Wprowadzenie

Choroby sercowo-naczyniowe (ChSN) to zaburzenia pracy serca i naczyń krwionośnych, w tym ostre incydenty wieńcowe i naczyniowo-mózgowe (takie jak zawał serca i udar mózgu). Około 50% przypadków niepełnosprawności wynikających z ChSN jest związanych z nieoptymalną dietą. W szczególności spożywanie glutenu (białka występującego w niektórych ziarnach zbóż) zostało powiązane z wieloma niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi. Na przykład u osób dotkniętych chorobami spowodowanymi przez gluten często występują różne objawy żołądkowo-jelitowe (takie jak zaburzenia wchłaniania lub biegunka), a jedynym skutecznym sposobem leczenia w tych jednostkach chorobowych jest często stosowanie przez całe życie diety o obniżonej zawartości glutenu lub diety bezglutenowej. Diety o obniżonej zawartości glutenu i bezglutenowe zyskały również dużą popularność w społeczeństwie. Dane dotyczące korzyści i szkód wynikających ze stosowania diety o obniżonej zawartości glutenu lub diety bezglutenowej w społeczeństwie są jednak sprzeczne: Chociaż unikanie glutenu może zapobiegać chorobom chorobom, to istnieją również obawy, że dieta bezglutenowa lub z ograniczeniem glutenu może być nieoptymalna (ze względu na zmniejszone spożycie pełnego ziarna, kluczowego składnika diety).

Pytanie badawcze

Dokonaliśmy przeglądu dostępnych badań w celu określenia efektów (tj. korzyści i ryzyka związanego ze zdrowiem) stosowania diety o obniżonej zawartości glutenu lub diety bezglutenowej w prewencji pierwotnej ChSN w populacji ogólnej.

Charakterystyka badań

Dane te są aktualne do czerwca 2021 r. Zidentyfikowaliśmy 1 badanie z randomizacją (RCT) i 3 badania bez randomizacji o charakterze obserwacyjnym. Badanie RCT przeprowadzono we Włoszech i objęto nim 60 zdrowych dorosłych, a okres obserwacji wynosił 6 miesięcy. W badaniach obserwacyjnych wzięło udział ponad 450 000 uczestników (pracownicy służby zdrowia z USA lub dorośli [ochotnicy] mieszkańcy Wielkiej Brytanii), a maksymalny czas obserwacji wynosił ponad 25 lat. W badaniach obserwacyjnych najmniejsze spożycie glutenu (mediana) wynosiło 2,6 g/dobę, a największe 9,4 g/dobę (tym samym spożycie 1 g glutenu na dobę odpowiada połowie kromki białego chleba). W RCT porównywano dietę bezglutenową ze zwykłą dietą.

Kluczowe wnioski

Nasze wyniki sugerują, że nie jest do końca pewne, czy istnieje związek między spożyciem glutenu i ryzykiem zgonu z jakiejkolwiek przyczyny. Ponadto nasze badania wskazują na brak związku między spożyciem glutenu i ryzykiem zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz ryzykiem zawału serca niezakończonego zgonem. Mniejsze spożycie glutenu, w porównaniu z większym spożyciem, może wiązać się z nieznacznie zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2 – głównego czynnika ryzyka sercowo-naczyniowego. Wyniki te były niezależne od wieku, pochodzenia etnicznego, wskaźnika masy ciała (BMI), występowania cukrzycy w rodzinie, palenia tytoniu, spożycia alkoholu, aktywności fizycznej, stanu menopauzalnego i stosowania hormonów po menopauzie, stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych, stosowania preparatów multiwitaminowych, całkowitego spożycia energii oraz spożycia magnezu, kwasu foliowego i błonnika zbożowego.

Wyniki jedynego opublikowanego RCT wskazują na to, że nie jest pewne, czy spożycie glutenu wpływa na skurczowe ciśnienie tętnicze (BP). Ponadto w tym RCT nie stwierdzono różnicy między stosowaniem diety bezglutenowej i zwykłej diety pod względem wpływu na inne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego, w tym rozkurczowe BP, stężenie lipoprotein o małej gęstości (LDL) i BMI.

W żadnym z badań nie przedstawiono danych dotyczących zdarzeń niepożądanych, jakości życia, ani innych wyników mających znaczenie dla zdrowia.

Wiarygodność danych naukowych

Wiarygodność danych naukowych w tym przeglądzie była niska lub bardzo niska. Badania te miały kilka wad metodologicznych. Biorąc pod uwagę fakt, że większość uczestników badań obserwacyjnych stanowili pracownicy służby zdrowia, wątpliwa jest także możliwość ich odniesienia do populacji ogólnej. Ze względu na ograniczone wyniki niniejszego przeglądu, opartego głównie na badaniach obserwacyjnych, nie można sformułować zaleceń dotyczących dalszego postępowania.