سوال مطالعه مروری
ما میخواستیم بدانیم تمرینات ورزشی در مقایسه عدم انجام آنها در افراد مبتلا به برونشکتازی، باعث بهبود تحمل ورزش، کیفیت زندگی، یا نشانهها میشود یا خیر، و تعداد حملات حاد (تشدیدها) را در آینده کاهش میدهد یا خیر. ما به بررسی مطالعاتی پرداختیم که شامل افراد مبتلا به بیماری پایدار و بیماران در دوره پس از وقوع یک حمله اخیر بودند. هدف ما ارزیابی شواهد مربوط به کودکان و بزرگسالان مبتلا به برونشکتازی بود.
پیشینه
افراد مبتلا به برونشکتازی دچار سرفه مزمن و تولید خلط هستند. آنها در معرض افزایش خطر تشدید حاد نشانهها هستند که با تحمل ضعیف ورزش و کیفیت بد زندگی ارتباط دارند. هنگامی که تمرینات ورزشی توسط افراد مبتلا به سایر بیماریهای مزمن ریوی انجام میشوند، تحمل ورزش بهبود یافته و نشانهها کاهش مییابد. با این حال، اطلاعات کمی در مورد تاثیر تمرینات ورزشی به ویژه در برونشکتازی در دست است.
ویژگیهای مطالعه
شواهد تا اکتبر 2020 بهروز است. شش مطالعه را شامل 275 شرکتکننده وارد کردیم؛ پنج مطالعه مربوط به افراد مبتلا به بیماری پایدار بودند. هیچ مطالعهای با حضور کودکان پیدا نشد. تمرینات ورزشی همراه با درمانهای دیگر مانند درمان پاکسازی مجاری تنفسی، تمرین عضلات تنفسی و/یا آموزش ارائه شد. شرکتکنندگان بهطور تصادفی به تمرینات ورزشی یا عدم انجام آن اختصاص یافتند. این تمرینات حداقل به مدت شش هفته، به صورت گروهی یا در منزل انجام شدند. هیچ یک از مطالعات وارد شده توسط شرکتهای دارای منافع تجاری در یافتههای مطالعه تامین مالی نشد.
نتایج کلیدی
پس از اتمام تمرینات ورزشی، شرکتکنندگان در وضعیت بالینی پایدار بیشتر از کسانی که تمرینات ورزشی را انجام ندادند توانستند مسافت طولانیتری را راه بروند (بهطور متوسط 87 متر بیشتر)، اما قطعیت شواهد پائین است. شرکتکنندگان همچنین بهبود کیفیت زندگی (شواهد با قطعیت پائین) و تنگی نفس و خستگی کمتر را گزارش کردند. شواهدی را با قطعیت متوسط پیدا کردیم که نشان میدهد تمرینات ورزشی ممکن است نشانههای مربوط به سرفه را بهطور خاص بهبود ندهد، اگرچه بروز تشدید حاد کمتر بود. شواهد کافی برای نشان دادن این که اثرات تمرینات ورزشی فراتر از دوره تمرینات دوام میآورند یا خیر، کافی نبوده و هیچ شواهدی در دست نیست که تمرینات ورزشی به افراد کمک میکند تا از نظر جسمانی فعال شوند یا خیر. هیچ فایدهای برای افرادی مشاهده نشد که تمرینات ورزشی را بلافاصله پس از شعلهور شدن حاد برونشکتازی خود انجام دادند.
قطعیت شواهد
سطح قطعیت شواهد به دلیل عدم قطعیت در مورد اندازه واقعی مزایای مشاهده شده، مطالعات ضعیف انجام شده، و فقدان کلی دادههای کافی، بسیار پائین تا متوسط بود. برای تعیین اثرات طولانی-مدت تمرینات ورزشی، صرفنظر از وضعیت بالینی، انجام مطالعات بیشتری با تعداد شرکتکنندگان بیشتری مورد نیاز است.
این مرور با ارائه شواهدی با قطعیت پائین نشان میدهد بهبود در عملکرد ورزشی و کیفیت زندگی بلافاصله پس از تمرینات ورزشی در افراد مبتلا به برونشکتازی پایدار دیده میشود؛ با این حال، به نظر میرسد تاثیر تمرینات ورزشی بر کیفیت زندگی مرتبط با سرفه و نشانههای روانی حداقل است. به دلیل ارائه گزارش ناکافی از روشها، تعداد اندک مطالعه، و تفاوت بین یافتههای مطالعه، شواهد از قطعیت بسیار پائین تا متوسط برخوردار است. شواهد محدودی برای اثبات اثرات طولانی-مدت تمرینات ورزشی بر این پیامدها در دسترس است.
برونشکتازی با تولید بیش از حد خلط، سرفه مزمن، و تشدید حاد نشانهها مشخص میشود و با تنگی نفس و خستگی همراه است، که تحمل ورزش را کاهش داده و کیفیت زندگی را مختل میکند. انجام تمرینات ورزشی به صورت جداگانه یا همراه با سایر مداخلات برای افراد مبتلا به سایر بیماریهای تنفسی مفید است، اما اثرات آن در برونشکتازی به خوبی اثبات نشده است.
تعیین تاثیر انجام تمرینات ورزشی در مقایسه با مراقبتهای معمول بر تحمل ورزش (پیامد اولیه)، کیفیت زندگی (پیامد اولیه)، بروز تشدید حاد نشانهها و بستری شدن در بیمارستان، نشانههای سلامت تنفسی و روانی، عملکرد بدنی، مورتالیتی، و عوارض جانبی در افراد مبتلا به تشدید پایدار یا حاد برونشکتازی.
کارآزماییها را با جستوجو در پایگاه ثبت تخصصی گروه راههای هوایی در کاکرین، ClinicalTrials.gov، پورتال کارآزماییهای سازمان جهانی بهداشت، از نخستین شماره تا اکتبر 2020، شناسایی کردیم. برای دستیابی به منابع بیشتر، چکیدههای کنفرانس و فهرست منابع تمامی مطالعات اولیه و مقالات مروری را بررسی کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که تمرینات ورزشی را به مدت حداقل چهار هفته (یا هشت جلسه) با مراقبت معمول برای افراد مبتلا به برونشکتازی پایدار یا تشدید حاد آن مقایسه کردند. مداخلات همراه با تمرینات ورزشی از جمله آموزش، تمرین عضلات تنفسی و درمان پاکسازی مجاری تنفسی، در صورتی وارد شدند که به عنوان بخشی از مراقبت معمول نیز استفاده شده بودند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم به غربالگری و انتخاب کارآزماییها برای ورود به مرور پرداختند، دادههای پیامد را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. برای به دست آوردن دادههای ازدسترفته با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم. تفاوتهای میانگین (MDs) را با استفاده از مدل اثرات-تصادفی محاسبه کردیم. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم.
شش مطالعه را وارد کردیم که دو مورد از آنها به صورت چکیده منتشر شد، و در مجموع شامل 275 شرکتکننده بودند. پنج مطالعه با افراد مبتلا به برونشکتازی پایدار از نظر بالینی، و یک مطالعه آزمایشی در دوره پس از تشدید حاد آن انجام شد. همه مطالعات شامل مداخلات مشترکی مانند دستورالعملهای مربوط به درمان پاکسازی راههای هوایی و/یا راهکارهای تنفس، تهیه جزوه آموزشی، و ارائه جلسات آموزشی بودند. مدت زمان آموزش از شش تا هشت هفته متغیر بود، و ترکیبی از جلسات تحت نظارت و بدون نظارت در شرایط سرپایی یا در منزل انجام شدند. هیچ مطالعهای در مورد کودکان در این مرور گنجانده نشد؛ با این حال دو مطالعه در حال انجام را شناسایی کردیم. هیچ اطلاعاتی در مورد سطح فعالیت بدنی یا عوارض جانبی در دسترس نبود.
برای افراد مبتلا به برونشکتازی پایدار، شواهد نشان میدهد که تمرینات ورزشی در مقایسه با مراقبتهای معمول، تحمل ورزش عملکردی را افزایش میدهد که با incremental shuttle walk distance اندازهگیری شد، با تفاوت میانگین (MD) معادل 87 متر بین گروهها (95% فاصله اطمینان (CI): 43 تا 132 متر؛ 4 مطالعه، 161 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). شواهد همچنین نشان میدهد که تمرینات ورزشی فاصله پیادهروی شش-دقیقه (six-minute walk distance; 6MWD) را بهبود میبخشد (MD بین گروهها: 42 متر؛ 95% CI؛ 22 تا 62؛ 1 مطالعه، 76 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). بزرگی و اهمیت میانگین این تغییرات مشاهده شده از نظر بالینی مرتبط به نظر میرسد زیرا از حد-آستانههای حداقل تفاوت مهم از نظر بالینی (minimal clinically important difference; MCID) برای افراد مبتلا به بیماری مزمن ریوی فراتر میرود. شواهد نشان میدهد که کیفیت زندگی پس از تمرینات ورزشی مطابق با نمره کل پرسشنامه تنفسی سنت جورج (St George's Respiratory Questionnaire; SGRQ) بهبود مییابد (MD؛ 9.62- امتیاز؛ 95% CI؛ 15.67- تا 3.56- امتیاز؛ 3 مطالعه، 160 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین)، که از MCID معادل 4 امتیاز برای این پیامد فراتر میرود. کاهش تنگی نفس (MD؛ 1.0 امتیاز؛ 95% CI؛ 0.47 تا 1.53؛ 1 مطالعه، 76 شرکتکننده) و خستگی (MD؛ 1.51 امتیاز؛ 95% CI؛ 0.80 تا 2.22 امتیاز؛ 1 مطالعه، 76 شرکتکننده) پس از تمرینات ورزشی با توجه به این حوزهها از پرسشنامه بیماریهای مزمن تنفسی، دیده شد. با این حال، هیچ تغییری در کیفیت زندگی مرتبط با سرفه به دست نیامد که با پرسشنامه سرفه لستر (Leicester Cough Questionnaire; LCQ) اندازهگیری شد (MD؛ 0.09- امتیاز؛ 95% CI؛ 0.98- تا 0.80 امتیاز؛ 2 مطالعه، 103 شرکتکننده؛ شواهد با اطمینان متوسط)، و در اضطراب یا افسردگی نیز تغییری دیده نشد. دو مطالعه پیامدهای طولانی-مدت را تا 12 ماه پس از اتمام مداخله گزارش کردند؛ با این حال به نظر نمیرسید که تمرینات ورزشی بیش از مراقبتهای معمول باعث بهبود ظرفیت ورزش یا کیفیت زندگی شوند. تمرینات ورزشی تعداد تشدیدهای حاد برونشکتازی را در افراد مبتلا به برونشکتازی پایدار در طول 12 ماه کاهش داد (نسبت شانس: 0.26؛ 95% CI؛ 0.08 تا 0.81؛ 1 مطالعه، 55 شرکتکننده).
پس از تشدید حاد برونشکتازی، دادههای یک مطالعه (N = 27) نشان میدهد که تمرینات ورزشی در مقایسه با مراقبتهای معمول تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر ظرفیت ورزش (MD؛ 11 متر؛ 95% CI؛ 27- تا 49 متر؛ شواهد با قطعیت پائین)، نمره کل SGRQ (MD؛ 6.34 امتیاز؛ 95% CI؛ 17.08- تا 29.76 امتیاز)، یا نمره LCQ (MD؛ 0.08- امتیاز؛ 95% CI؛ 0.94- تا 0.78 امتیاز؛ شواهد با قطعیت پائین) داشته و زمان لازم را تا بروز اولین تشدید کاهش نمیدهد (نسبت خطر: 0.83؛ 95% CI؛ 0.31 تا 2.22).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.