردیم. جستوجوی به‌روز‌شده‌ای را از 1 ژانویه 2017 تا 20 فوریه 2020 در بانک‌های اطلاعاتی زیر انجام دادیم: CENTRAL از طریق CRS Web؛ MEDLINE از طریق Ovid؛ و CINAHL از طریق EBSCOhost.
RCTها و شبه-RCTهایی را وارد کردیم که مصرف مکمل خوراکی زینک را در برابر دارونما یا عدم استفاده از آن در نوزادان پره‌ترم (سن بارداری < 37 هفته)، و نوزادان کم‌وزن هنگام تولد (وزن هنگام تولد < 2500 گرم)، در هر زمان از دوره پذیرش در بیمارستان پس از تولد مقایسه کردند. مصرف مکمل خوراکی زینک را با هر فرمولاسیون، رژیم درمانی یا دوز تجویز شده از طریق روش روده‌ای وارد کردیم. نوزادانی که در طول اقامت اولیه خود در بیمارستان تحت جراحی دستگاه گوارش (GI) قرار گرفتند، یا به مالفورماسیون GI یا هر وضعیت دیگری همراه با از دست دادن غیر-عادی شیره‌های GI مبتلا بودند، که حاوی مقادیر زیادی زینک هستند (شامل استوما (stomas)، فیستول، و اسهال سوء‌جذب، اما نه محدود به این موارد)، از مطالعه خارج شدند.
از روش‌های استاندارد گروه نوزادان در کاکرین استفاده کردیم. دو نویسنده مرور به‌طور جداگانه چکیده‌ها را غربالگری کرده، به ارزیابی کیفیت کارآزمایی و استخراج داده‌ها پرداختند. تخمین‌های اثرگذاری مداخله را با استفاده از خطرهای نسبی (RR)، تفاوت‌های خطر (RD)، و تفاوت‌های میانگین استاندارد شده (SMD) سنتز کردیم. پیامدهای اولیه مورد نظر ما مورتالیتی به هر علتی و ناتوانی در تکامل سیستم عصبی بود. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم.
پنج کارآزمایی را با مجموع 482 نوزاد پره‌ترم وارد کردیم؛ یک کارآزمایی در حال انجام بود. این پنج کارآزمایی وارد شده عموما کوچک، اما از کیفیت روش‌شناسی خوبی برخوردار بودند.
مصرف مکمل خوراکی زینک در مقایسه با عدم مصرف آن
مصرف مکمل خوراکی زینک در نوزادان پره‌ترم بستری شده در بیمارستان ممکن است باعث کاهش مورتالیتی به هر علتی شود (بین شروع مداخله و پایان دوره پیگیری) (RR: 0.55؛ 95% CI؛ 0.31 تا 0.97؛ 3 مطالعه، 345 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین). هیچ داده‌ای در مورد پیامدهای تکامل سیستم عصبی طولانی-مدت در سن 18 تا 24 ماهگی (بارداری طول کشیده) وجود نداشت. مکمل خوراکی زینک ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر موربیدیتی‌های شایع مانند دیسپلازی برونکوپولمونری (RR: 0.66؛ 95% CI؛ 0.31 تا 1.40، 1 مطالعه، 193 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین)، رتینوپاتی پره‌ماچوریتی (RR: 0.14؛ 95% CI؛ 0.01 تا 2.70، 1 مطالعه، 193 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین)، سپسیس باکتریایی (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.60 تا 2.04، 2 مطالعه، 293 نوزاد؛ شواهد با قطعیت متوسط)، یا انتروکولیت نکروزان (RR: 0.08؛ 95% CI؛ 0.00 تا 1.33، 1 مطالعه، 193 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین) داشته باشد.
این مداخله احتمالا وزن‌گیری را بهبود می‌بخشد (SMD: 0.46؛ 95% CI؛ 0.28 تا 0.64؛ 5 مطالعه، 481 نوزاد؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ و ممکن است رشد طولی را اندکی بهبود ببخشد (SMD: 0.75؛ 95% CI؛ 0.36 تا 1.14، 3 مطالعه، 289 نوزاد؛ شواهد با قطعیت پائین)، اما شاید تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر رشد سر داشته باشد (SMD: 0.21؛ 95% CI؛ 0.02- تا 0.44، 3 مطالعه، 289 نوزاد؛ شواهد با قطعیت متوسط).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.