Czego dotyczy problem?

Po porodzie wiele kobiet zmaga się z bólem krocza (okolicy między odbytem a pochwą). W niniejszym przeglądzie zadano pytanie, czy ból ten można zmniejszyć poprzez zastosowanie jednorazowej dawki niesteroidowego leku przeciwzapalnego (NLPZ), takiego jak kwas acetylosalicylowy lub ibuprofen.

Dlaczego jest to takie ważne?

Ból krocza, odczuwany przez niektóre kobiety po porodzie, może być szczególnie dotkliwy, jeśli krocze uległo rozdarciu lub nacięciu w czasie porodu (procedurę tę określa się jako episiotomia [nacięcie krocza – przyp. tłum.]). Jednak nawet kobiety, u których nie doszło do rozdarcia lub nacięcia krocza, mogą często odczuwać dyskomfort w okolicy krocza, który może ograniczać poruszanie się oraz wpływać na opiekę nad dzieckiem. Przegląd ten jest częścią serii przeglądów na temat skuteczności różnych leków przeciwbólowych podawanych w celu łagodzenia bólu krocza tuż po porodzie. Skupiono się w nim w szczególności na NLPZ, takich jak kwas acetylosalicylowy oraz ibuprofen.

Jakie dane naukowe znaleźliśmy?

Znaleźliśmy 35 badań, w których wzięło udział 5136 kobiet, stosujących 16 różnych leków z grupy NLPZ (kwas acetylosalicylowy, ibuprofen itp.). Do przeglądu włączyliśmy badania, które przeprowadzono przed 9 grudnia 2019 roku. Zidentyfikowane badania dotyczyły tylko kobiet z bólem krocza, które nie karmiły piersią. Badania przeprowadzone w latach 1967–2013 obejmowały małą liczbę kobiet.

W badaniach wykazano, że pojedyncza dawka NLPZ przynosi większą ulgę w bólu zarówno po czterech (badania o niskiej jakości) jak i po sześciu godzinach (badania o bardzo niskiej jakości) od podania leku, w porównaniu z placebo (tabletki obojętne) lub niestosowaniem żadnego leczenia, w przypadku kobiet niekarmiących piersią, które doznały urazu krocza podczas porodu. Nie jesteśmy pewni czy istnieje jakakolwiek różnica między stosowaniem NLPZ i placebo pod względemłagodzenia bólu po 6 godzinach.

Kobiety, które otrzymały pojedynczą dawkę NLPZ prawdopodobnie rzadziej potrzebowały dodatkowego leczenia przeciwbólowego po 4 godzinach od podania leku (umiarkowana jakość danych), w porównaniu z kobietami, które nie otrzymały żadnego leku lub otrzymały placebo. Nie jesteśmy pewni czy istnieje jakakolwiek różnica między podaniem NLPZ i placebo wśród kobiet potrzebujących dodatkowego złagodzenia bólu po 6 godzinach (dane o bardzo niskiej pewności co do wiarygodności otrzymanych wyników). Nie we wszystkich znalezionych badaniach oceniano negatywne skutki stosowania leków, ale w niektórych badaniach odnotowano zgłaszane przez kobiety skutki uboczne takie jak: senność, bóle głowy, osłabienie, nudności, dyskomfort w żołądku. Nie było jednak wyraźnej różnicy pod względem częstości występowania działań niepożądanych między grupami w okresie 6 godzin po podaniu leku (dane naukowe o bardzo niskiej jakości). W jednym małym badaniu (obejmującym 90 kobiet) nie zaobserwowano żadnych działań niepożądanych po 4 godzinach od podania leku. W żadnym z badań nie oceniano ewentualnych działań niepożądanych u dziecka.

NLPZ wydają się być również skuteczniejsze niż paracetamol w łagodzeniu bólu po 4 godzinach od podania. Nie jesteśmy pewni czy istnieje jakakolwiek różnica między stosowaniem NLPZ a przyjmowaniem paracetamolu pod względem wystarczającego złagodzenia bólu po 6 godzinach, czy pod względem liczby kobiet, które potrzebują dodatkowego uśmierzenia bólu po 4 godzinach od podania leku. Kobiety, które przyjęły pojedynczą dawkę NLPZ rzadziej potrzebowały dodatkowego leczenia przeciwbólowego po 6 godzinach od podania leku, niż kobiety, które otrzymały paracetamol. W jednym z badań (obejmującym 210 kobiet) nie zaobserwowano żadnych działań niepożądanych u matki po upływie 4 godzin od podania leku. W trzech małych badaniach odnotowano wystąpienie działań niepożądanych u kobiet po 6 godzinach od podania leku, nie stwierdzono jednak znamiennej różnicy między grupami. W żadnym z badań nie wykazano działań niepożądanych u dzieci. We wszystkich badaniach wykluczono kobiety karmiące piersią.

Porównując różne leki z grupy NLPZ oraz różne dawki tego samego NLPZ nie wykazano żadnych wyraźnych różnic pod względem ich wpływu na jakiekolwiek główne wyniki analizowane w tym przeglądzie. Jednak w przypadku niektórych leków z grupy NLPZ dostępne było niewiele informacji.

W żadnym z włączonych do przeglądu badań nie oceniano dodatkowych punktów końcowych, takich jak: przedłużający się pobyt w szpitalu lub ponowne przyjęcie do szpitala z powodu bólu krocza, częstość karmienia piersią, ból krocza po 6 tygodniach od porodu, depresja poporodowa lub ograniczenia sprawności spowodowane bólem krocza.

Co to oznacza?

Kobietom, które nie karmią piersią, podanie pojedynczej dawki NLPZ może pomóc bardziej niż placebo lub paracetamol w złagodzeniu bólu krocza po 4 godzinach. Nie odnotowano żadnych poważnych skutków ubocznych, ale nie we wszystkich badaniach oceniano ich występowanie. Nie ma danych na temat stosowania NLPZ u kobiet, które karmią piersią, dlatego też powinny one szukać innych sposobów łagodzenia bólu, ponieważ ni zaleca się stosowania niektórych NLPZ u kobiet karmiących piersią.