Pytanie przeglądu
Przeprowadziliśmy przegląd danych naukowych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania ksylitolu w profilaktyce ostrego zapalenia ucha środkowego (OZUŚ) u dzieci w wieku do 12 lat.

Wprowadzenie
OZUŚ jest najczęściej występującą chorobą infekcyjną o etiologii bakteryjnej wśród młodszych dzieci w Stanach Zjednoczonych. Pomimo tego, że poważne powikłania występują rzadko, to ta często występująca w populacji dziecięcej dolegliwość jest dużym obciążeniem dla systemu opieki zdrowotnej. Szacuje się, że OZUŚ jest w Stanach Zjednoczonych przyczyną blisko 20 milionów wizyt u lekarza. Leczenie OZUŚ antybiotykami jest kosztowne i staje się problematyczne z uwagi na rozwój szczepów bakterii opornych na antybiotyki. Zabieg operacyjny jest inwazyjny i kosztowny, i z tego powodu poszukuje się skutecznych metod zapobiegania OZUŚ. Alternatywnym sposobem leczenia jest stosowanie ksylitolu, zwanego inaczej cukrem brzozowym. Ksylitol stosuje się od dziesięcioleci jako naturalny środek słodzący, głównie jako dodatek do gum do żucia, wyrobów cukierniczych, past do zębów i leków; ksylitol może zmniejszać ryzyko wystąpienia próchnicy.

Data wyszukiwania

Wyszukiwanie literatury przeprowadziliśmy za okres do stycznia 2016 r. Niniejszy przegląd stanowi aktualizację przeglądu opublikowanego w 2011 r.

Charakterystyka badania
Zidentyfikowaliśmy 5 badań klinicznych, opublikowanych głównie przez tą samą grupę badawczą, które obejmowały łącznie 3405 dzieci. Cztery badania przeprowadzono w Finlandii, obejmowały one dzieci zdrowe (3 badania) lub dzieci z ostrym zakażeniem dróg oddechowych (1 badanie). Piąte badanie przeprowadzono w Stanach Zjednoczonych, włączono do niego dzieci rekrutowane w ośrodkach zdrowia, podatne na zachorowanie na zapalenie ucha środkowego.

Źródła finansowania badań

Wszystkie 5 badań sfinansowano ze środków publicznych; badacze z Finlandii posiadają patent uzyskany w Stanach Zjednoczonych na stosowanie ksylitolu w leczeniu zakażenia dróg oddechowych.

Główne wyniki

Ksylitol podawany w postaci gum do żucia, pastylek do ssania lub syropu może zmniejszyć częstość występowania OZUŚ u zdrowych dzieci bez ostrego zakażenia górnych dróg oddechowych z 30% do 22%. Nie stwierdzono różnicy pod względem częstości występowania objawów niepożądanych (takich jak: dyskomfort w jamie brzusznej i osutka). Opierając się na powyższych wynikach można oczekiwać, że wśród 1000 dzieci w wieku do 12 lat OZUŚ może wystąpić u 299 dzieci, w porównaniu z 194 do 263 dzieci, które stosowały gumy do żucia zawierające ksylitol. Profilaktyczny efekt stosowania ksylitolu u zdrowych dzieci z zakażeniem dróg oddechowych lub u dzieci podatnych na zachorowanie na zapalenie ucha środkowego jest niejednoznaczny.

Jakość danych naukowych
Jakość danych naukowych była umiarkowana dla dzieci zdrowych oraz dzieci z zakażeniem dróg oddechowych oraz niska dla dzieci podatnych na zachorowanie na zapalenia ucha środkowego.