Pytanie badawcze
Naszym celem było ustalenie, czy konkretne programy i strategie zapobiegają lub zmniejszają znęcanie się nad osobami starszymi (w wieku co najmniej 60 lat). Szukaliśmy badań, w których opisano efekty takich programów i strategii, zarówno tych, którymi objęto właśnie seniorów, jak i takich, które skupiały się na osobach, które mają z nimi styczność (np. opiekunowie czy pracownicy domów opieki).

Wprowadzenie

Znęcanie się nad osobami starszymi – fizyczne, psychiczne, seksualne, zaniedbywanie, wykorzystanie finansowe – zdarza się często, ale jest rzadko zgłaszane. Znęcanie się może być pojedynczą lub powtarzającą się sytuacją, może polegać też na zaniechaniu odpowiednich działań. Znęcanie się nad osobami starszymi występuje wtedy, kiedy osoba, której senior ufa, rani go lub sprawia mu przykrość. Często takie problemy sprawiają osoby, które senior dobrze zna lub z którymi ma bliską relację, np. współmałżonek, partner, członek rodziny czy przyjaciel. Zdarza się również, że nad osobami starszymi znęcają się pracownicy instytucji i placówek opieki zdrowotnej. Najczęściej zdarza się to, gdy personel jest słabo przeszkolony, źle nadzorowany lub nie ma wystarczających środków, aby realizować swoje zadania. Jest to problem globalny, który dotyka miliony starszych osób. Cierpią na tym w sensie ekonomicznym zarówno osoby, jak i system opieki zdrowotnej. Znęcanie się może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, urazów lub nawet do przedwczesnej śmierci.

Data wyszukiwania

Wszystkie bazy danych przeszukano do sierpnia 2015 r. Dodatkowe wyszukiwania w głównych bazach danych miały miejsce między 30 sierpnia 2015 r., a 16 marca 2016 r.

Charakterystyka badania
W wyniku przeszukania 19 baz danych odnaleźliśmy 7 badań. Wzięło w nich udział 1924 seniorów i 740 osób, z którymi osoby starsze wchodziły w interakcje (takie jak opiekunowie czy personel domu opieki). W badaniach opisano metody zapobiegania znęcaniu się nad seniorami lub ograniczania takich sytuacji. Opisano w nich programy i strategie, które wprowadzono w różnych miejscach (domach, społecznościach, instytucjach), jednak tylko w krajach o wysokim dochodzie. Programy i strategie obejmowały metody służące zwiększeniu wykrywania (przypadków znęcania - przyp. tłum.) w praktyce klinicznej i w społecznościach lokalnych, wsparcie ofiar, zwiększanie świadomości na temat znęcania się nad osobami starszymi i zapewnianie szkoleń, których celem było zwiększenie umiejętności opiekunów. W większości badań przedstawiono zmiany w zakresie wiedzy i podejścia, w kilku badaniach oceniono częstość znęcania się lub jego powtarzania się. Badania trwały od 6 do 24 miesięcy.

Główne wyniki

Wyniki włączonych badań wskazują, że nie jest pewne, czy ukierunkowane działania edukacyjne poprawiają poziom wiedzy na temat znęcania się nad seniorami u pracowników służby zdrowia i pokrewnych sektorów oraz u ich opiekunów. Nie jesteśmy pewni, czy większy poziom wiedzy prowadzi do zmian w ich zachowaniu i czy wiąże się to ze zmniejszeniem liczby przypadków znęcania się. Wspieranie i edukowanie ofiar prowadzi do częstszego zgłaszania przypadków znęcania się, jednak nie wiadomo, czy powodem jest częstsze znęcanie się, czy większa gotowość do zgłaszania problemów.

W żadnym z badań nie zgłaszano niezamierzonych wyników tych działań.

Jakość danych naukowych
Większość danych naukowych była niskiej lub bardzo niskiej jakości (nie możemy założyć, że ich wyniki są prawdziwe) i ogranicza nasz stan wiedzy na temat tego, jakie strategie i programy najskuteczniej zmniejszają skalę czy zapobiegają znęcaniu się nad osobami starszymi. Wiele z tych badań było niejasno zaprojektowanych, były one zbyt małe, lub ich wyniki za bardzo się różniły, żeby móc uznać je za wiarygodne.