Obciążenie nudnościami i wymiotami spowodowanymi chemioterapią – co może pomóc skutecznie im zapobiegać?

U około 70% do 80% dorosłych chorych na raka występują nudności i wymioty spowodowane chemioterapią (ang. chemotherapy induced nausea and vomiting , CINV). W zależności od rodzaju chemioterapii, leczenie może powodować silne lub umiarkowane wymioty (dalej określane jako chemioterapia wysoce emetogenna [ang. highly emetogenic chemotherapy , HEC] i chemioterapia umiarkowanie emetogenna [ang. moderately emetogenic chemotherapy , MEC]). U dorosłych otrzymujących HEC lub MEC stwierdzono dużą skuteczność kombinacji wielu leków w leczeniu CINV.

Jaki był cel tego przeglądu?

Wykorzystując metaanalizę sieciową, chcieliśmy porównać korzyści i szkody stosowania różnych kombinacji leków w zapobieganiu CINV u chorych otrzymujących HEC lub MEC oraz stworzyć ranking metod leczenia. Metaanalizę sieciową stosuje się w celu porównania różnych metod leczenia opisanych w już opublikowanych badaniach, nawet jeśli w oryginalnym pojedynczym badaniu nie opisano takich porównań ( metaanaliza sieciowa daje możliwość porównania różnych interwencji, nawet w sytuacji, gdy nie ma ich porównań bezpośrednich – przyp. tłum. ).

Jakie badania znaleźliśmy?

Przeszukaliśmy wybrane medyczne bazy danych i rejestry badań klinicznych, za okres do lutego 2021 roku. Uwzględniliśmy badania porównujące wiele kombinacji leków w zapobieganiu CINV u dorosłych z jakimkolwiek nowotworem otrzymujących HEC lub MEC, które są powszechnie stosowane w praktyce klinicznej. W szczególności przyjrzeliśmy się lekom hamującym 2 specyficzne receptory biochemiczne (receptor neurokininy i receptor serotoniny), które wywołują nudności i wymioty po chemioterapii. Przyjrzeliśmy się działaniu profilaktycznemu tych terapii w ciągu 5 dni. Jest to okres po rozpoczęciu chemioterapii, w którym można spodziewać się maksymalnego nasilenia CINV i dalszego zwiększenia intensywności. 

Główne wyniki

Chorzy otrzymujący HEC

Znaleźliśmy 73 badania, w których opisano doświadczenia 25 275 uczestników, i w których porównano 14 interesujących nas kombinacji leczenia. 

Korzyści W ciągu 5 dni badane terapie pomogły zapobiec wymiotom średnio u 60% do 81% chorych. Osoby te nie musiały też sięgać po leki doraźne, które podaje się w przypadku wystąpienia nudności i wymiotów, nawet jeśli zastosowano leczenie profilaktyczne. Wyniki naszej analizy sugerują pewne różnice w skuteczności metod leczenia, jednak ogólnie mieliśmy niewielką pewność co do tego, że różnice te przełożą się na realne obserwacje. 

Szkody  Szacuje się, że ciężkie działania niepożądane występują u 1% do 4% chorych. Różnice między terapiami były niewielkie. 

Chorzy otrzymujący MEC

Znaleźliśmy 38 badań, w których opisano doświadczenia 12 038 uczestników i porównywano 15 interesujących nas kombinacji leczenia.

Korzyści   W ciągu 5 dni badane terapie pomogły zapobiec wymiotom średnio u 43% do 72% osób. Osoby te również nie potrzebowały leczenia doraźnego. Wyniki naszej analizy sugerują pewne różnice pod względem skuteczności metod leczenia, jednak ogólnie mieliśmy niewielką pewność co do tego, czy różnice te przełożą się na realne obserwacje.  

Szkody  W niewielu badaniach raportowano ciężkie działania niepożądane. Te, w których zamieszczono takie informacje wykazały, że doświadcza ich średnio od 15% do 18% chorych. Różnice między terapiami były niewielkie. Uważamy jednak, że potrzebne są dalsze badania, aby wykluczyć potencjalne różnice między terapiami. 

Nasze zaufanie do wyników

Oceniliśmy, na ile jesteśmy pewni różnic między zastosowanymi metodami leczenia. Mieliśmy niewielkie lub bardzo niewielkie zaufanie do tego, czy jedna metoda leczenia jest lepsza lub gorsza od innej w zapobieganiu CINV. Nasze zaufanie do różnic między wynikami statystycznymi było ograniczone głównie dlatego, że miary zmienności były bardzo rozbieżne i uwzględniały zarówno potencjalne zalety, jak i wady, podczas gdy miary precyzji nie wykazały żadnego lub niewielkiego wpływu. Zidentyfikowaliśmy również ograniczenia w niektórych z uwzględnionych badań, co dodatkowo ograniczyło naszą pewność co do wyników. Miało to miejsce głównie w przypadku, gdy personel badawczy i uczestnicy wiedzieli, które metody leczenia zastosowano, a zatem mogli nie przestrzegać zaplanowanej interwencji, inaczej postrzegać lub opisywać jej efekty. 

Nasze wnioski

Wyniki naszej analizy nie wskazują na to, żeby któraś z kombinacji leków była skuteczniejsza niż pozostałe w zapobieganiu nudnościom i wymiotom u chorych otrzymujących HEC lub MEC. Wyniki sugerują jednak, że wybór leków ukierunkowanych na receptor serotoninowy może wpływać na skuteczność, niezależnie od tego, czy podaje się je z lekiem ukierunkowanym na receptor neurokininowy, czy bez niego. Przy interpretacji tych wyników ważne jest jednak, aby czytelnik wiedział, że metaanaliza wielu metod leczenia nie zastępuje porównań bezpośrednich, i że wyniki niekoniecznie wykluczają różnice, które mogą być klinicznie istotne w przypadku niektórych osób.

Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 2 lutego 2021 roku.