Pytanie badawcze

Czy operacja laparoskopowa raka żołądka (wykonywana przez niewielkie nacięcie w skórze brzucha) jest równie skuteczna jak operacja metodą otwartą?

Wprowadzenie

Rak żołądka jest trzecią co do częstości przyczyną śmierci z powodu nowotworów na świecie. W przypadku gdy nowotwór nie rozprzestrzenił się do innych części ciała (przerzuty) oraz jeżeli chory może być poddany dużej operacji, możliwe jest, w zależności od zaawansowania nowotworu, wykonanie częściowego lub całkowitego usunięcia żołądka (gastrektomia), które jest jedynym postępowaniem dającym długi czas przeżycia. Gastrektomia może być wykonywana laparoskopowo (przez niewielkie nacięcie w skórze brzucha) lub metodą otwartą, wymagającą dużego cięcia w powłokach jamy brzusznej. Pomimo, że cięcie podczas laparoskopii jest mniejsze, nie jest wiadome czy metoda laparoskopowa jest równie bezpieczna jak metoda otwarta, oraz czy zabieg laparoskopowy oferuje dodatkowe korzyści operowanym chorym w postaci szybszego powrotu do zdrowia. W celu odpowiedzenia na to pytania przeszukaliśmy literaturę medyczną do września 2015 roku, poszukując publikacji porównujących wyniki gastrektomii laparoskopowej i otwartej u chorych na raka żołądka.

Charakterystyka badania

Odnaleźliśmy 13 badań obejmujących 2794 chorych spełniających kryteria tego przeglądu. Jedno badanie nie dostarczyło jakichkolwiek poszukiwanych przez nas informacji. Z różnych powodów, najczęściej z powodu braku otrzymania zaplanowanego leczenia, informacje o 213 chorych nie zostały udostępnione. Ogółem 2528 chorych zostało poddanych gastrektomii laparoskopowej (1288 osób) lub otwartej (1240 osób). Decyzję o tym, czy dany chory był operowany techniką laparoskopową lub otwartą podejmowano stosując metodę losową, podobną do rzutu monetą. Takie postępowanie zapewnia podobną chrakterystykę chorych w obu grupach. Stan wszystkich pacjentów pozwalał na przeprowadzenie rozległej operacji.

Najważniejsze wyniki

Nie stwierdzono różnicy pomiędzy laparoskopową a otwartą gastrektomią w odniesieniu do wczesnej śmiertelności okołooperacyjnej (6 zgonów na 1000 operacji laparoskopowych i 3 zgony na 1000 operacji otwartych). Przewidywanie ryzyka zgonu na podstawie dostępnych danych obarczone jest jednak pewną dozą niepewności. Z tego powodu, stwierdziliśmy brak różnic pomiędzy grupami w odniesieniu do wczesnej śmiertelności okołooperacyjnej, pomimo, że liczba zgonów w grupie pacjentów poddawanych gastrektomii laparoskopowej była dwukrotnie większa niż w grupie leczonej metodą otwartą. Żadne z badań nie dostarczało informacji na temat jakości życia, czasu potrzebnego na powrót do normalnej aktywności oraz czasu potrzebnego do powrotu do pracy. Różnice w odległym ryzyku zgonu, ciężkich powikłaniach w okresie 3 miesięcy po operacji (gastrektomia laparoskopowa: 36 powikłań na1000 operacji; gastrektomia otwarta: 60 powikłań na 1000 operacji), całkowitej liczbie powikłań w przeciągu 3 miesięcy po operacji (gastrektomia laparoskopowa: 161 powikłań na 1000 operacji; gastrektomia otwarta: 253 powikłań na 1000 operacji), ryzyku wczesnego i późnego nawrotu nowotworu, liczbie chorych wymagających przetoczeń krwi, ilości przetoczonej krwi podczas operacji lub w okresie do tygodnia po niej oraz czasie hospitalizacji były niejednoznaczne. Na podstawie przeprowadzonej analizy, nie można wykluczyć ani znacznych korzyści ani szkód laparoskopowej gastrektomii w porównaniu do zabiegu otwartego. Niezbędne są dalsze, dobrze zaplanowane badania, mające na celu porównaniu zalet i wad laporoskopowego usunięcia żołądka w porównaniu do zabiegu otwartego.

Jakość danych naukowych

Jakość danych w odniesieniu do wszystkich badanych wartości była bardzo niska, a w odniesieniu do wczesnej śmiertelności pooperacyjnej niska. Podusmowując, pod wieloma względami otrzymane wyniki są niepewne.