Dlaczego rozpoznawanie demencji jest ważne?

Wielu ludzi żyje z demencją, lecz nigdy nie zdiagnozowano u nich tej choroby. Nierozpoznanie demencji, gdy ona występuje (wynik fałszywie ujemny) może uniemożliwić ludziom dostęp do pomocy społecznej, leków i wsparcia finansowego. Ponadto uniemożliwia choremu i jego rodzinie planowanie przyszłości. Jednak błędne rozpoznanie demencji, gdy w rzeczywistości ona nie występuje (wynik fałszywie dodatni) może wywołać niepokój lub strach i prowadzić do dodatkowych badań, a w następstwie tego do marnowania zasobów.

Co jest celem przeglądu?

Celem tego przeglądu Cochrane było ustalenie, jak dokładny jest kwestionariusz informacyjny AD-8 w wykrywaniu demencji w zakładach opieki zdrowotnej różnego rodzaju. Autorzy włączyli do przeglądu dziesięć badań w celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie, z których w dziewięciu podano dane liczbowe możliwe do wykorzystania.

Co było przedmiotem przeglądu?

Kwestionariusz AD-8 zawiera osiem pytań z odpowiedziami "tak lub nie". Na pytania udziela odpowiedzi ktoś, kto zna osobę objętą badaniem; na przykład krewny, opiekun lub bliski przyjaciel (czasami określany jako informator). Pytania dotyczą tego, czy w ciągu ostatnich lat informator zauważył zmianę w pamięci i zdolnościach poznawczych chorego. Za każdy element, w którym zdaniem informatora, zmieniły się zdolności poznawcze badanej osoby, przyznawany jest punkt. Wyższa punktacja związana jest z większą liczbą zmian zanotowanych przez informatora. AD-8 nie jest zazwyczaj wykorzystywany do postawienia ostatecznego rozpoznania demencji, ale może pomóc w zidentyfikowaniu osób, które wymagają dalszej oceny.

Jakie są główne wyniki przeglądu?

Przegląd obejmował dane pochodzące z dziewięciu badań, w których uczestniczyło łącznie 4045 osób.

W siedmiu badaniach uznano, że wynik w postaci 2 lub więcej punktów wskazuje na demencję. Wynik 2 lub więcej punktów jest wartością graniczną dla rozpoznania demencji przy użyciu AD-8. Wyniki włączonych badań wskazują, że teoretycznie, gdyby AD-8 miał być zastosowany do rozpoznania demencji w grupie 1000 osób (we wszystkich rodzajach zakładów opieki zdrowotnej), z których 280 (28%) cierpi na demencję, szacunkowo 517 miałoby wynik AD-8 wskazujący na demencję, z których 259 (50%) nie będzie miało demencji. Z grupy 483 osób z wynikiem wskazującym na niewystępowanie demencji, 22 osoby (5%) byłyby błędnie zakwalifikowane do grupy nie cierpiącej na demencję.

Niewykluczone, że AD-8 wykonany w różnych środowiskach, np szpital lub przychodnia, może dawać odmienne wyniki. W ramach opieki specjalistycznej, AD-8 daje więcej wyników fałszywie dodatnich, ale mniej fałszywie ujemnych, niż w przypadku ramach opieki lokalnej (np. ośrodki opieki społecznej). Nie mogliśmy dokonać porównania przydatności AD-8 w opiece podstawowej, gdyż tego obszaru opieki dotyczyła tylko jedna praca badawcza.

Jak wiarygodne są wyniki badań włączonych do tego przeglądu?

W zawartych w przeglądzie badaniach, diagnostykę demencji u wszystkich pacjentów oparto na ich szczegółowej ocenie klinicznej. (W tych badaniach, szczegółowa ocena kliniczna to złoty standard - test referencyjny - który porównaliśmy z AD-8.) Jest to prawdopodobnie wiarygodna metoda w podejmowaniu decyzji o tym, czy pacjenci naprawdę cierpią na demencję. Jednakże, pojawiły się problemy związane ze sposobem, w jaki przeprowadzono badania. A to mogło zaważyć na tym, że ostatecznie test AD-8 wydaje się być bardziej dokładny niż jest nim w rzeczywistości. Opisane wartości liczbowe są średnimi z badań włączonych do przeglądu. Ponieważ jednak szacunki z poszczególnych badań były różne, nie możemy być pewni, że kwestionariusz AD-8 zawsze przyniesie takie wyniki.

Do kogo odnoszą się wyniki tego przeglądu?

Badania włączone do przeglądu przeprowadzono w Brazylii, Chinach, Japonii, Singapurze, Tajwanie, Wielkiej Brytanii i USA. Badaniami objęto osoby korzystające z usług opieki podstawowej i specjalistycznej oraz populacje osób starszych żyjących w domach opieki. W pięciu badaniach wykorzystano anglojęzyczną wersję kwestionariusza AD-8. Odsetek osób z ostatecznym rozpoznaniem demencji wynosił od 12% do 90% (średnio 38%).

Jakie praktyczne wnioski płyną z niniejszego przeglądu?

Badania zawarte w niniejszym przeglądzie sugerują, że kwestionariusz AD-8 może pozwolić na zidentyfikowanie osób dorosłych z potencjalną demencją, które mogłyby skorzystać z dalszej oceny specjalistycznej i rozpoznania. Jeśli kwestionariusz AD-8 byłby jedynym narzędziem zastosowanym do rozpoznania demencji, szansa postawienia błędnego rozpoznania u osoby, u której demencja nie występuje, jest duża (50% osób, u których wynik kwestionariusza AD-8 sugeruje, że mają demencję). Z tego powodu kwestionariusz AD-8 jest nieodpowiedni, aby go stosować jako jedyny test diagnostyczny - mógłby on przyczynić się jedynie do wzrostu niepokoju i cierpienia. Szansa pominięcia rozpoznania demencji jest znacznie mniejsza (5% osób, u których wynik sugeruje, że nie mają demencji, chociaż faktycznie na nią chorują) Grupa ta straci okazję na zaplanowanie przyszłej opieki i nie byłaby brana pod uwagę przy ocenie pod kątem leczenia farmakologicznego. Powyższe spostrzeżenia należy wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji, czy AD-8 jest odpowiednim testem wykrywającym demencję.

Na ile aktualny jest ten przegląd?

Autorzy przeglądu wyszukali i wykorzystali badania opublikowane do czerwca 2018 roku.