Czym są POChP i choroby współistniejące?

POChP jest powszechnym schorzeniem spowodowanym głównie paleniem tytoniu i może prowadzić do długotrwałych problemów z oddychaniem. Objawy obejmują duszności i kaszel z odkrztuszaniem wydzieliny z powodu uszkodzenia dróg oddechowych i płuc. Osoby cierpiące na POChP mogą mieć jedną lub więcej innych długotrwałych chorób (tzw. choroby współistniejące), takich jak: choroby serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, astma i rak płuc, które mogą prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta. Osoby żyjące z dwiema lub więcej chorobami współistniejącymi mogą być również określane jako osoby z wielochorobowością.

Dlaczego powstał niniejszy przegląd Cochrane?

Ponieważ wielu chorych na POChP to osoby z wielochorobowością, to naturalne jest, że osoby biorące udział w badaniach klinicznych będą cierpiały na wiele chorób. Wyniki tych badań nie są jednak zazwyczaj przedstawiane w podziale na wielorakie choroby. Osoby z chorobami współistniejącymi mogą potrzebować dostosowania interwencji do współwystępujących chorób – na przykład ćwiczenia w wodzie zamiast na lądzie, aby ciało było lepiej wspierane. W przeszłości w przeglądach Cochrane Airways nie uwzględniano chorób współistniejących, a ten przegląd jest pierwszym krokiem w kierunku rozwiązania tego problemu. Po spotkaniu z naszą grupą chorych na POChP, którzy podkreślali obawy związane z chorobami współistniejącymi, zdecydowaliśmy się na przeprowadzenie przeglądu, który koncentruje się na pacjentach z POChP i chorobami współistniejącymi. Po dłuższym zastanowieniu zdecydowaliśmy się na włączenie 2 rodzajów badań.

1. Jakakolwiek pojedyncza interwencja w zakresie POChP skierowana do chorych na tę chorobę, dostosowana do ich chorób współistniejących lub ukierunkowana na te choroby, w porównaniu ze standardową opieką lub z jakąkolwiek inną interwencją.

2. Jakakolwiek interwencja mająca na celu zmianę postępowania u chorych na POChP z chorobami współistniejącymi, która może być prosta (np. zaplanowanie wizyty w poradni POChP i chorób serca na ten sam dzień) lub bardziej złożona (np. opracowanie nowego pakietu opieki dla chorych na POChP w ramach lokalnej służby zdrowia), w porównaniu z opieką standardową.

Chcieliśmy się dowiedzieć, które metody leczenia poprawiają jakość życia i zmniejszają liczbę zaostrzeń u chorych na POChP z ≥1 chorobą współistniejącą.

Chcieliśmy również dowiedzieć się, co o tych metodach leczenia sądzą chorzy na POChP, ich opiekunowie i pracownicy służby zdrowia.

Jakie informacje znaleźliśmy?

Poszukiwanie badań przeprowadzono w styczniu 2021 roku. Znaleziono 7 kwalifikujących się badań z randomizacją (RCT) z udziałem 1197 osób oraz 1 badanie jakościowe, które było częścią jednego z RCT i dostarczyło informacji o opiniach i doświadczeniach osób korzystających z urządzeń telemedycznych. Osoby włączone do badań były w wieku od 64 do 72 lat, a ciężkość POChP wahała się od łagodnej do bardzo ciężkiej. Badania obejmowały albo chorych na POChP z określonym schorzeniem współistniejącym, takim jak choroba sercowo-naczyniowa lub rak płuc, albo chorych na POChP z jednym lub kilkoma innymi schorzeniami dowolnego rodzaju.

Najważniejsze wyniki i wnioski

Nie ma wystarczającej liczby danych dotyczących chorych na POChP z innymi chorobami współistniejącymi, aby wyciągnąć wiążące wnioski na temat interwencji ukierunkowanych na POChP, które są dostosowane do obecności chorób współistniejących. Dostępne dane wskazują na następujące kwestie:

– Jakość życia mierzona za pomocą kwestionariusza St George's Respiratory Questionnaire (SGRQ) może ulec poprawie dzięki dostosowanej do potrzeb rehabilitacji pulmonologicznej, w porównaniu ze standardową opieką (należy pamiętać, że istnieją mocne dane naukowe wspierające zasadność rehabilitacji pulmonologicznej u chorych na POChP).

– Rehabilitacja pulmonologiczna prawdopodobnie poprawia jakość życia ocenianą za pomocą testu CAT, w porównaniu ze standardową opieką po 52 tygodniach oraz z wieloskładnikową interwencją telemedyczną.

– Nie ma pewności co do wpływu interwencji polegających na optymalizacji farmakoterapii lub telemonitoringu na poprawę wyników w teście CAT, w porównaniu ze standardową opieką.

– Może istnieć niewielka lub żadna różnica w liczbie osób doświadczających zaostrzeń lub średniej liczbie zaostrzeń w przypadku stosowania metody zarządzania przypadkiem (ang. case management), w porównaniu ze standardową opieką.

– W przypadku dodatkowych punktów końcowych, odległość pokonana przez uczestników w ciągu sześciu minut może ulec poprawie dzięki rehabilitacji pulmonologicznej, ćwiczeniom w wodzie lub interwencjom wieloskładnikowym. Interwencja wieloskładnikowa może skutkować mniejszą liczbą osób przyjmowanych do szpitala, chociaż w przypadku interwencji telemonitoringu różnica może być niewielka lub żadna.

– Różnica między stosowaniem interwencji i standardowej opieki może być niewielka lub żadna w przypadku zgonów w kilku badaniach.

– W jednym z badań porównano ćwiczenia w wodzie z ćwiczeniami na lądzie. Nie znaleziono danych naukowych dotyczących jakości życia lub ryzyka zaostrzeń. Może istnieć niewielka lub żadna różnica między wykonywaniem ćwiczeń w wodzie i na lądzie, jeśli chodzi o dystans pokonywany przez uczestników w ciągu sześciu minut.

– W jednym z badań jakościowych analizowano spostrzeżenia i doświadczenia chorych na POChP z innymi chorobami przewlekłymi, a także badaczy i pracowników służby zdrowia, którzy brali udział w RCT dotyczącym sprzętu do telemonitorowania. Zidentyfikowano kilka tematów, w tym: stan zdrowia, przekonania i obawy, niezawodność sprzętu, poczucie własnej skuteczności, postrzegana łatwość użycia, czynniki wpływające na użyteczność i postrzeganą użyteczność, postawy i zamiary, samokontrola i zmiany w korzystaniu z opieki zdrowotnej.

Większe badania z udziałem większej liczby chorych na POChP z chorobami współistniejącymi mogłyby pomóc w ustaleniu, czy ukierunkowane podejście może poprawić stan zdrowia.

Wiarygodność danych naukowych

Ogólnie rzecz biorąc, badań było bardzo mało, a większość z nich była niskiej jakości. Oznacza to, że wyniki oparte są na niewielkiej ilości informacji. Badania z zastosowaniem różnych interwencji i z udziałem różnych lub większej liczby osób mogą dać inne wyniki.