سوال مطالعه مروری
مزایا و خطرات استفاده از مداخلات دیجیتال برای ارائه یا پایش فعالیت بدنی، یا هر دو، در افراد مبتلا به فیبروز سیستیک (cystic fibrosis; CF) چیست؟
پیام‌های کلیدی
در مجموع، نتایج این کارآزمایی‌ها موارد زیر را نشان می‌دهند.
- استفاده از یک برنامه مبتنی بر وب برای ثبت، پایش، و تعیین اهداف در مورد فعالیت بدنی به علاوه مراقبت معمول در مقایسه با مراقبت‌های معمول به‌تنهایی ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در فعالیت بدنی و تشدیدهای ریوی (شعله‌ور شدن بیماری) ایجاد کند.
- شواهد در مورد تاثیرات یک برنامه ورزشی به علاوه استفاده از یک ردیاب قابل پوشیدن ادغام شده با یک پلتفرم رسانه اجتماعی به علاوه نسخه ورزشی در مقایسه با فقط نسخه ورزشی، و در مورد تاثیرات دریافت ردیاب تناسب قابل پوشیدن به علاوه پیام متنی برای بازخورد شخصی و تعیین هدف، در مقایسه با فقط یک ردیاب تناسب قابل پوشیدن بسیار نامطمئن است.
- در مورد تاثیرات ارائه ورزش مبتنی بر وب در مقایسه با ورزش حضوری بسیار نامطمئن هستیم.
فناوری سلامت دیجیتال چیست؟
زمانی که در مورد مداخلات دیجیتال صحبت می‌کنیم، منظور ما استفاده از فناوری برای فراهم کردن امکان ارتباط و ارسال اطلاعات میان یک فرد و یک ارائه دهنده مراقبت سلامت به منظور کمک به مدیریت شرایط یک فرد از راه دور است. این کار را می‌توان با تلفن همراه، برنامه‌های رایانه لوحی (tablet computer application) یا انواع دیگر فناوری‌ها انجام داد.
CF چیست؟
CF یک بیماری ارثی است که باعث بروز مشکلاتی در ریه‌ها، دستگاه گوارش و دیگر اندام‌ها می‌شود. افراد مبتلا به CF دارای مخاط غلیظ و چسبنده‌ای هستند که راه‌های هوایی را مسدود می‌کنند، منجر به آسیب ریه شده، و احتمال بروز عفونت را بیشتر می‌کنند. اکثر افراد مبتلا به CF نشانه‌های تنفسی مانند سرفه با مخاط بیشتر و تنگی نفس دارند.
فناوری‌های سلامت دیجیتال چگونه می‌توانند به افراد مبتلا به CF کمک کنند؟
سبک زندگی بی‌تحرک ممکن است به پیشرفت اختلالات فیزیکی و عملکردی در افراد مبتلا به CF کمک کند، بنابراین ورزش به‌عنوان بخشی از برنامه درمانی CF توصیه می‌شود. با این حال، همه آنطور که باید به برنامه ورزشی پایبند نیستند. می‌خواستیم بدانیم که فناوری دیجیتال می‌تواند به افراد مبتلا به CF کمک کند تا ورزش کنند و می‌تواند فعالیت‌های ورزشی را که انجام می‌دهند، پیگیری کند یا خیر.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
چگونه فناوری‌های سلامت دیجیتال می‌توانند به ارائه و پایش برنامه‌های ورزشی در بزرگسالان و کودکان مبتلا به CF کمک کنند؟
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای پاسخ به این سوال، بانک‌های اطلاعاتی پزشکی را برای یافتن همه کارآزمایی‌های مرتبط با این موضوع جست‌وجو کردیم. تمام داده‌های موجود را از کارآزمایی‌ها گردآوری و آنالیز کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
چهار کارآزمایی را پیدا کردیم که شامل 231 شرکت‌کننده (در سنین شش سال یا بیشتر) بودند. کارآزمایی‌ها از سه ماه تا یک سال به طول انجامیدند. این کارآزمایی‌ها از انواع مختلفی از مداخلات دیجیتالی استفاده کردند. در حالی که یک کارآزمایی از مداخله دیجیتال برای ارائه یک برنامه ورزشی استفاده کرد، سه کارآزمایی دیگر از مداخله دیجیتال برای پایش فعالیت بدنی افراد بهره بردند.
نتایج اصلی
یک کارآزمایی از یک برنامه مبتنی بر وب برای ثبت، پایش، و تعیین اهداف فعالیت بدنی به علاوه مراقبت‌های معمول استفاده کرد و محققان دریافتند که ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در میزان فعالیت بدنی انجام شده یا تعداد تشدید حملات ریوی که افراد دچار شدند، در مقایسه با فقط دریافت مراقبت‌های معمول وجود داشته باشد.
به نتایج یک کارآزمایی که بررسی کرد استفاده از یک ردیاب تناسب قابل پوشیدن همراه با یک نسخه ورزشی می‌تواند مزایای مهمی را در مقایسه با استفاده از فقط نسخه ورزشی برای افراد مبتلا به CF فراهم کند یا خیر، اطمینان نداریم. هم‌چنین نمی‌توانیم مطمئن باشیم که استفاده از ردیاب تناسب قابل پوشیدن به علاوه پیام متنی برای بازخورد شخصی و تعیین هدف در مقایسه با استفاده از فقط یک ردیاب تناسب قابل پوشیدن موثر است یا خیر.
علاوه بر این، در مورد تاثیرات ارائه ورزش مبتنی بر وب در مقایسه با ورزش حضوری بسیار نامطمئن هستیم.
هیچ کارآزمایی‌ای به‌طور رسمی ارزیابی نکرد که مداخلات دیجیتالی می‌توانند منجر به آسیب شوند یا خیر و داده‌های کمی را در مورد پیامدهای مهم دیگر مانند مشارکت در فعالیت بدنی، رفتار خود-مدیریتی (توانایی مدیریت اعمال خود) و وقوع تشدیدهای ریوی به دست آوردیم یا هیچ داده‌ای را پیدا نکردیم.
هیچ اطلاعاتی در مورد اثربخشی انواع دیگر فناوری‌های سلامت دیجیتال برای پایش فعالیت بدنی یا ارائه برنامه‌های ورزشی در افراد مبتلا به CF و تاثیرات طولانی‌مدت آنها (بیش از یک سال) وجود ندارد.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
فقط چهار کارآزمایی را وارد کردیم که هر کدام تعداد کمی شرکت‌کننده داشتند. نویسندگان این کارآزمایی‌ها اطلاعات کمی را در مورد نحوه انجام آنها گزارش کردند. این امر باعث کاهش اعتماد ما به نتایج آنها شد. اگر افرادی که نتایج تست یک فرد را ارزیابی می‌کنند، بدانند که فرد چه درمانی را دریافت کرده، احتمال سوگیری (bias) وجود دارد. در کارآزمایی‌های وارد شده، مشخص نبود که محققان سعی کردند از آگاهی محققان ارزیابی کننده پیامد از نوع درمان هر فرد پیشگیری کنند یا خیر. برخی از کارآزمایی‌ها نیز نتایجی را که در پروتکل خود برنامه‌ریزی کرده بودند به‌طور کامل گزارش نکردند و این ممکن است باعث مطرح شدن احتمال سوگیری شود. بنابراین، در مورد تاثیرات مداخلات دیجیتال برای پایش و ارائه ورزش در افراد مبتلا به CF نامطمئن هستیم و برای روشن شدن تاثیرات آنها به انجام کارآزمایی‌های بیشتری با کیفیت بهتر نیاز است. به‌طور کلی، اعتماد ما به نتایج در سطح پائین تا بسیار پائین بود.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا 21 نوامبر 2022 به‌روز است.
شواهد در مورد تاثیرات یک برنامه ورزشی به علاوه استفاده از یک ردیاب تناسب قابل پوشیدن و ادغام شده با یک پلتفرم رسانه اجتماعی، در مقایسه با فقط نسخه ورزشی و در مورد تاثیرات دریافت ردیاب تناسب قابل پوشیدن به علاوه پیام متنی برای بازخورد شخصی و تعیین هدف، در مقایسه با استفاده از فقط یک ردیاب تناسب قابل پوشیدن بسیار نامطمئن است. شواهدی با قطعیت پائین نشان می‌دهد که استفاده از یک برنامه کاربردی مبتنی بر وب برای ثبت، پایش و تعیین اهداف برای فعالیت بدنی به علاوه مراقبت معمول در مقایسه با مراقبت‌های معمول به‌تنهایی ممکن است باعث ایجاد تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در زمان صرف شده برای انجام فعالیت بدنی متوسط تا شدید، کل زمان صرف شده برای انجام فعالیت، تشدید حملات ریوی، کیفیت زندگی، عملکرد ریه، و ظرفیت ورزش شود. با توجه به استفاده از فناوری‌های سلامت دیجیتال برای ارائه برنامه‌های ورزشی در CF، شواهد در مورد تاثیرات استفاده از ردیاب قابل پوشیدن به علاوه نسخه ورزشی شخصی‌سازی شده در مقایسه با فقط نسخه ورزشی شخصی‌سازی شده بسیار نامطمئن است.
انجام RCTهای بیشتر و با کیفیت بالا، با ارزیابان کورسازی شده نسبت به پیامد، ارائه گزارش از تاثیرات فناوری‌های سلامت دیجیتال بر معیارهای پیامد مهم بالینی، مانند مشارکت و شدت فعالیت بدنی، رفتار خود-مدیریتی، و وقوع تشدید حملات ریوی در طولانی‌مدت مورد نیاز است. نتایج شش RCT در حال انجام که از طریق جست‌وجوهای ما شناسایی شدند ممکن است به روشن شدن تاثیرات حالت‌های مختلف فناوری‌های سلامت دیجیتال برای ارائه و پایش برنامه‌های ورزشی در افراد مبتلا به CF کمک کنند.
اگرچه ورزش به‌عنوان بخشی از درمان روتین فیبروز سیستیک (cystic fibrosis; CF) توصیه می‌شود، پایبندی به انجام ورزش هم‌چنان محدود است. فناوری‌های سلامت دیجیتال می‌توانند اطلاعات سلامت را با دسترسی آسان فراهم کرده و ممکن است به بهبود مراقبت سلامت و پیامدها در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن کمک کنند. با این حال، تاثیرات آن برای ارائه و پایش برنامه‌های ورزشی در CF هنوز سنتز نشده‌اند.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های استفاده از فناوری‌های سلامت دیجیتال برای ارائه و پایش برنامه‌های ورزشی، افزایش پایبندی به انجام رژیم‌های ورزشی، و بهبود پیامدهای بالینی کلیدی در افراد مبتلا به CF.
از روش‌های استاندارد و جامع جست‌وجوی کاکرین استفاده کردیم. تاریخ آخرین جست‌وجو، 21 نوامبر 2022 بود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) یا شبه-RCTهایی را با موضوع فناوری‌های سلامت دیجیتال برای ارائه یا پایش برنامه‌های ورزشی در CF وارد کردیم.
از روش‌های استاندارد کاکرین بهره بردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از 1. فعالیت بدنی، 2. رفتار خود-مدیریتی، و 3. تشدید حملات ریوی. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از 4. قابلیت استفاده از فناوری‌ها، 5. کیفیت زندگی، 6. عملکرد ریه، 7. قدرت عضلانی، 8. ظرفیت ورزشی، 9. پارامترهای فیزیولوژیکی، و 10. عوارض جانبی. برای بررسی قطعیت شواهد، از سیستم درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) استفاده کردیم.
چهار RCT موازی (سه مورد تک مرکزی و یک مورد چند مرکزی با 231 شرکت‌کننده شش سال یا بالاتر) را شناسایی کردیم. RCTها حالت‌های مختلف فناوری‌های سلامت دیجیتال را با اهداف متمایز، همراه با مداخلات متنوع، ارزیابی کردند.
نگرانی‌های روش‌شناختی مهمی را در RCTها شناسایی کردیم، از جمله اطلاعات ناکافی در مورد فرآیند تصادفی‌سازی، کورسازی (blinding) محققان ارزیابی کننده پیامد، تعادل مداخلات غیر پروتکلی بین گروه‌ها، و اینکه آنالیزهای انجام شده برای بررسی سوگیری (bias) ناشی از داده‌های ازدست‌رفته پیامد، تصحیح شدند یا خیر. گزارش نشدن نتایج نیز ممکن است نگران کننده باشد، به ویژه به این دلیل که برخی از نتایج پیامد برنامه‌ریزی شده به‌طور ناقصی گزارش شدند. علاوه بر این، هر کارآزمایی تعداد کمی شرکت‌کننده داشت که این امر منجر به تاثیرات غیر دقیق شد. این محدودیت‌ها در مورد خطر سوگیری، و در دقت (precision) تخمین‌های اثرگذاری منجر به شواهد کلی با قطعیت پائین تا بسیار پائین شد. چهار مقایسه را انجام داده و یافته‌ها را برای پیامدهای اولیه خود در زیر ارائه می‌کنیم. هیچ اطلاعاتی در مورد اثربخشی دیگر حالت‌های فناوری سلامت دیجیتال برای پایش فعالیت بدنی یا اجرای برنامه‌های ورزشی در افراد مبتلا به CF، در مورد عوارض جانبی مربوط به استفاده از فناوری‌های سلامت دیجیتال برای ارائه یا پایش برنامه‌های ورزشی در CF، و در مورد تاثیرات طولانی‌مدت آنها (بیش از یک سال) وجود ندارند.
فناوری‌های سلامت دیجیتال برای پایش فعالیت بدنی
استفاده از ردیاب تناسب اندام قابل پوشیدن به علاوه نسخه ورزشی شخصی‌سازی شده در مقایسه با استفاده از فقط نسخه ورزشی شخصی‌سازی شده
یک کارآزمایی (40 بزرگسال مبتلا به CF) این پیامد را ارزیابی کرد، اما داده‌ای را برای هیچ یک از پیامدهای اولیه ارائه نداد.
استفاده از ردیاب تناسب قابل پوشیدن به علاوه دریافت پیام متنی برای بازخورد شخصی و تعیین هدف در مقایسه با استفاده از فقط ردیاب تناسب قابل پوشیدن
شواهد در مورد تاثیرات استفاده از ردیاب تناسب قابل پوشیدن به علاوه پیام متنی برای بازخورد شخصی و تعیین هدف، در مقایسه با استفاده از فقط فناوری پوشیدنی بر فعالیت بدنی که با تعداد گام‌ها در پیگیری شش ماه اندازه‌گیری می‌شود، بسیار نامطمئن است (تفاوت میانگین [MD]: 675.00 گام، 95% فاصله اطمینان [CI]: 2406.37- تا 3756.37؛ 1 کارآزمایی، 32 شرکت‌کننده). همان مطالعه نرخ تشدید حملات ریوی را اندازه‌گیری کرد و گزارش داد که تفاوتی میان گروه‌ها پیدا نکرده است.
برنامه مبتنی بر وب برای ثبت، پایش، و تعیین اهداف فعالیت بدنی به علاوه مراقبت معمول در مقایسه با فقط مراقبت معمول
استفاده از یک برنامه مبتنی بر وب برای ثبت، پایش، و تعیین اهداف در مورد فعالیت بدنی به همراه مراقبت معمول در مقایسه با فقط مراقبت معمول ممکن است در شش ماه پیگیری، موجب تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در زمان صرف شده برای انجام فعالیت بدنی متوسط تا شدیدی شود که از طریق شتاب‌سنجی اندازه‌گیری می‌شود (MD؛ 4 -دقیقه/روز، 95% CI؛ 37- تا 29؛ 1 کارآزمایی، 63 شرکت‌کننده). شواهدی با قطعیت پائین از همان کارآزمایی نشان می‌دهد که مداخله ممکن است در طول 12 ماه پیگیری (میانه (median) 1 بستری تنفسی، دامنه بین چارکی [interquartile range; IQR] 0 تا 3) در برابر کنترل (میانه: 1 بستری تنفسی، IQR از 0 تا 2؛ P = 0.6) موجب ایجاد تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در تشدید حملات ریوی شود.
فناوری‌های سلامت دیجیتال برای ارائه برنامه‌های ورزشی
ارائه ورزش مبتنی بر وب در برابر ورزش حضوری
شواهد در مورد تاثیرات ورزش مبتنی بر وب در مقایسه با ارائه ورزش حضوری بر پایبندی به فعالیت بدنی ارزیابی شده بر اساس تعداد شرکت‌کنندگانی که تمام جلسات ورزشی را پس از سه ماه مداخله تکمیل کردند، بسیار نامطمئن است (خطر نسبی (RR): 0.92؛ 95% CI؛ 0.69 تا 1.23؛ 1 کارآزمایی، 51 شرکت‌کننده).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.