Wprowadzenie

Skrzepy krwi mogą się tworzyć przy udziale białek krzepnięcia (czynników krzepnięcia) i lepkich komórek krwi (płytek krwi). Doustne leki przeciwkrzepliwe takie jak warfaryna zapobiegają tworzeniu się skrzeplin (zakrzepów) przez blokowanie białek krzepnięcia. Inne leki, takie jak aspiryna (kwas acetylosalicylowy), mogą również zmniejszyć krzepliwość, blokując płytki krwi. Warfaryna jest lepsza niż aspiryna u pacjentów z niewydolnością serca, którzy mają zaburzenia rytmu serca (migotanie przedsionków). Wiadomo, że aspiryna jest pomocna u pacjentów z niewydolnością serca i prawidłowym (zatokowym) rytmem serca, których tętnice wieńcowe są zwężone. Zwężenie tętnic wieńcowych jest częstą przyczyną niewydolności serca, dlatego lekarze często doradzają pacjentom z zatokowym rytmem przyjmowanie aspiryny. Prawdopodobnie osoby z niewydolnością serca z prawidłowym rytmem są obciążone zwiększonym ryzykiem powstawania zakrzepów ze względu na wolniejszy przepływ krwi w sercu, podobnie jak osoby z nieprawidłowym rytmem serca. Do niesprawności oraz śmierci pacjentów chorujących na niewydolność serca mogą także prowadzić zakrzepy w płucach i naczyniach krwionośnych kończyn dolnych (choroba zakrzepowo-zatorowa) oraz mózgu (udar niedokrwienny). W licznych badaniach próbowano znaleźć odpowiedź na pytanie, czy wszyscy pacjenci z niewydolnością serca powinni otrzymywać doustne leki przeciwkrzepliwe, jednak dyskusja jest nadal otwarta.

Charakterystyka badań

Jest to uaktualnienie wcześniejszego przeglądu. Dane są aktualne do września 2015 r. Autorzy przeglądu odnaleźli tylko jedno nowe badanie, w którym udział wzięło 2305 osób. W sumie przeanalizowano cztery badania z randomizacją z udziałem 4187 osób.

Główne wyniki

Porównania warfaryny z aspiryną dokonano na podstawie czterech badań wysokiej jakości obejmujących dużą liczbę chorych. W analizie wykazano prawie identyczne ryzyko zgonu w przypadku przyjmowania obu leków. Nie było wystarczająco dużo danych naukowych, aby udowodnić większe korzyści ze stosowania warfaryny w porównaniu z aspiryną w zapobieganiu powikłaniom zakrzepowym, takim jak zawał serca lub udar mózgu. Jednak chorzy otrzymujący warfarynę doświadczyli poważnego krwawienia dwukrotnie częściej niż pacjenci przyjmujący aspirynę. Porównania stosowania warfaryny z innym lekiem przeciwpłytkowym, klopidogrelem, dokonano na podstawie pojedynczego badania średniej wielkości. Wynik był podobny: nie stwierdzono różnicy w częstości występowania zgonów lub powikłań zakrzepowych, natomiast ze stosowaniem warfaryny było związane większe ryzyko wystąpienia poważnego krwawienia.

Wnioski

Obecnie nie ma danych naukowych wskazujących na przewagę warfaryny nad lekami przeciwpłytkowymi w niewydolności serca z prawidłowym rytmem serca. Ponadto, leczenie warfaryną prowadzi do większej liczby krwawień niż stosowanie aspiryny albo klopidogrelu. Jest mało prawdopodobne, aby dalsze badania zmieniły te wnioski, chyba że będą dostępne nowe, skuteczniejsze i bezpieczniejsze leki.