Jakie są korzyści i zagrożenia związane z terapią genową (zastępowaniem nieprawidłowych lub wadliwych genów prawidłowymi) w leczeniu chorych z resekcyjnym (operacyjnym) lub nieresekcyjnym (niezdolnym do usunięcia chirurgicznego/nieoperacyjnym) rakiem wątrobowokomórkowym (ang. hepatocellular carcinoma , HCC)?

Najważniejsze informacje

- Znaleźliśmy 6 małych badań klinicznych. Generalnie, były problemy z projektowaniem badań, małą liczbą badań i uczestników oraz z niejednorodnością wyników. Badania objęły 364 chorych z nieoperacyjnym HCC (pierwotnym nowotworem wątroby). Nie znaleźliśmy żadnych badań z udziałem chorych z resekcyjnym HCC.

- Nie wiemy, czy stosowanie jakiejkolwiek terapii genowej spośród ocenianiach, samodzielnie lub w połączeniu z innym leczeniem, może zmniejszyć, zwiększyć, mieć niewielki wpływ lub nie mieć żadnego wpływu na wyniki w naszym przeglądzie, ponieważ dane naukowe były bardzo niepewne w 5 badaniach i niepewne w 1 badaniu.

- Aby móc zmierzyć korzyści i szkody terapii genowej i wyciągnąć wiarygodne wnioski, potrzebujemy dobrze zaprojektowanych badań, w których prawidłowo raportowano wyniki, które są ważne dla chorych z nieoperacyjnym HCC i decydentów w ochronie zdrowia, takie jak zgon, jakość życia i koszty.

Czym jest terapia genowa?

Terapia genowa to technika polegająca na zastąpieniu nieprawidłowych lub wadliwych genów genami prawidłowymi.

Co to jest rak wątrobowokomórkowy?

Rak wątrobowokomórkowy (HCC) jest powszechnie występującym u dorosłych rodzajem pierwotnego nowotworu wątroby (czyli raka, który rozpoczyna się w wątrobie). Występuje najczęściej u osób z przewlekłym (trwającym przez długi czas) zakażeniem wirusami zapalenia wątroby typu B lub C.

Jak leczy się raka wątrobowokomórkowego?

U chorych na HCC istnieje wiele metod leczenia, w tym chemioterapia, zabieg operacyjny lub przeszczepienie wątroby.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy terapia genowa jest lepsza niż jakiekolwiek inne leczenie u osób, u których rozpoznano nieoperacyjnego HCC.

Chcieliśmy również wiedzieć, czy terapia genowa może wywołać jakiekolwiek niepożądane skutki (w tym zgon) lub poprawić czynność wątroby (to, jak dobrze wątroba filtruje krew i rozkłada trujące substancje). Czynność wątroby ocenia się za pomocą badań krwi w celu rozpoznania i monitorowania choroby lub uszkodzenia wątroby.

Co zrobiliśmy?

Odszukaliśmy badania z randomizacją (RCT) na podstawie wcześniej zdefiniowanych w naszym protokole kryteriów. W RCT uczestników przydziela się losowo do jednej z 2 lub więcej grup, aby dowiedzieć się, które leczenie jest najlepsze. Podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy zaufanie względem otrzymanych danych naukowych w oparciu o takie czynniki, jak jakość i metodyka badań.

Co znaleźliśmy?

Znaleźliśmy 6 badań z udziałem 364 uczestników. Wszyscy cierpieli na zaawansowanego nieoperacyjnego HCC. W żadnym z badań nie oceniano efektów terapii genowej u chorych z resekcyjnym HCC. We wszystkich 6 badaniach wystąpiły problemy z ich zaprojektowaniem i przeprowadzeniem. Leczenie obejmowało stosowanie: pexastimogene devacirepvec (Pexa-Vec), pojedynczej i podwójnej dawki kinazy tymidynowej z gancyklowirem (ADV-TK/GCV), rekombinowanego adenowirusa p53 (klasyczny gen supresorowy nowotworu; rAd-p53) z hydroksykamptotecyną (lek przeciwnowotworowy), rekombinowanego adenowirusa ludzkiego p53/5-fluorouracylu (rAd-p53/5-Fu) i adenowirusa z delecją E1B (dl1520). W największym badaniu wzięło udział 129 uczestników, a w najmniejszym 10. Cztery badania przeprowadzono w Chinach, jedno w Egipcie i jedno w kilku krajach. Badania trwały od 6 miesięcy do 5 lat. Firmy, lokalne instytucje ochrony zdrowia, fundacje, badacze lub uniwersytety, na których pracowali badacze, finansowały te badania kliniczne. W badaniach porównano terapię genową ze standardową opieką, przeszczepieniem wątroby, chemoembolizacją przeztętniczą (w której leki przeciwnowotworowe wstrzykuje się bezpośrednio do naczyń krwionośnych, którymi płynie krew do guza) lub z przezskórnym wstrzyknięciem etanolu (rodzaj alkoholu) bezpośrednio do guza przez skórę.

Znaleźliśmy tylko jedno badanie dla każdego porównania, co oznacza, że nie mogliśmy przeprowadzić metaanalizy (czyli połączyć danych ze wszystkich badań w celu uzyskania wyniku do wyciągnięcia wniosków). Brakowało również danych dotyczących klinicznie istotnych wyników.

Pexa-Vec w porównaniu ze standardową opieką może nie wykazywać różnicy w liczbie zgonów z jakiejkolwiek przyczyny po 20 miesiącach. ADV-TK/GCV w porównaniu z przeszczepieniem wątroby może zmniejszyć liczbę zgonów z jakiejkolwiek przyczyny po 2 latach. Jednak samo przeszczepienie wątroby w porównaniu ze stosowaniem ADV-TK/GCV łącznie z przeszczepieniem wątroby wydawało się mieć mniej łagodniejszych działań niepożądanych (drobne reakcje podczas leczenia, takie jak gorączka, wymioty) niż terapia genowa. Podwójna dawka ADV-TK/GCV w porównaniu z przeszczepieniem wątroby może zmniejszyć liczbę zgonów z jakiejkolwiek przyczyny po 5 latach. Zarówno rAd-p53/5-Fu, jak i rAd-p53 mogą nie wpływać na progresję choroby (postępowanie nowotworu) w porównaniu z przeztętniczą chemoembolizacją i hydroksykamptotecyną. Adenowirus z delecją E1B w porównaniu z przezskórnym wstrzyknięciem etanolu może nie wpływać na postęp choroby, ryzyko działań niepożądanych i poprawę wyników w zakresie czynności wątroby.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Uczestnicy zdawali się być świadomi otrzymywanych zabiegów. Badania kliniczne posiadały błędy metodologiczne, a ich wyniki prawdopodobnie przeszacowały lub niedoszacowywały korzyści i szkód interwencji. Nasze ustalenia opierały się na jednym badaniu klinicznym dotyczącym danego leczenia, z niewielką liczbą danych. Brak badań i danych uniemożliwia nam wyciągnięcie jednoznacznych wniosków.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 20 stycznia 2023 roku.