Wprowadzenie

Zakłócenie przepływu krwi do mózgu może powodować problemy z pamięcią i myśleniem. W schorzeniu zwanym „chorobą małych naczyń mózgowych” występują uszkodzenia najmniejszych naczyń krwionośnych, które doprowadzają krew głęboko do mózgu. Uszkodzenie to może spowodować udar mózgu, ale może być również widoczne na skanach mózgu u osób bez wyraźnych objawów udaru. Choroba małych naczyń mózgowych zazwyczaj pogarsza się w czasie i u niektórych osób może spowodować zaburzenia pamięci i myślenia. Jeśli te zaburzenia stają się na tyle poważne, że uniemożliwiają radzenie sobie z samodzielnym wykonywaniem codziennych czynności, opisuje się to jako otępienie naczyniopochodne. Wiemy, że stosowanie leków rozrzedzających krew, takich jak kwas acetylosalicylowy, może zapobiegać udarowi mózgu. Chcieliśmy się dowiedzieć, czy leki rozrzedzające krew mogą również chronić przed zaburzeniami pamięci i myślenia u osób z chorobą małych naczyń mózgowych.

Pytanie badawcze

Czy leki rozrzedzające krew są skuteczne i bezpieczne w profilaktyce zaburzeń pamięci i myślenia u osób z chorobą małych naczyń mózgowych?

Co zrobiliśmy?

Przeszukaliśmy literaturę medyczną do 21 lipca 2021 r. szukając badań, w których porównywano leki rozrzedzające krew podawane przynajmniej przez 24 tygodnie z komparatorem, którym mogło być tradycyjne leczenie lub tabletka placebo (leczenie pozorowane). Aby to porównanie było rzetelne, uczestnicy badania musieli zostać losowo przydzieleni do grupy leczonej lekami rozrzedzającymi krew albo do grupy komparatora. Interesował nas wpływ na wyniki testów pamięciowych i myślowych pacjentów, ich umiejętności dbania o siebie, ryzyko rozwoju otępienia i udaru mózgu oraz działań niepożądanych (szczególnie krwawień). Ponieważ badania znacznie różniły się od siebie pod względem charakterystyki uczestników, leków i sposobu oceny, nie mogliśmy połączyć wyników w analizach. Raczej opisywaliśmy wyniki poszczególnych badań i ocenialiśmy na ile jesteśmy pewni tych wyników.

Co znaleźliśmy?

Włączyliśmy 3 badania obejmujące łącznie 3384 uczestników. Badania te różniły się od siebie pod względem uczestników (niektórzy z udarem mózgu, niektórzy bez), badanych leków (pojedyncze lub kombinacje różnych leków rozrzedzających krew) i tym jak mierzono efekty dotyczące pamięci i myślenia (różne testy używane do oceny). W żadnym badaniu nie wykazano konsekwentnie poprawy wyników w testach pamięci i myślenia oraz pod względem zdolności do wykonywania codziennych czynności. W żadnym badaniu nie oceniano w kierunku rozpoznania nowego otępienia. Sugerowano, że stosowanie leków rozrzedzających krew może powodować zwiększone ryzyko krwawień, w tym krwawień do przewodu pokarmowego, ale istniało za mało wyników, aby móc być pewnym, że nie były to przypadkowe incydenty. Ogólnie uznaliśmy, że jakość tych danych naukowych była zbyt niska, aby móc odpowiedzieć na nasze pytanie badawcze, dotyczące pamięci i myślenia. Nie odnotowano wielu informacji, których potrzebowaliśmy. 2 spośród 3 badań były małe, co oznacza, że istniała niepewność co do ich wyników. W jednym badaniu, w którym odnotowano jakiekolwiek korzyści ze stosowania leków rozrzedzających krew, różne pomiary pamięci i myślenia nie zgadzały się ze sobą. Wreszcie, gdy następowała poprawa w zakresie funkcji pamięci i myślenia, wielkość tej poprawy mogła być zbyt mała, aby w rzeczywistości spowodować zauważalną dla danej osoby różnicę.

Wnioski

Nie znaleźliśmy żadnych przekonujących dowodów na to, aby stosowanie leków rozrzedzających krew miało pozytywne efekty na pamięć i myślenie u osób z chorobą małych naczyń mózgowych. Jednak badania te różniły się od siebie i każde z nich miało swoje ograniczenia w odniesieniu do naszego pytania badawczego.