Wprowadzenie

Rak prostaty (stercza) w większości przypadków jest wolno rosnącym nowotworem złośliwym i może nie wywoływać żadnych negatywnych skutków w ciągu życia mężczyzny. Jednocześnie, rak istotny klinicznie może być przyczyną takich problemów, jak zatrzymanie moczu, bolesne zmiany w kościach (przerzuty; przyp.tłum.), a nawet zgon pacjenta. Badanie swoistego antygenu gruczołu krokowego (PSA) wraz z pobraniem wycinków tkankowych pod kontrolą USG (biopsja; przyp.tłum.) pozwala na wczesne wykrycie tego nowotworu. Od niedawna w diagnostyce raka stercza stosuje się także obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI).

Jaki jest cel tego przeglądu?

Celem niniejszego przeglądu było porównanie samego badania MRI, MRI z biopsją oraz postępowania polegającego na wykorzystaniu MRI w celu podjęcia decyzji o konieczności wykonania biopsji (dalej zwanego „protokołem MRI”) ze standardową biopsją pod kontrolą ultrasonografii (dalej zwanej biopsją systematyczną) w odniesieniu do biopsji z wykorzystaniem szablonu.

Jakie są główne wyniki?

Przeanalizowaliśmy dane naukowe dostępne do lipca 2018 roku. Do przeglądu włączono 43 badania pochodzące przede wszystkim z krajów zachodnich, w których wzięli udział mężczyźni w wieku od 61 do 73 lat.

W populacji liczącej 1000 mężczyzn z ryzykiem rozwoju raka prostaty, spośród których u 300 stwierdzono klinicznie istotnego raka prostaty, badanie MRI prawidłowo zdiagnozuje 273 mężczyzn jako mających nowotwór złośliwy, jednak pominie pozostałych 27; spośród pozostałych 700 uczestników bez raka, badanie MRI prawidłowo zidentyfikuje 259 pacjentów jako niemających nowotworu, jednak u 441 badanie to błędnie wykaże obecność klinicznie istotnego raka prostaty.

W tej samej populacji, biopsja prostaty wykonana na podstawie MRI prawidłowo rozpozna klinicznie istotnego raka prostaty u 240 z 300 mężczyzn, jednak pominie pozostałych 60; z 700 pacjentów bez nowotworu MRI prawidłowo zidentyfikuje 658 pacjentów jako nie mających nowotworu, natomiast 42 mężczyzn nieprawidłowo zostanie rozpoznanych jako mający klinicznie istotny nowotwór.

Na podstawie protokółu MRI prawidłowo rozpoznanych z klinicznie istotnym rakiem prostaty będzie 216 z 300 pacjentów, jednak 84 przypadki będą pominięte; jeśli chodzi o 700 pacjentów bez raka, protokół MRI prawidłowo go wykluczy u 672 pacjentów, jednak u 28 nieprawidłowo go rozpozna.

Na podstawie biopsji systematycznej klinicznie istotny rak prostaty będzie prawidłowo rozpoznany u 189 z 300 mężczyzn, jednak pominiętych będzie 111 przypadków; z 700 mężczyzn bez klinicznie istotnego nowotworu biopsje systematyczne są w stanie prawidłowo wykluczyć raka prostaty u wszystkich 700 pacjentów i żadnemu z nich nie rozpoznają fałszywie nowotworu.

Porównując protokół MRI z biopsją systematyczną w mieszanej grupie pacjentów, tj. zarówno takich, którzy mieli wcześniej biopsję, jak i takich, którzy jej nie mieli, zauważyliśmy, że protokół MRI daje 12% więcej szans na postawienie prawidłowego rozpoznania. U pacjentów bez wcześniejszej biopsji protokół MRI daje 5% więcej szans na postawienie prawidłowej diagnozy, podczas gdy u pacjentów z wcześniejszą ujemną biopsją prawdopodobieństwo prawidłowej diagnozy jest o 44% większe.

Jaka jest wiarygodność danych naukowych?

Jakość danych naukowych dla głównych wyników płynących z tego przeglądu oceniliśmy jako niską. Dodatkowe badania wysokiej jakości mają szansę zmienić te wyniki.

Jakie wnioski płyną z niniejszego przeglądu?

Wyniki tego przeglądu Cochrane sugerują, że protokół MRI jest lepszy od biopsji systematycznej w celu prawidłowego rozpoznania klinicznie istotnego raka gruczołu krokowego u mężczyzn. Niemniej jednak, protokół MRI nadal pomija część pacjentów z klinicznie istotnym rakiem. Z tego względu konieczne są dalsze badania w tej dziedzinie.