هدف از انجام این مرور چه بود؟
در این مرور کاکرین، هدف آن بود که بفهمیم کارکنان بخش مراقبتهای سلامت اولیه (جامعه) که از ابزارهای حمایت از تصمیم‌گیری در تلفن‌های همراه یا دیگر دستگاه‌های همراه استفاده می‌کنند، مراقبت با کیفیت بهتری را ارائه می‌دهند یا خیر. به دنبال یافتن مطالعاتی بودیم که در آنها پژوهشگران یک ابزار حمایت از تصمیم‌گیری مورد استفاده را در تلفن‌های همراه با تمرین‌های روتین که ممکن است بدون راهنمایی یا راهنمایی روی کاغذ وجود داشته باشد، مقایسه کردند. برای یافتن مطالعات انجام شده از 1 ژانویه 2000 تا 9 اکتبر 2020 به جست‌وجو پرداختیم. هشت مطالعه را پیدا کردیم.
پیام‌های کلیدی
ما نمی‌دانیم که ابزارهای حمایت از تصمیم‌گیری مورد استفاده در دستگاه‌های همراه باعث می‌شود کارکنان بخش مراقبتهای سلامت اولیه در پیروی از اقدامات توصیه‌شده بهتر عمل کنند یا خیر. شواهد در مورد تاثیر این ابزارها بر رفتار بیماران و مراجعان و سلامت آنها روشن و واضح نیست. برای ارزیابی این مسائل به انجام پژوهش بیشتر و با کیفیت بهتری نیاز داریم.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
بیماران در بسیاری از محیط‌ها، مراقبت‌هایی را با کیفیت پائین دریافت می‌کنند. دلیل آن اغلب این است که آنها در محیط‌هایی با سطح منابع پائین یا روستایی با تعداد کمی از کارکنان بخش مراقبتهای سلامت زندگی می‌کنند، یا به این دلیل که این کارکنان دسترسی کافی به امکانات، تجهیزات یا آموزش مناسب ندارند. کارکنان این بخش‌ها ممکن است برای به‌روز ماندن با مشکل مواجه شوند یا ممکن است زمان کافی را برای تصمیم‌گیری‌های صحیح نداشته باشند، که این امر می‌تواند منجر به ارائه مراقبت با کیفیت پائین به بیماران شود.
ابزارهای حمایت از تصمیم‌گیری ممکن است به رفع برخی از این مشکلات کمک کنند. یک ابزار حمایتی به کارمند بخش مراقبت سلامت کمک می‌کند تا از طریق آنچه در مورد بیمار می‌داند، بیندیشد، و نیز کمک می‌کند تا کارکنان بخش مراقبت سلامت را به اخذ تصمیم درست برای آن بیمار راهنمایی کند. طراحی ابزارهای حمایت از تصمیم‌گیری که بتواند در تلفن‌های همراه یا دیگر دستگاه‌های همراه مانند تبلت‌ها و دستیارهای دیجیتال شخصی (personal digital assistants; PDA) استفاده شوند، می‌توانند استفاده از این ابزارها را آسان‌تر کرده و آنها را به‌روز نگه دارند.
هدف اصلی مرور آن بود که بفهمیم کارکنان بخش مراقبتهای سلامت که از ابزارهای حمایت از تصمیم‌گیری روی تلفن‌های همراه استفاده می‌کنند، نسبت به آنهایی که از ابزاری استفاده می‌کنند که روی تلفن‌های همراه نیستند یا اصلا از ابزارهای حمایت از تصمیم‌گیری استفاده نمی‌کنند، مراقبت سلامت بهتری را ارائه می‌دهند یا خیر. استفاده از این ابزار را فقط در محیط‌های مراقبت سلامت اولیه بررسی کردیم.
نتایج اصلی این مرور چه بودند؟
هشت مطالعه مرتبط را پیدا کردیم. سه مطالعه در ایالات متحده آمریکا و پنج مطالعه در هند، چین، گواتمالا، غنا و کنیا انجام شدند. این مطالعات نشان دادند زمانی که کارکنان بخش مراقبتهای سلامت اولیه از ابزارهای حمایت از تصمیم‌گیری روی تلفن‌های همراه استفاده می‌کنند:
- ما نمی‌دانیم که در پیروی از اقدامات بالینی توصیه‌شده بهتر هستند یا خیر، زیرا کیفیت این شواهد بسیار پائین بود؛
- هیچ الگوی واضحی از تاثیر مثبت یا منفی بر رفتار بیماران یا مراجعان و میزان سلامت آنها وجود نداشت؛
- این وضعیت ممکن است رضایت بیماران را از اطلاعات پزشکی اندکی بهبود ببخشد؛
- ما نمی‌دانیم که این رویکرد باعث شده تا کارکنان بخش مراقبتهای سلامت اولیه سریع‌تر مسائل مربوط به سلامت افراد را مدیریت کنند یا خیر، زیرا هیچ مطالعه‌ای را پیدا نکردیم که این موضوع را اندازه‌گیری کند. هم‌چنین هیچ مطالعه‌ای را نیافتیم که تاثیر مداخله را بر رضایت کارکنان بخش مراقبتهای سلامت، کاربرد منابع، یا این موضوع که این رویکرد دارای عواقب ناخواسته‌ای است یا خیر (مثلا آسیب‌ها) بررسی کرده باشد.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
مطالعاتی را جست‌وجو کردیم که تا اکتبر 2020 منتشر شدند.
در مورد اثربخشی ابزارهای حمایت از تصمیم‌گیری مبتنی بر تلفن همراه بر پیامدهای متعدد، از جمله پایبندی به اقدامات توصیه‌شده، نامطمئن هستیم. هیچ یک از مطالعات دارای چارچوب کیفیت مراقبت نبودند و فقط بر حوزه‌های سلامت خاص تمرکز داشتند. به انجام پژوهش‌هایی با طراحی خوب نیاز داریم که از لنزهای سیستمی برای ارزیابی این مسائل استفاده کنند.
وجود دستگاه‌های همراه در همه جا این امکان را ایجاد کرده که سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری بالینی (clinical decision-support systems; CDSS) قابل استفاده در بالین بیمار (point-of-care)، از جمله در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط، در دسترس ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت در دستگاه‌های همراه قرار داشته باشند. استفاده از CDSS توسط ارائه‌دهندگان خدمات می‌تواند به‌طور بالقوه پایبندی افراد را به پروتکل‌های درمانی و پیامدهای بیمار بهبود بخشد. با این حال، شواهد در مورد تاثیر استفاده از CDSS روی دستگاه‌های همراه باید سنتز شوند. این مرور برای حمایت از دستورالعمل سازمان جهانی بهداشت (WHO) انجام شد که هدف آن اطلاع‌رسانی و آگاهی از سرمایه‌گذاری در مورد استفاده از ابزارهای حمایت از تصمیم‌گیری از طریق دستگاه‌های دیجیتال برای تقویت مراقبت سلامت اولیه بود.
ارزیابی تاثیرات سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری بالینی (CDSS) دیجیتال که از طریق دستگاه‌های همراه توسط ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت اولیه در محیط و مراکز مراقبت سلامت اولیه قابل دسترسی است.
از 1 ژانویه 2000 تا 9 اکتبر 2020، به جست‌وجو در CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ Global Index Medicus؛ POPLINE و دو پایگاه ثبت کارآزمایی پرداختیم. جست‌وجو در منابع علمی خاکستری را با استفاده از mHealthevidence.org انجام داده، و از طریق انجمن‌های مشهور در سلامت دیجیتال در بالین، فراخوان مقالات را اعلام کردیم. در نهایت، جست‌وجوهای استنادی را در مطالعات وارد شده انجام دادیم.
طراحی مطالعه: کارآزمایی‌های تصادفیسازی شده را شامل مطالعات متن کامل، چکیده مقالات کنفرانس‌ها، و داده‌های منتشر نشده، صرف‌نظر از وضعیت انتشار یا زبان نگارش مقاله وارد مرور کردیم.
شرکت‌کنندگان: مطالعات مربوط به کلیه کادر ارائه‌دهنده مراقبت سلامت، از جمله کارکنان غیر-حرفه‌ای بخش سلامت و سایر افراد (کارکنان اداری، مدیریتی و نظارتی) که در ارائه خدمات مراقبت سلامت اولیه با استفاده از ابزارهای پشتیبان در تصمیم‌گیری بالینی مشارکت دارند؛ و مطالعات مربوط به مراجعین یا بیمارانی که از ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت اولیه با استفاده از ابزارهای پشتیبان دیجیتالی در تصمیم‌گیری، مراقبت دریافت کردند.
انواع مداخلات: مطالعاتی را وارد مرور کردیم که CDSS دیجیتالی قابل دسترس را از طریق دستگاه‌های همراه با CDSS غیر-دیجیتالی یا عدم-مداخله، در زمینه مراقبت اولیه مقایسه کردند. CDSS می‌توانست شامل پروتکل‌های بالینی، چک-لیست‌ها، و دیگر ابزار کمک-شغلی باشد که از اولویت‌بندی عوامل خطر در بیماران پشتیبانی می‌کند. دستگاه‌های همراه شامل تلفن‌های همراه از هر نوع (به غیر از تلفن ثابت آنالوگ)، هم‌چنین تبلت، دستیاران دیجیتال شخصی، و تلفن‌های هوشمند بود. مطالعاتی را از مرور خارج کردیم که در آنها CDSS دیجیتالی روی لپ‌تاپ‌ها استفاده شده یا با پرونده‌های الکترونیکی پزشکی یا دیگر انواع پیگیری مراجعین به صورت طولی ادغام شد.
یک ماشین طبقه‌بندی کننده یادگیری که به هر رکورد امتیاز احتمالی بودن یک کارآزمایی تصادفی‌شده را می‌دهد، همه نتایج جست‌وجو را غربالگری کرد. دو نویسنده، عناوین و چکیده‌های مطالعات را با احتمال بیش از 10% که یک کارآزمایی تصادفیسازی شده بودند، غربالگری کرده، و یک نویسنده مواردی را غربالگری کردند که احتمال کمتر از 10% را داشتند. از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد نظر کاکرین و گروه عملکرد موثر و سازمان‌دهی مراقبت (EPOC) پیروی کردیم. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) جهت ارزیابی قطعیت شواهد برای اغلب پیامدهای مهم استفاده کردیم.
هشت کارآزمایی تصادفیسازی شده در زمینه‌های مختلف مراقبت سلامت در ایالات متحده آمریکا، هند، چین، گواتمالا، غنا و کنیا معیارهای ورود ما را داشتند. بخش بزرگی از ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت (کارکنان تسهیلات-محور و جامعه-محور، آموزش‌دیده رسمی و غیر-متخصص) از CDSS دیجیتال استفاده کردند. مراقبت برای مدیریت شرایط خاص مانند بیماری‌های قلبی‌عروقی، ارزیابی خطر بیماری‌های گوارشی، و سلامت مادر و کودک ارائه شد. قطعیت شواهد از بسیار پائین تا متوسط متغیر بود، و سطح کیفیت اغلب شواهد را برای خطر سوگیری (bias) و عدم-دقت کاهش دادیم.
به دلیل وجود شواهدی با قطعیت بسیار پائین، در مورد تاثیر این مداخله بر پایبندی ارائه‌دهندگان به عملکرد توصیه‌شده نامطمئن هستیم (2 مطالعه، 185 شرکت‌کننده). تاثیر مداخله بر رفتارهای سلامت بیماران و مراجعان مانند سیگار کشیدن و پایبندی به درمان، با تنوع قابل‌توجهی میان پیامدها برای انواع رفتارهای مشابه، مختلط است (2 مطالعه، 2262 شرکت‌کننده). این مداخله احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در نرخ سیگار کشیدن میان افراد در معرض خطر بیماری قلبی‌عروقی ایجاد می‌کند، اما ممکن است دیگر انواع رفتارهای مطلوب را بین بیماران، مانند پایبندی به درمان، افزایش دهد. تاثیر مداخله بر وضعیت سلامت و بهزیستی (well-being) بیماران/مراجعان نیز متفاوت است (5 مطالعه، 69,767 شرکت‌کننده). مداخله مذکور احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در برخی از انواع پیامدهای سلامت ایجاد می‌کند، اما به دلیل وجود شواهدی با قطعیت بسیار پائین، در مورد دیگر پیامدهای سلامت، از جمله مرگ‌ومیرهای مادر و نوزاد، نامطمئن هستیم. این مداخله ممکن است مقبولیت و رضایت بیمار یا مراجع را اندکی بهبود ببخشد (1 مطالعه، 187 شرکت‌کننده). هیچ مطالعه‌ای را نیافتیم که زمان بین بروز یک بیماری و مدیریت مناسب، مقبولیت یا رضایت ارائه‌دهنده، کاربرد منابع یا پیامدهای ناخواسته را گزارش کرده باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.