Pytanie badawcze

Jaki jest związek między ilością tłuszczu spożywanego przez dziecko, a jego masą ciała i tkankę tłuszczową?

Wprowadzenie

Aby lepiej zapobiegać nadwadze i otyłości u ludzi, konieczne jest ustalenie najbardziej optymalnej ilości tłuszczu w diecie oraz ustalenie wpływu ich spożycia na masę ciała i ilość tkanki tłuszczowej. Zależność ta jest inna u dzieci niż u dorosłych, ponieważ dzieci cały czas rosną i rozwijają się.

Charakterystyka badań

W niniejszym przeglądzie oceniano wpływ mniejszego spożycia tłuszczów na masę ciała i zawartość tkanki tłuszczowej u zdrowych dzieci w wieku pomiędzy 2. a 18. rokiem życia nie będących na diecie odchudzającej. Przeprowadziliśmy kompleksowe wyszukiwanie badań do maja 2017 roku.

Główne wyniki

Odnaleźliśmy trzy badania z randomizacją (badania kliniczne, w których uczestnicy są losowo przydzielani do jednej z dwóch lub więcej grup). przeprowadzone z udziałem 1054 dzieci w krajach o wysokim dochodzie. Dwa badania obejmował dzieci w wieku od 4 do 11 lat a jedno badanie dzieci w wieku od 12 do 13 lat. Badania te oceniały różne rodzaje interwencji, sesje edukacyjne lub porady zarówno grupowe lub indywidualne. Sesje były prowadzone w klinikach, szkołach, środowisku domowym przez dietetyków, specjalistów żywienia lub nauczycieli. Interwencje stosowane w badaniach miały na celu pomóc dzieciom w zmniejszeniu spożycia tłuszczów w diecie (30% lub mniej w całkowitej codziennej podaży energii) Interwencje te porównywano ze standardowym lub zmodyfikowanym poziomem przyjmowania tłuszczów (ponad 30% codziennej podaży energii) w okresie od jednego roku do siedmiu lat. Niektóre z uzyskanych wyników wskazywały, że mniejsze spożycie tłuszczu w porównaniu z większym może prowadzić do zmniejszenia wskaźnika masy ciała (BMI, ang. Body Mass Index; wskaźnik służący do oceny masy ciała wyliczany na podstawie wzrostu i masy ciała) oraz stężenia poszczególnych frakcji cholesterolu we krwi (tłuszcz transportowany we krwi). Jednak zależność ta zmieniała się w czasie, a niektóre wyniki wskazywały, że mniejsze spożycie tłuszczów może mieć niewielki lub żaden wpływ. Wyniki uzyskane w jednym badaniu sugerowały, iż niższe spożycie tłuszczu w porównaniu z wyższym prawdopodobnie nie ma żadnego wpływu na stężenie we krwi jednego z typów cholesterolu (tzw. cholesterol HDL, korzystny dla zdrowia) i prawdopodobnie nie ma wpływu na wzrost dziecka. Dane te niekoniecznie znajdują przełożenie na wszystkie zdrowe dzieci, ponieważ dwa badania przeprowadzone zostały wśród dzieci ze zwiększonym stężeniem cholesterolu we krwi.

Przeanalizowaliśmy także 21 badań z udziałem ponad 25 059 dzieci, u których oceniano i mierzono spożycie tłuszczów, masę ciała, BMI i inne wskaźniki pomiaru masy ciała w pewnym okresie, jednak w badaniach tych dążono do bezpośredniej zmiany nawyków żywieniowych (tzw. badania kohortowe). Wyniki ponad połowy badań kohortowych dotyczących zawartości tkanki tłuszczowej sugerowały, że zwiększenie całkowitego spożycia tłuszczu może prowadzić do zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej w organizmie. Jednak wyniki tych badań różniły się pomiędzy sobą i nie było możliwości sformułowania jednoznacznych wniosków.

Jakość danych naukowych

Nie odnaleziono danych naukowych wysokiej jakości, na podstawie których można by sformułować odpowiedzi na pytanie badawcze. Dane naukowe pochodzące z badań kohortowych były generalnie bardzo niskiej jakości, dlatego też nie mamy pewności co do uzyskanych wyników i nie możemy wysunąć ostatecznych wniosków. Natomiast trzy badania z randomizacją, stanowiące główny przedmiot zainteresowania, były umiarkowanej lub niskiej jakości. Wyciągnięcie wniosków na podstawie badań u dzieci pochodzących z krajów o niskich lub średnich dochodach nie było możliwe, ponieważ 23 z 24 z nich przeprowadzono zostały w krajach o wysokich dochodach. Konieczne jest przeprowadzenie dalszych wysokiej jakości badań o długim czasie obserwacji, uwzględniających dzieci z krajów o niskich i średnich dochodach.