پیام‌های کلیدی
-
مشخص نیست که درمان طولانی‌مدت (18 ماه تا 24 ماه) با ویتامین E به تنهایی یا همراه با ویتامین C در مقایسه با دارونما (placebo) (قرص ساختگی) یا عدم درمان، تاثیری بر مرگ‌ومیر ناشی از هر علتی، عوارض جانبی جدی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، یا عوارض جانبی غیرجدی داشته باشد.
-
مصرف ویتامین E به تنهایی احتمالا سطوح آلانین ترانس‌آمیناز و آسپارتات آمینوترانسفراز (آنزیم کبدی) را اندکی کاهش می‌دهد.
-
انجام پژوهش‌های بیشتر در این زمینه احتمالا اعتماد ما را نسبت به شواهد افزایش خواهد داد.
بیماری کبد چرب غیرالکلی چیست؟
بیماری کبد چرب غیرالکلی (non-alcoholic fatty liver disease; NAFLD)، که اخیرا به بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک (metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease; MASLD) تغییر نام داده است، یک بیماری شایع است که افرادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که ممکن است الکل را به مقدار اندک مصرف کرده یا اصلا مصرف نکنند. این وضعیت به دلیل انباشت چربی بیش از حد در کبد (استئاتوز (steatosis)) ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی می‌توانند دچار ضعف، درد یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم شوند. این بیماری نه تنها کبد را درگیر می‌کند، بلکه با خطر بالای سطح قند خون بالا، بیماری قلبی و بیماری کلیوی نیز همراه است.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
هدف ما آن بود که بدانیم مصرف ویتامین E به تنهایی یا در ترکیب با دیگر ویتامین‌ها یا مواد معدنی، بهتر از دارونما (قرص ساختگی) یا عدم درمان در بهبود پیامدها مانند مرگ‌ومیر به هر دلیلی، عوارض ناخواسته جدی، کیفیت زندگی، مرگ‌ومیر مرتبط با کبد، بیماری مرتبط با کبد، و عوارض جانبی غیرجدی است. همچنین خواستیم بدانیم که این درمان باعث بهبودی در سطح آنزیم‌های کبدی و استئاتوز می‌شود، که نشان‌دهنده عملکرد خوب کبد است.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
ما برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که ویتامین E را به تنهایی یا در ترکیب با دیگر ویتامین‌ها یا مواد معدنی در مقایسه با دارونما یا عدم درمان در بزرگسالان و کودکان مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی بررسی کردند. نتایج کارآزمایی‌ها را مقایسه و خلاصه کرده و بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه، اطمینان خود را نسبت به شواهد ارزیابی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 16 مطالعه را شامل 1066 بزرگسال و کودک مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی به دست آوردیم. مطالعات در کشورهای سراسر جهان انجام شده و بین دو ماه و دو سال به طول انجامیدند.
شواهد برای بررسی تاثیر مصرف ویتامین E به تنهایی بر مرگ‌ومیر ناشی از هر علتی، عوارض جانبی جدی، کیفیت زندگی، و عوارض جانبی غیرجدی، بسیار نامطمئن است. مصرف ویتامین E به تنهایی در مقایسه با دارونما یا عدم انجام مداخله، احتمالا سطح سرمی آلانین ترانس‌آمیناز و آسپارتات آمینوترانسفراز (آنزیم‌های موجود در کبد) را اندکی کاهش می‌دهد. ویتامین E ممکن است سطح آلکالین فسفاتاز سرم (آنزیم کبدی دیگر) را کمی کم کند، اما شواهد بسیار نامشخص است.
شواهد برای ارزیابی تاثیر مصرف ویتامین E در ترکیب با ویتامین C بر سطح آنزیم‌های کبدی بسیار نامشخص است. هیچ‌یک از کارآزمایی‌های مصرف ویتامین E در ترکیب با ویتامین C، گزارشی را در مورد مرگ‌ومیر ناشی از هر علتی، عوارض ناخواسته جدی، کیفیت زندگی یا عوارض جانبی غیرجدی ارایه ندادند.
پیامدهای مرگ‌ومیر مرتبط با بیماری کبدی، بیماری مرتبط با کبد، و تعداد افرادی که کاهشی در آنزیم‌های کبدی سرم نداشتند، در هیچ مطالعه‌ای گزارش نشدند.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
میزان اطمینان به شواهد از سطح بسیار پائین تا متوسط متغیر بود. به‌طور کلی، ما اعتماد کمی به شواهد داریم، زیرا مطالعات اندکی اطلاعاتی را در مورد پیامدهای مورد نظر ما ارایه کردند؛ نتایج در مطالعات متفاوت بودند؛ و بسیاری از مطالعات حجم نمونه کوچک داشتند. انجام پژوهش‌های بیشتر احتمالا نتایج را تغییر خواهند داد.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا 2 فوریه 2024 به‌روز است.
با توجه به وجود شواهدی با قطعیت بسیار پائین، ما نمی‌دانیم که درمان طولانی‌مدت (18 ماه تا 24 ماه) با ویتامین E به تنهایی در مقایسه با دارونما یا عدم انجام مداخله، بر مورتالیتی به هر علتی، عوارض جانبی جدی، کیفیت زندگی، یا عوارض جانبی غیرجدی در افراد مبتلا به NAFLD تاثیر می‌گذارد یا خیر. ما هیچ داده‌ای را در مورد مورتالیتی مرتبط با بیماری کبدی، عوارض مرتبط با کبد، یا نسبتی از شرکت‌کنندگان بدون کاهش در آنزیم‌های کبدی پیدا نکردیم. ویتامین E در مقایسه با دارونما، احتمالا سطح ALT و AST را اندکی کاهش می‌دهد، اما اینکه تاثیری بر سیر بالینی در افراد مبتلا به NAFLD دارد یا خیر، مشخص نیست.
کارآزمایی‌های انجام شده در مورد ویتامین E و ویتامین C گزارشی را در مورد مورتالیتی به هر علتی، مورتالیتی ناشی از بیماری کبدی، عوارض جانبی جدی، عوارض مرتبط با کبد، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، یا عوارض جانبی غیرجدی ارایه نکردند. با توجه به وجود شواهدی با قطعیت بسیار پائین، ما از تاثیرات ویتامین E به علاوه ویتامین C در مقایسه با دارونما بر آنزیم‌های کبدی در افراد مبتلا به NAFLD اطلاعی نداریم.
ارزیابی تاثیرات مفید و مضر ناشی از مصرف ویتامین E به تنهایی، یا ویتامین E در ترکیب با دیگر ویتامین‌ها یا مواد معدنی، در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم انجام مداخله در افراد مبتلا به NAFLD.
ما از روش‌های جست‌وجوی پیشنهادی کاکرین استفاده کردیم. آخرین جست‌وجو در 2 فوریه 2024 انجام شد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.