Wprowadzenie do pytania badawczego

Wiele leków na astmę przyjmuje się za pomocą inhalatora, który dostarcza je bezpośrednio do płuc. Ważne jest, aby poprawnie używać inhalatora, ponieważ tylko wtedy pacjent uzyskuje największe korzyści. Prawidłowo przyjmowane leki łagodzą objawy i zmniejszają częstotliwość napadów astmy.

Wielu chorych używa inhalatorów w niewłaściwy sposób. Oznacza to, że lek nie jest prawidłowo dostarczany do płuc i w rezultacie astma nie jest kontrolowana we właściwy sposób. Chorzy informują nas również o tym, że mogą posiadać więcej niż jeden typ inhalatora, przez co nie zawsze wiedzą, jak ich używać.

Próbowaliśmy się dowiedzieć, czy szkolenie chorych na astmę aby prawidłowo używać inhalatora przynosi efekty oraz prowadzi do lepszej kontroli objawów i zmniejszenia liczby napadów astmy. Może się to wydawać oczywiste, ale to ważne, żeby lekarze i pielęgniarki wiedzieli, jak najlepiej pomagać osobom chorym na astmę.

Charakterystyka badań

Znaleźliśmy 29 badań, w których wzięło udział łącznie 2210 chorych na astmę. Czas trwania badań wynosił od 2 do 26 tygodni. W badaniach przedstawiono technikę używania inhalatorów ocenianą za pomocą różnych formularzy kontrolnych (ang. checklists).

Wyróżniliśmy trzy typy badań: badania sprawdzające skuteczność poszerzonych sesji indywidualnych, badania sprawdzające skuteczność multimediów (np. z wykorzystaniem materiałów wideo oraz gier lub aplikacji komputerowych), a także badania sprawdzające skuteczność urządzeń monitorujących, które udzielają chorym porad głosowych lub wideo.

W badaniach oceniano różne rodzaje szkoleń, a do określenia sukcesu używano różnych metod pomiaru, co oznacza, że nie mogliśmy ocenić tych danych łącznie. Dotyczy to w szczególności wyników w zakresie napadów astmy, objawów niepożądanych, wizyt lekarskich oraz nieobecności w szkole lub pracy.

Główne wyniki

Według większości badań, zarówno sesje indywidualne jak i multimedialne poprawiały technikę stosowania inhalatora. Wyniki różniły się jednak w zależności od tego, kiedy i w jaki sposób dokonywano oceny techniki użycia inhalatora.

W niektórych badaniach odnotowano liczbę osób, które poprawnie lub wystarczająco dobrze korzystają z inhalatora. Najwięcej takich osób zaobserwowano wśród chorych, którzy uczyli się inhalacji podczas sesji indywidualnych oraz wśród osób korzystających z urządzeń monitorujących. Jednak korzyści płynące ze szkolenia multimedialnego pozostają niepewne.

Działania, których celem jest ulepszenie techniki używania inhalatora mogą poprawiać jakość życia i pomóc lepiej kontrolować chorobę zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Wyniki są jednak niejednoznaczne, a badania objęły niewielu pacjentów.

Dzieci również mogą odnieść pewne korzyści, jednak w ich przypadku wyniki nie są do końca jasne, ponieważ badań z udziałem dzieci przeprowadzono mniej i były one mniejsze.

Jakość danych naukowych

W przypadku takich badań nie ma możliwości zaślepienia uczestników podczas przydziału do grup. Może to wpływać na ich zachowania lub odpowiedzi w kwestionariuszach, co obniża wiarygodność badań. Nie jesteśmy pewni co do innych wyników, ponieważ badania nie dostarczyły wystarczających danych, aby wykazać wyraźne korzyści.

Wnioski

Nie możemy stwierdzić z całkowitą pewnością, która z metod nauki inhalacji jest najskuteczniejsza. To ważne, aby pacjenci zrozumieli jak działają ich inhalatory, żeby w razie problemów móc poprosić lekarza lub pielęgniarkę o pomoc.

Wykorzystujemy przeglądy Cochrane również w celu przedstawienia propozycji dla autorów przyszłych badań. Sugerujemy, aby trwały one co najmniej 6 miesięcy oraz przedstawiały dane dotyczące przestrzegania zaleceń przez chorych. Najbardziej przydatną informacją była liczba osób, które wystarczająco dobrze używały inhalatora, dlatego w przyszłych badaniach również należy uwzględniać taką informację.