Najważniejsze informacje

Znaleźliśmy niewiele badań, które analizowałyby czynniki mające wpływ na podejmowanie aktywności fizycznej przez osoby z chorobą afektywną dwubiegunową. Wyniki badań sugerują korzystny wpływ regularnej aktywności fizycznej na przebieg choroby afektywnej dwubiegunowej, ale istnieją pewne przeszkody i wyzwania dla skutecznego promowania aktywnego stylu życia w tej grupie osób.

Jaki jest cel tego przeglądu?

Celem jakościowej syntezy danych jest poznanie czynników promujących aktywność fizyczną wśród osób chorujących na chorobę afektywną dwubiegunową. Szukaliśmy badań jakościowych zawierających opinie i doświadczenia osób z chorobą afektywną dwubiegunową, ich rodzin i opiekunów oraz pracowników ochrony zdrowia. Uwzględniliśmy 12 badań obejmujących łącznie 592 osoby (422 uczestników, którzy dostarczyli danych jakościowych w ankiecie online, 170 uczestników z badań jakościowych).

Co analizowano w niniejszym przeglądzie?

Wielu pacjentów cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową zmaga się z fizycznymi problemami zdrowotnymi, a zwiększenie aktywności fizycznej może poprawić ich kondycję i samopoczucie psychiczne. Przeanalizowaliśmy badania jakościowe (badania, które zbierają dane na temat doświadczeń, przekonań i zachowań), które miały na celu promowanie aktywności fizycznej wśród osób z chorobą afektywną dwubiegunową oraz szukały opinii osób korzystających z usług, pracowników ochrony zdrowia i rodzin/opiekunów. Autorzy przeglądu, którzy są badaczami i/lub pracownikami medycznymi w obszarze zdrowia psychicznego i aktywności fizycznej, wybrali temat tego przeglądu ze względu na ograniczoną liczbę badań opublikowanych w tym obszarze.

Jakie są główne wyniki niniejszej analizy?

W analizie uwzględniono 12 badań przeprowadzonych w Europie, Ameryce Północnej i Południowej oraz Australii. Jedenaście z nich zostało przeprowadzonych w krajach o wysokich dochodach (Australii, Belgii, Kanadzie, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i USA), a jedno w kraju o średnich dochodach (Brazylii). Zdecydowana większość dotyczyła opinii i doświadczeń związanych z aktywnością fizyczną osób z chorobą afektywną dwubiegunową. W badaniach wzięło udział więcej kobiet niż mężczyzn, uczestników charakteryzował stabilny obraz choroby; byli oni zainteresowani wprowadzeniem zmian w zakresie stylu życia w celu poprawy swojego stanu zdrowia.

Obniżyliśmy ocenę pewności z wysokiej na średnią lub niską ze względu na niewielką liczbę danych pochodzących z tylko kilku krajów, co podważa możliwość odniesienia wyników do innych populacji. Ponadto, liczba opinii rodzin pacjentów, ich opiekunów oraz pracowników medycznych była bardzo niewielka. Nie było wyników, które pochodziłyby od dostarczycieli usług.

Ogólnie, badani mieli ograniczoną wiedzę na temat korzyści wynikających z aktywności fizycznej i jej wpływu na radzenie sobie z objawami zdrowia psychicznego oraz potrzebami zdrowia fizycznego. Wiele osób doświadczało wstydu i stygmatyzacji w związku z ich kondycją fizyczną i zdrowiem psychicznym, co dodatkowo przyczyniało się do odczuwania niepokoju, zakłopotania i odwoływania się do niekorzystnych sposobów radzenia sobie z emocjami np. poprzez izolowanie społeczne. Zażywanie leków, nadwaga, palenie papierosów oraz sen stanowiły wyzwania dla podjęcia zwiększonej aktywności. Dodatkowymi problemami okazały się brak czasu i środków finansowych, niekorzystne warunki pogodowe, utrudnienia komunikacyjne, czy obawy o własne bezpieczeństwo. Jednym z podstawowych wyzwań, z którymi mierzy się zdrowie publiczne jest przeciwdziałanie gwałtownemu spadkowi aktywności fizycznej po zakończeniu edukacji, w szczególności wśród młodych kobiet.

Za korzystne uznano programy organizowane przez miejsca pracy lub placówki opieki zdrowotnej. Pomocna była psychologiczna gotowość jednostki do podjęcia aktywności, jak również posiadanie wsparcia społecznego i zachęta ze strony otoczenia. Osoby czerpały przyjemność z bliskości natury i tworzenia relacji społecznych, oraz deklarowały inne korzyści takie jak utrata masy ciała, poprawa jakości życia i stabilizacja nastroju. Znalezienie przyjemnej formy aktywności fizycznej i wprowadzenie jej do regularnej rutyny, z uwzględnieniem odpowiedniego poziomu i stopnia intensywności, przyczyniało się do lepszej kontroli nastroju i poprawy samopoczucia. Tworzenie dostępnych, bezpiecznych, nie wymagających dużych nakładów finansowych możliwości do podejmowania aktywności fizycznej może pomóc zmniejszyć stygmatyzację oraz promować aktywność fizyczną i tworzenie relacji społecznych.

Dokładniejsze wytyczne dotyczące korzyści wynikających z aktywności fizycznej powinny stanowić podstawę planów terapeutycznych, a zaangażowanie zespołów specjalistów różnych dziedzin z wiedzą i doświadczeniem z zakresu choroby afektywnej dwubiegunowej może stanowić wsparcie w zwiększaniu poziomu aktywności fizycznej. Opracowanie najkorzystniejszego programu aktywności fizycznej i osiągnięcie zrównoważonych nawyków może wymagać działań przystosowawczych i wsparcia. Praktyczne i skuteczne są interwencje, które uwzględniają podejście etapowe i metodą „małych kroków” wprowadzają zmiany w stylu życia, np. stopniowe zwiększanie aktywności fizycznej, zdrowe odżywianie, czy zmniejszanie ryzykownych zachowań (np. ograniczenie palenia).

Potrzebnych jest więcej badań, które pozwolą poznać opinie i doświadczenia członków rodziny, opiekunów oraz pracowników i opiekunów medycznych, a także osób, które nie czują się gotowe do podjęcia aktywności fizycznej.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Wyszukiwanie badań jest aktualne do marca 2021 roku.